رابطۀ دلبستگی به والدین، هوش معنوی و جنسیت با بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان تیزهوش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار-دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه تهران

10.22098/jsp.2018.609

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط سبک دلبستگی به والدین، هوش معنوی و جنسیت با بهزیستی روان‌شناختی در نوجوانان تیزهوش بود. جامعۀ این پژوهش شامل تمام دانش‌آموزان تیزهوش شهر قم در سال تحصیلی 94-95 بود. نمونۀ این پژوهش شامل 299 نفر(151 پسر و 148 دختر) از دانش‌آموزان متوسطه دوم بودکه برای انتخاب آنها از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامۀ دلبستگی به والدین، پرسشنامۀ خود‌سنجی هوش معنوی و مقیاس 18 سؤالی پرسشنامۀ بهزیستی روان‌شناختی ریف استفاده شد. برای تحلیل یافته‌ها از آزمون آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بین هوش معنوی و دلبستگی ایمن به والدین با بهزیستی روان‌شناختی و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان تیزهوش رابطۀ معنادار و مستقیم وجود دارد و دلبستگی به والدین 37 درصد از تغییرات بهزیستی روان‌شناختی را تبیین می‌کند. همچنین نتایج نشان داد که نمرۀ بهزیستی روان‌شناختی دختران بهتر از پسران است، ولی جنسیت نقش تعدیل‌کنندگی نداشت. در نتیجه هوش معنوی و دلبستگی ایمن به والدین با بهزیستی روان‌شناختی رابطۀ مستقیم دارد و جنسیت نیز در آن مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship between parental attachment, spiritual intelligence and gender with psychological well-being in gifted students

نویسندگان [English]

  • F Nosrati 1
  • A Rahimi-Nejad 2
  • A Ghayoomi Naeeni 3
1 Assistant Professor of Psychology & Education of Exceptional Children. University of Tehran
2 Associate Professor School of Psychology & Education. University of Tehran
3 M.A in Psychology. University of Tehran
چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the relationship between attachment style to parents, spiritual intelligence and gender with psychological well-being in gifted students. The population of this research included all the gifted students of Qom in the academic year of 2015-2016. The sample consisted of 299 students (151 boys and 148 girls) from the second grade who were selected using availability sampling. The questionnaires for attachment to parents, Spiritual Intelligence Self-Report Questionnaire, and the 18-item scale of the Ryff Psychological Well-being Questionnaire, were used to collect the data. Pearson correlation test and multivariate regression were used to analyze the data. The results showed that there is a meaningful and direct relationship between spiritual intelligence and secure attachment to parents with psychological well-being and its components in gifted students, and attachment to parents reflects 37% of changes in psychological well-being. The results also showed that the girls' psychological well-being score was better than that of boys, but gender had no moderating role. As a result, spiritual intelligence and secure attachment to parents have a direct relationship with psychological well-being and gender is also effective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parental attachment
  • psychological well-being
  • Spiritual intelligence
  • Gifted

مراجع

احدی، بتول (1388). بررسی رابطۀ احساس تنهایی و عزت نفس با دلبستگی. مجلۀ مطالعات روان‌شناختی، (5)1، 112-95.
افشاریان، ندا و کدیور، پروین (1395). نقش دلبستگی به والدین و همسالان و ازخودبیگانگی روانی در پیش‌بینی رفتار خرابکارانۀ نوجوانان. اندیشه‌هاینوینتربیتی، 12(1)، 78-61.
آقابابایی، ناصر؛ فراهانی، حجت الله؛ فاضلی مهرآبادی، علیرضا (1390). هوش معنوی و بهزیستی فاعلی. روان‌شناسی و دین، 3، 96-83.
بزازیان، سعیده؛ بشارت، محمدعلی و رجب، اسداله (1389). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی و ادراک بیماری با بهزیستی روان‌شناختی و هموگلوبین گلیکوزیله در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1. مجلۀ دیابت و لیپید ایران، 10(2)، 196-188.
پاکدامن، شهلا؛ سید موسوی، پریسا و قنبری، سعید (1390). کیفیت دلبستگی و مشکلات رفتاری- هیجانی در نوجوانان بررسی نقش پدران. فصلنامۀ روان شناسی کاربردی، 5، 100-85.
پروانه، الهام؛ مؤمنی، خدامراد؛ پروانه، آذر و کریمی، پروانه (1394). پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی بر اساس هوش معنوی و سخت‌رویی دانشجویان دختر. مجلۀ اسلام و سلامت، ‌1(4)، 20-14.
جوشن‌لو، محسن؛ رستمی، رضا و نصرت‌آبادی، مسعود (۱۳۸۵). بررسی ساختار عاملی مقیاس بهزیستی جامع. روان‌شناسی تحولی، ۱(۳)، ۵۲-35.
حیدری، اعظم؛ کوروش‌نیا، مریم و حسینی، سیده‌مریم (1394). رابطۀ بین هوش معنوی و شادکامی به‌واسطۀ بهزیستی روان‌شناختی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 6‌(21)، 86-73.
رقیب، مائده‌سادات‌؛ احمدی، سید جعفر و سیادت، سید‌علی (1387). تحلیل میزان هوش معنوی دانشجویان دانشگاه اصفهان و ارتباط آن با ویژگی‌های جمعیت‌شناختی. 5(8)، 56-39.
سهرابی، فرامرز (1387)‌. مبانی هوش معنوی. فصلنامه سلامت روان، 1(1)، 18-14.
شجاعی، احمد و سلیمانی، اسماعیل (1394). بررسی تأثیر آموزش هوش معنوی بر بهزیستی روان‌شناختی و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) شهرستان اردبیل. روان‌شناسی مدرسه، 4(1)، 121-104.
علم، مهین؛ یزدی‌فیض‌آبادی، وحید؛ نعمت‌الله‌زاده و ماهانی، کاظم (1392). بررسی اختلالات روان‌شناختی دانش‌آموزان تیزهوش، عادی و بی‌سرپرست مقطع متوسطه شهر کرمان در سال ۱۳۸۹. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۱۲(۷)، ۵۸۲-571 .
عطادخت، اکبر؛ نوروزی، حمید و غفاری، عذرا (1392). تأثیر آموزش حل مسأله اجتماعی در ارتقای بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری کودکان دارای اختلال یادگیری. ناتوانی‌های یادگیری، 3(2)، 108-92.
غباری‌بناب، باقر و حدادی‌کوهسار، علی‌اکبر (1390). دلبستگی به خدا در بافت فرهنگ اسلامی: پایه‌های نظری، ساخت و رواسازی ابزار اندازه‌گیری. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1(2)، 96-73.
فیض‌آبادی، سلیمه و خسروی، زهره (1388). سبک دلبستگی و تصور از خدا در میان زنان خواهان طلاق و غیرخواهان طلاق شهرستان کاشان. فصلنامۀ اندیشه‌های نوین تربیتی، 5(3)، 54-37.
گلستانی‌بخت، طاهره (1386). بررسی رابطه بین ویژگی‌های جمعیت‌شناختی با میزان بهزیستی ذهنی و شادمانی در جمعیت شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
معلمی، صدیقه؛ بخشائی، نورمحمد و رقیبی، مهوش (1389). بررسی رابطۀسلامت روان، هوش معنوی و افکار ناکارآمد در دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان. اصول بهداشت روانی، 4(12)، 702–709.
میکائیلی‌منیع، فرزانه (1387). مقایسه بهزیستی روان‌شناختی مادران با و بدون دانش‌آموزان ابتدایی کم‌توان ذهنی: اثر سبک‌های مقابله‌ای. کودکان استثنایی، 1(8)، 68-53.
نریمانی، محمد؛ یوسفی، فاطمه و کاظمی، رضا(1393). نقش سبک های دلبستگی و کیفیت زندگی در پیش بینی بهزیستی روان شناختی نوجوانان مبتلا به ناتوانی های یادگیری. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری، 3(4)، 142-124.
نصرتی، محمدصالح (۱۳۸۳). بررسی تحولی رابطۀ پایگاه‌های هویت با میزان دلبستگی در نوجوانان پسر (۱۴، ۱۶ و ۱۸ ساله) شهرستان کامیاران. مطالعات جوانان، (۷)، 89-74.
هادی‌تبار، حمیده؛ نوابی‌ن‌ژاد، شکوه و احقر، قدسی (1390). بررسی تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش معنوی بر کیفیت زندگی همسران جانباز شاغل به تحصیل در مدارس بزرگسالان شهر تهران در سال تحصیلی 90 –89. طب جانباز، 4(14)، 11-1..
هاشمی، زهرا و جوکار، بهرام (1392). مدل‌یابی علّی تاب‌آوری هیجانی: نقش دلبستگی به والدین و همسالان، راهبردهای مقابله و تنظیم شناختی هیجانات. مجلۀ مطالعات روان‌شناختی، 9(1)، 37-9.
Alam, M., YazdiFaizabad, V., & Nematalahzade- Mahani, K. (2012). Psychological disorders among gifted students, orphans ordinary high school in 1389. Kerman University of Medical Sciences, 12 (7), 582-571. (Persian).
Atadokht, A., Norozi, H. & Ghaffari, O. (2014). The effect of social problem solving training on psychological well-being and resiliency of students with learning difficulties. Journal of Learning Disabilities, 3(2), 92-108. (Persian).
Afsharian, N., & Kadivar, P. (2016). The role of attachment to parents and peers and psychoanalysis in predicting malicious behavior of adolescents. New Educational Ideas, 12 (1), 61‌-78. (Persian).
Aghaababaei, N., Farahani, H., & Fazeli-Mehrabadi, A. (2011). Spiritual Intelligence and Subjective Well-being. Psychology and Religion, 3, 83-96. (Persian).
Ahadi, B‌. (2009). Investigating the relationship between loneliness and self-esteem with attachment. Journal of Psychological Studies, 1(5), 112-95. (Persian).
Armesden, G. C., & Greenberg, M. T. (1987). The inventory parent and peer attachment: Individual differences and their relationship to psychological well-being in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 16(1), 427- 453.
Besazian, S., Besharat, M. A., & Asadollah, R. (2010). Study of the relationship between attachment styles and perception of disease with psychological well-being and glycosylated hemoglobin in patients with type 1 diabetes. Iranian Journal of Diabetes and Lipid. 10 (2), 188-196. (Persian).
Bowlby, J. (1973). Attachment and loss 2: Separation, anger and anxiety. London: The Hogarth Press.
Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Loss, Sadness and Depression. London: Hogarth.
‌Cooper, M., L., Shaver, P.R. & Collins, N. L. (1998). Attachment styles, emotion regulation and adjustment in adolescence. Journal of personality and social psychology, 74, 1380-1397.
Crayton, W. L. (2010). Attachment Style in College Students. Family Origins and Mental Health Correlates Annual Review of Undergraduate Research, School of Humanities and Social Sciences, School of Languages, Cultures, and World Affairs, College of Charleston.
Diner, E. (2006). Guidelines for national indicators of subjective well-being and ill-being. Applied Research in Quality of Life, 1(2), 151–157.
Dugan, T. (2010). The effects of psychodrama on young adult's attachment styles. The Arts in Psychotherapy, 37(2), 112 – 119.
Doyle, A. B., & Markieweiz D. (2005). Parenting marital conflict and adjustment from early-to midadolescence: Mediated by adolescent attachment style. J Youth Adolesc, 34, 97-110.
Duck, S. (2012). Personal Relationships in Everyday Life. Encyclopedia of Human Behavior. University of Lowa. Lowacity, IA, USA. 57-60.
EbrahimPour, M., & Karami, E. T. (2014). he mediating role of spiritual intelligence with psychological well-being and life satisfaction in Mehriz Elderly people. J Rehab Med; 3(3), 72-81.
Elkins, M., & Cavendish, R. (2004). Developing a plan for pediatric spiritual care. Holistic Nursing practice, 18(4), 179-186.
Elkins, M. R. (2004). Developing a plan for pediatric spiritual care. Journal of Holistic Nursing practice,18(4), 179-186. http://dx.doi.org/10.1097/00004650-200407000-00002.
Feyzabadi, S., & Khosravi, Z. (2009). The attachment style and the image of God among the women who want divorce and non-seekers divorce in Kashan. Educational New Thoughts, 5 (3), 37-54. (Persian).
Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books.
Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the new millennium. New York: Basic Books.
Ghobari-Bonab, B., & Haddikohsar, A. A. (2011). Attachment to God in the context of Islamic culture: theoretical foundations, construction and validation of measuring instruments. Methods and Psychological Models, 1(2), 73-96. (Persian).
Golestanibakht, T. (2007). Model of subjective well and joy in the population of Tehran [dissertation]. Tehran: Alzahra University. (Persian).
Haditbar, H., Nawabi-Nejad, S., & Ahqar, Q. (2011). The Effect of Teaching the Components of Spiritual intelligence on the Quality of Life of Veterans' Spouses employed in Adult Schools in Tehran during the academic year of 2010-2011. Veteran Medicine, 4(14), 1-11. (Persian).
Hallahan, D.P., Kaufman, J.M., & Pullen, P. C. (2009). Exceptional Learners: an introduction to special education. New York: Allyn & Bacon, (Persian).
Hashemi, Z., & Jokar, B. (2013). Causal modeling of Emotional Resilience: The role of attachment to parents and peers, coping strategies and cognitive regulation of emotions. Journal of Psychological Studies, 9(1), 9-37. (Persian).
Heydari, A, Kouroshnia, M., & Hosseini, S. M. (1394). The relationship between spiritual intelligence and happiness through psychological well-being. Psychological methods and models, 6(21), 73-86. (Persian).
Joushnlou, M., Rostami, R., & Nusrat Abaadi, M. (2006). A comprehensive inventory of factor structure. Developmental Psychology, 1(3), 35-52. (Persian).
Kafetsios, K., & Sideridis, G. D. (2006). Attachment, Social Support and Well-being in Young and Older Adults. Journal of Psychology, 11(6), 863 – 875.
Karademas, E. (2007). Positive and negative aspects of well-being: Common and specific predictors. Personality and Individual Differences, 43, 277-287.
Karreman, A., & Vingerhoets, Ad. J. J. M. (2012). Attachment and well-being: The mediating role of emotion regulation and resilience. Personality and Individual Differences, 53(7), 821–826.
King, D. B. (2008). Personal meaning production as a component of spiritual intelligence. Proceeding of the 5th Biennial International Conference on Personal Meaning; July 24-27, Toronto, Ontario, Canada.
King, D. B., & De Cicco, T. L. (2009). A viable model and self-report measure of spiritual, Trent University, Peterborough, Canada. Int J Transpers Stud, 28, 68-85.
Kirkpatrick, L. A., & Shaver, P. R. (1990). Attachment theory and religion: Childhood attachments, religious beliefs, and conversion. Journal for the Scientific Study of Religion, 29 (3), 315-334.
Keyes, C. L. M., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002). Optimizing WellBeing: The Empirical Encounter of Two Traditions. Journal of Personality & Social Psychology, 82(6), 1007-1023.
Mikaelimnya, F. (2008). Comparison of psychological well-being of mothers with and without mental retarded students: the effect of coping styles. Exceptional Children, 1(8), 53-68. (Persian).
Moallemi, S., Bena'i, N., & Raghibi, M. (2010). Investigating the relationship between mental health, spiritual intelligence and inefficient thoughts in students of Sistan and Baluchestan University. Principles of Mental Health, 4(12), 702-709. (Persian).
Molly, S. W., & Steven, R. A. (2012). Advances in Child Development and Behavior. Chapter 1 – Loneliness in Childhood: Toward the Next Generation of Assessment.
Narimani,M., Yosefi., F & Kazemi, R.(2013). The role of attachment styles and quality of life in predicting psychological well-being in adolescents with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 3 (4), 124-142. (Persian).
Nosrati, M. S. (2004). Evolutionary relationship of identity with the base rate of interest in adolescent boys Gonabad]. MS.c. Dissertation. Tehran; Shahid Beheshti University, College of psychology. (Persian)
Pakdaman, Sh., Seyed Mousavi, P., & Ghanbari, S. (2010). Attachment quality and behavioral-emotional problems in adolescents. The role of fathers. Applied Psychology Quarterly, 5, 85-100. (Persian).
Ogelman, H. G., & Seven, S. (2012). Procardia- Social and Behavioral Sciences Investigating Preschool Children’s Attachment styles and Peer Relationships, Procardia - Social and Behavioral Sciences Conference Paper, 47, 765- 770.
Parveneh, E., Momeni, Kh., Parvaneh, A., & Karimi, P.‌ (2015). Predict psychological well-being based on the spiritual intelligence and diligence of female students. Journal of Islam and Health, 1(4), 14-20. (Persian).
Pfeiffer, S. I. (2002). Identifying Gifted and Talented Students. Journal of Applied School Psychology; 19(1), 31-50.
Piirto, J. (1999). Talented children and adults: Their development and education(2nd Ed.). Columbus, OH: Prentice Hall/Merrill.
Raghib, M. Ahmadi, J., & Siadat, A. (2007). Analysis of Amount of Spiritual Intelligence among Students at University of Isfahan and its Relation to Demographic Traits. J Educ Psychol Stud, 5(8), 39-56. (Persian).
Ryff, C. D, & Keyes, C. L. M. ‌ (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69,716-727‌.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological well- being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Cur Dir Psych Sci, 4, 99–104.
Shojaei, A., & Soleimani, I. (2015). The Effect of Spiritual Intelligence Training on Psychological Well-being and its Components in Students Covered by Imam Khomeini Relief Committee in Ardebil. School Psychology, 4(1), 104-121. (Persian).
Sohrabi, F. (2008). The Basics of Spiritual Intelligence. Quarterly Journal of Mental Health, 1(1), 14-18. (Persian).
Tov, W., & Diener, E. (2007; in press). The well-being of nations: Linking together trust, cooperation, and democracy. In B.A. Sullivan, M. Snyder, & J. L. Sullivan (Eds.) Cooperation: The psychology of effective human interaction. Malden, MA: Blackwell Publishing.
World Health Organization. (2007). Mental health strengthening mental health promotion. Fact Sheet No. 220. Retrieved from www.who.int/mediacentre/factsheets/fs220
Zohar, D., & Marshal, L. (2000). SQ: Spiritual Intelligence, the Ultimate Intelligence. London: Bloomsbury.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار