اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی با تعامل شاخص توده بدنی بر کنترل وزن، کارکردهای اجرایی و تنظیم هیجان دانش آموزان نوجوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، دانشگاه گیلان

2 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه گیلان

3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه گیلان

10.22098/jsp.2021.1229

چکیده

هدف این پژوهش اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی  بر کارکردهای اجرایی و تنظیم هیجان در نوجوانان چاق و دارای اضافه وزن می‌باشد. طرح پژوهش حاضر از نوع آزمایشی است که به صورت پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پسر چاق و دارای اضافه وزن شهر اصفهان است که در سال 1397 به مراکز بهداشت این شهرستان مراجعه نموده‌اند. نمونه پژوهش 36 دانش آموز پسر چاق و دارای اضافه وزن بود که به صورت  نمونه گیری  در‌دسترس از میان  مراجعه‌کنندگان به مراکز سلامت شهر اصفهان انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه دشواری تنظیم هیجان گراتز و رومر، آزمون ویسکانسین و استروپ جهت سنجش کارکردهای اجرایی بود. نتایج پژوهش  نشان داد که  شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سطح توده بدنی، تنظیم هیجان و کارکردهای اجرایی (001/0 p<)  موثر است اما در تعامل با سطح توده بدنی معنی دار نبود(05/0 p>). این یافته‌ها می‌تواند در جهت سودمندی استفاده رویکردهای ذهن‌آگاه بر چاقی نوجوانان از طریق اثر گذاری برکارکردهای اجرایی مغز و تنظیم هیجان نوجوانان  تبیین شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy with Interaction of Body Mass Index on Weight Control, Executive Functions and Emotion Regulation in adolescent Students

نویسندگان [English]

  • M Vatankhah 1
  • S. M Kafi 2
  • A Abolghasemi 2
  • I Shakernia 3
1 PhD student of general Psychology, University of Guilan
2 Professor, Department of Psychology, University of Guilan
3 Associate Professor, Department of Psychology, University of Guilan
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on executive functions and emotion regulation in overweight and obese adolescents. The present study is a pre-test, post-test with control group. The statistical population of the study consisted of obese and overweight male students in Isfahan who referred to health centers in Isfahan city in 1397. The sample consisted of 36 obese and overweight male students who were selected by convenience sampling from those referring to health centers in Isfahan. Research tools including Graz and Romer emotion regulation difficulty questionnaire, Wisconsin and Stroop test were used to measure executive functions. The results showed that mindfulness-based cognitive therapy was effective on BMI, emotion regulation and executive functions (p <0.001) but was not significant in interaction with BMI (p> 0.05). These findings may explain the utility of mindfulness-based approaches to adolescent obesity by influencing the executive functions of the brain and emotion regulation of adolescences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obesity
  • Mindfulness-based cognitive therapy
  • Brain executive functions
  • Emotion regulation
شفیعی، معصومه؛ بشرپور، سجاد؛ ذبیحی نیا، الهام و حیدری راد، حدیث.(1397). نقش بازداری پاسخ، اضطرار منفی و نگرانی تصویربدنی در پیش بینی علائم اختلال خوردن دختران دانشگاه علوم پزشکی. مطالعات روان شناختی، 14(1)، 102-91.
کرمانی مامازندی، زهرا و طالع پسند، سیاوش. (1397). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس دشواری تنظیم هیجان در دانشجویان دانشگاه سمنان. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 11(42)، 142-117.  
نادری، نصر الله. (1375). بررسی پردازش اطلاعات و برخی از عملکردهای نوروپسیکولوژی مبتلایان به اختلال وسواس فکری عمل، پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران، انستیتو روان پزشکی تهران.
نریمانی، محمد؛ مهاجری اول، نسترن و انصافی، الناز. (1396). بررسی اثربخشی نوروفیدبک در امواج مغزی، کارکردهای اجرایی و عملکرد ریاضی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص با اسپیسیفایر ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 6(3)، 142-122.
Baron, I.S. (2004).Neuropsychological evaluation of the child. New York: Oxford University press
Centers for Disease Control and Prevention. (2011). Halting the epidemic by making health easier at a glance.
Cserjési, R., Molnár, D., Luminet, O., & Lénárd, L. (2007). Is there any relationship between obesity and mental flexibility
Duan, W., & Wang, Z. (2019). Dispositional mindfulness promotes public health of the obesity population by reducing perceived discrimination and weight stigma concerns. Journal of Public Health27(2), 195-202.
Forman, E. M., Butryn, M. L., Hoffman, K. L., & Herbert, J. D. (2009). An open trial of an acceptance-based behavioral intervention for weight loss. Cognitive and Behavioral practice16(2), 223-235.
Forse, R. A., Betancourt-Garcia, M. M., & Kissee, M. C. (2020). Epidemiology and discrimination in obesity. In The ASMBS textbook of bariatric surgery (pp. 3-14). Springer, Cham.
Gorin, A. A., Gokee LaRose, J., Espeland, M. A., Tate, D. F., Jelalian, E., Robichaud, E., ... & Bahnson, J. (2019). Eating pathology and psychological outcomes in young adults in self-regulation interventions using daily self-weighing. Health Psychology38(2), 143.
Grafman, J., & Litvan, I. (1999). Importance of deficits in executive functions. The Lancet354(9194), 1921-1923.
Gratz, K. L. and Roemer, L. (2004). Multidimensional Assessment of Emotion Regulation and Dysregulation: Development, Factor Structure and Initial Validation of The difficultics in Emotion Validation of The difficultics in Emotion Psychopathology and Behavioral Assessment. 26, (1), 41- 54.
Gross, J. J. (1999). Emotion regulation: Past, present, future. Cognition & Emotion13(5), 551-573.
Gross, J. J. (Ed.). (2013). Handbook of emotion regulation. Guilford publications.
Hayes, S. C., Wilson, K. G., Gifford, E. V., Follette, V. M., & Strosahl, K. (1996). Experiential avoidance and behavioral disorders: A functional dimensional approach to diagnosis and treatment. Journal of Consulting and Clinical Psychology64(6), 1152.
Hughes, S. O., Power, T. G., O'Connor, T. M., & Fisher, J. O. (2015). Executive functioning, emotion regulation, eating self-regulation, and weight status in low-income preschool children: how do they relate?. Appetite89, 1-9
Hunger, J. M., & Major, B. (2015). Weight stigma mediates the association between BMI and self-reported health. Health Psychology34(2), 172.
Iani, L., Lauriola, M., Chiesa, A., & Cafaro, V. (2019). Associations between mindfulness and emotion regulation: the key role of describing and nonreactivity. Mindfulness10(2), 366-375.
Kabat‐Zinn, J. (2003). Mindfulness‐based interventions in context: past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice10(2), 144-156.
Kushner, R. F., & Bessesen, D. H. (Eds.). (2014). Treatment of the obese patient. Springer Science & Business Media. Lancet, 354, 1921–1923
Laing, J., Matheson, B. E., Kaye, W. H., & Boutelle, K. N. (2014). Neurocognitive correlates of obesity and obesity-related behaviors in children and adolescents. International Journal of Obesity, 38, 494–506.
Lezak, M.D., Howieson, D.B. & Loring, D.W. (Eds.). (2004). Neuropsychological Assessment (4th ed.). New York: Oxford University Press
Lyvers, M., Makin, C., Toms, E., Thorberg, F. A., & Samios, C. (2014). Trait mindfulness in relation to emotional self-regulation and executive function. Mindfulness5(6), 619-625.
Meyers, L. S., Gamst, G., & Guarino, A. J. (2016). Applied multivariate research: Design and interpretation. Sage publications.
Morita, N., Nakajima, T., Okita, K., Ishihara, T., Sagawa, M., & Yamatsu, K. (2016). Relationships among fitness, obesity, screen time and academic achievement in Japanese adolescents. Physiology & Behavior163, 161-166.
Narimiani, M., Mohajeri Aval, N., & Ensafi, E. (2017). Examining the effectiveness of neurofeedback treatment in brainwave, executive function and math performance of children with specific learning disorder with mathematics specifier. Journal of Learning Disabilities, 6(3), 122-142. (Persian)
Parsons, T. J., Power, C., Logan, S., & Summerbelt, C. D. (1999). Childhood predictors of adult obesity: a systematic review. International Journal of Obesity23.
Pau, C. W., Lee, T. M., & Shui-Fun, F. C. (2002). The impact of heroin on frontal executive functions. Archives of Clinical Neuropsychology17(7), 663-670
Plourde, G. (2006). Preventing and managing pediatric obesity. Recommendations for family physicians. Canadian Family Physician52(3), 322-328.
Puhl, R., & Suh, Y. (2015). Stigma and eating and weight disorders. Current Psychiatry Reports17(3), 10.
Rajagopal, M., Briggs, A., & Omar, H. A. (2017). Association between school performance and body mass index. International Journal of Child and Adolescent Health10(1), 59.
Reynolds, C. R., & MacNeill Horton, A. (2008). Assessing executive functions: A life‐span perspective. Psychology in the Schools45(9), 875-892.
Riggs, N. R., Black, D. S., & Ritt-Olson, A. (2015). Associations between dispositional mindfulness and executive function in early adolescence. Journal of Child and Family Studies24(9), 2745-2751.
Ruffault, A., Czernichow, S., Hagger, M. S., Ferrand, M., Erichot, N., Carette, C., ... & Flahault, C. (2017). The effects of mindfulness training on weight-loss and health-related behaviours in adults with overweight and obesity: A systematic review and meta-analysis. Obesity Research & Clinical Practice11(5), 90-111.
Spreen, O., & Strauss, E. (1998). A compendium of neuropsychological tests: Administration, norms, and commentary. Oxford University Press
Tapper, K. (2017). Can mindfulness influence weight management related eating behaviors? If so, how?. Clinical Psychology Review53, 122-134.
Unick, J. L., Beavers, D., Bond, D. S., Clark, J. M., Jakicic, J. M., Kitabchi, A. E., ... & Wing, R. R. (2013). The long-term effectiveness of a lifestyle intervention in severely obese individuals. The American Journal of Medicine126(3), 236-242.
Vartanian, L. R., & Novak, S. A. (2011). Internalized societal attitudes moderate the impact of weight stigma on avoidance of exercise. Obesity19(4), 757-762.
Watford, T. S., Braden, A. L., & Emley, E. A. (2019). Mediation of the Association Between Mindfulness and Emotional Eating Among Overweight Individuals. Mindfulness10(6), 1153-1162.
WHO Fact sheet N°311. (2015). http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/