پرسش‌نامه مرزهای ارتباطی خانواده (RBQ): ساخت و هنجاریابی

کیانی چلمردی, احمدرضا; اسدی, مسعود; شیرعلی پور, اصغر; فتحی, الهام

doi:10.32598/JSPI.9.4.2

پرسش‌نامه مرزهای ارتباطی خانواده (RBQ): ساخت و هنجاریابی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

² گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.

³ گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

⁴ گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه، قم، ایران.

10.32598/JSPI.9.4.2

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ساخت و هنجاریابی پرسش‌نامه مرزهای ارتباطی خانواده انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش‌آموزان ساکن در شهرستان ساری تشکیل دادند. گروه نمونه شامل دویست دانش‌آموز دبیرستانی بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب شدند.
روش ها: ابزار پژوهش پرسش‌نامه محقق ساخته «مرزهای ارتباطی خانواده» بر مبنای نظریه خانواده‌درمانی ساختاری مینوچین بود.
یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل مرزهای بهنجار، مرزهای به‌هم‌تنیده و مرزهای گسسته را مشخص کرد. همچنین نتایج این تحلیل نشان داد که سه عامل استخراج شده 28/62 درصد از واریانس مرزهای ارتباطی خانواده را تبیین می‌کند. تحلیل ‌عاملی تأییدی نشان داد که عوامل استخراج‌شده با توان خوبی مرزهای ارتباطی خانواده را اندازه‌گیری می‌کنند. تحلیل پایایی، روایی همگرا و تشخیصی مؤلفه‌های مرزهای ارتباطی خانواده نشان داد که سؤالات در سنجش مؤلفه‌های مرزهای ارتباطی خانواده از دقت کافی برخوردارند. پایایی به روش آلفای کرونباخ بالاتر از 0/60و پایایی مرکب نیز بیشتر از 0/70 گزارش شد که نشان داد که هر سه مؤلفه در تعیین سازه مرزهای ارتباطی خانواده از دقت لازم برخوردارند. نتایج نمره استاندارد T و Z برای بررسی هنجاریابی، نشان داد افرادی که نمرات T آن‌ها از میانگین بالاترند، از محدوده‌ها و مرزهای ارتباطی خانواده‌های خود به خوبی آگاهند و افرادی که نمراتT آن‌ها از میانگین پایین‌ترند، از محدوده‌ها و مرزهای ارتباطی خانواده‌های خود به‌خوبی آگاه نیستند.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که پرسش‌نامه یادشده از روایی و پایایی خوبی برخوردار و برای سنجش مرزهای ارتباطی خانواده مناسب است. از این رو می‌توان از نتایج پژوهش حاضر در مشاوره خانواده برای سنجش مرزهای ارتباطی خانواده و اتخاذ راهبردهای درمانی مناسب و نیز پژوهش‌های مرتبط با مرزهای ارتباطی خانواده استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Family Relational Boundaries Questionnaire (FRBQ): Developing and Standardization

نویسندگان [English]

Ahmadreza Kiani Chalmardi ¹
Masoud Asadi ²
Asghar Shiralipur ³
Elham Fathi ⁴

¹ Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

² Department of Psychology and Counseling, Faculty of Education and Psychology, Arak University, Arak, Iran.

³ Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, University of Kharazmi, Tehran, Iran.

⁴ Department of Counseling, Faculty of Humanities, Hazrat-e Masoumeh University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Objective: The present study attempted to develop and validate the Family Relationships Questionnaire (FRQ) Based on Minuchin’s Structural Family Therapy (SFT).
Methods: The study sample was comprised of 200 high school students; they were selected by cluster sampling method from Mazandaran, Sari City, Iran. The research instrument included a researcher-developed questionnaire, based on Minuchin’s SFT.
Results: The exploratory factor analysis data have led to extracting 3 factors; normal boundary, enmeshment boundary, and disengaged boundary. Additionally, the obtained results suggested that the 3 elicited factors explained 62.28 variances of family relationships boundaries. Confirmatory factor analysis results revealed that elicited factors can also measure family relationships boundaries. Reliability analysis, distinctive, and convergent validity of the components of family relationship boundaries indicated that questions in assessing the components of family relationships boundaries are clear and defined. Reliability testing with Cronbach’s alpha coefficient reported a score of above 0.60 and the structural reliability was measured to be above 0.70. In other words, all 3 components can define the FRQ constructs as well. For validation, we first calculated the scores of family relationships boundaries and categorized those in a frequency table. The results scores of T and Z values revealed that the scores above the mean value indicated that more participants were aware of their family relationship boundaries.
Conclusion: The present research results suggested that this questionnaire has proper validity and reliability; thus, it is proper for assessing family relationship boundaries. Therefore, the collected results can help to assess family relationship boundaries and to develop proper strategies for treatment and future researches.

کلیدواژه‌ها [English]