آزار مجازی دانش آموزان در استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی (مورد مطالعه: دانش آموزان منطقه 1 رشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران

2 دانشیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدة علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

هدف: شبکه‌های مجازی به‌عنوان یکی از جدیدترین فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، ارائه‌دهندگان فضای جهانی در حوزه‌های متعدد اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و سیاسی هستند. در این پژوهش به واکاوی تجربه و معنای زیسته دانش آموزان در استفاده از فضای مجازی می بپردازیم.

روش: در مطالعه حاضر از روش گراندد تئوری استفاده شده است. روش گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساخت یافته بوده است. داده ها از طریق مصاحبه با 14 نفر دانش آموز منطقه 1 رشت که در محدوده ی سنی 13 تا 18 سال قرار داشته و از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند، به دست آمده است. داده های تحقیق حاضر با استفاده از نرم افزار مکس کیودا مورد تحلیل قرار گرفت که 16 کد به عنوان کدهای اولیه به مصاحبه ها اختصاص گردید و در ادامه با استفاده از کدگذاری محوری به 8 کد محوری تقلیل یافت.

یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که 3 مقوله کاهش روابط اجتماعی واقعی، هویت کاذب و آزار مجازی، از پیامدهای شبکه های اجتماعی مجازی است که آزار سایبری به عنوان مقوله هسته ای انتخاب گردید.

نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که تمام مشارکت کنندگان در تحقیق حاضر در معرض آزار سایبری (هک، اخاذی، پورنوگرافی و ...) قرار گرفته اند. از یافته های دیگر این تحقیق کمبود نظارت والدین دانش آموزان بر دسترسی بی قید و بند آنان می باشد که با نظارت خانواده ها می توان از بسیاری از این آسیب ها در امان ماند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Cyber stalking of students using virtual social networks (Case of study: students of Rasht District 1)

نویسندگان [English]

  • kazem moazediali 1
  • Nader Razeghi 2
  • hadi Abbasi kalan 3
  • Mahbobeh Mahjobi daryakenari 3
1 Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Medicine, Ardabil University of Medical Sciences, Ardabil, Iran
2 Associate Professor of Sociology, Faculty of Humanities & Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.
3 Department of Sociology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Objective: Virtual networks as one of the newest information and communication donors are global space in various economic, social cultural and political areas. So in this research we have studied the lived experience and meaning of students using cyberspace .

Methods: Grounded theory method is used in this study . The data collection method was semi - structured interviews . The data were collected through interviews with 14 students of district 1 of rasht , located in the age range of 13 - 18 and using social networks . The data of this study were analyzed by MAXQDA software and 16 codes were used as initial codes and then by using axial coding , 8 axial codes were reduced .

Results: The findings of the research show that 3 categories of real social relations , false identity and cyber stalking are the consequences of virtual social networks that cyber stalking was chosen as the core category .

Conclusion: The results show that all participants are exposed to cyber stalking ( hack , extortion , pornography , etc. ) . Other findings of this research are lack of supervision of parents on the lack of unconditional access and their clause can be avoided by family supervision .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cyber Stalking
  • Virtual Networks
  • Grounded Theory

مراجع

احمدی‌نژاد، ن.، و احمدی‌موسوی، س. م. (1399). راهکارهای پیشگیرانه از بزه دیدگی جنسی اطفال در فضای سایبری. پژوهش ملل، 56(5)، 97-124.  https://rnmagz.com/article/412
استراوس،  انسلم ال و کوربین،  جولیت ام.‌ (2016). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. ترجمه ابراهیم افشار (1395). تهران: نشر نی. چاپ پنجم.  [DOI: 10.22067/RIIS.V0I0.76766]
بیداروند، م.، پورقهرمانی، ب.، بیگی،  ج. (1400). فیلترینگ تلگرام از بایستگی امنیت ملّی تا نقض آزادی بیان. فقه و مبانی حقوق اسلامی. 14(4)، 29-48.    [DOI: 10.3495/JIIL.2022.692550]
سلطانی، م.، نریمانی، م.، و موسی‌زاده، ت. (1403). بررسی اثر بخشی آموزش راهبرد های خود تعلیمی کلامی بر سازگاری اجتماعی و هماهنگی دیداری حرکتی دانش آموزان دارای ناتوانی های یادگیری. فصلنامه ناتوانی‌های یادگیری، 14(2)، 1-11. [DOI: 10.22098/jld.2023.13578.2120 ]
سعیدی، ع.، و شکیبا، ا. (1384). روان شناسی و آسیب شناسی ارتباطات اینترنتی. مشهد. انتشارات آیین تربیت.
شهرکی محمدی، آ. (1395). باتلاق مجازی: نگاهی به جنبه‌های منفی استفاده از فضای مجازی. کنفرانس بین المللی وب پژوهشی، 10-1.  https://civilica.com/doc/481650/
علیوردی نیا، ا.، و قربانزاده، ف. (1398). بررسی جامعه‌شناختی بزه‌دیدگی ناشی از آزاررسانی سایبری در میان دانشجویان دانشگاه مازندران. دوفصلنامه مسائل اجتماعی ایران، 10(1)، 145-169.   http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2917-fa.html
فاضلی، م. (1380). مصرف و سبک زندگی، تهران. انتشارات صبح صادق.
کاستلز، مانوئل. (2010). عصر اطلاعات: ظهور جامعه شبکه‌ای. مترجمان: احمد علیقیان، افشین خاکباز و حسن چاوشیان (1389). تهران: انتشارات طرح نو. چاپ ششم.
کرامتی‌معز، ه.، میرخلیلی، س. م.، عالی‌پور، ح.،  شیدائیان، م. (1398). پیوند گرایش به شبکه‌های اجتماعی مجازی و بزه دیدگی نوجوانان (مطالعه موردی دانش آموزان بین 12 تا 15 سال منطقه پنج شهر تهران). تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین الملل. 45(12)، 1-27.
 https://alr.ctb.iau.ir/article_666987.html 
ناظمی، م .(1395). نگاهی به پدیده مصرف دیجیتال در فضای مجازی. رهیافت. 64، 11- 31.
[DOI:20.1001.1.10272690.1395.26.64.6.5] 
Ahmad, M. A., Wisdom, D. D., & Isaac, S. (2020). An empirical analysis of Cybercrime trends and its impact on moral decadence among Secondary school level students in Nigeria. In The 26th iSTEAMS Bespoke Multidisciplinary Conference, Accra Ghana.              [DOI:10.22624/iSTEAMS/V26P10-IEEE-NG-TS]
Berne, S., Frisén, A., Schultze-Krumbholz, A., Scheithauer، H., Naruskov، K., Luik, P., ... & Zukauskiene, R. (2013). Cyberbullying assessment instruments: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 18(2), 320-334.
 [DOI:10.1016/j.avb.2012.11.022]
Celik, S., Atak, H., & Erguzen, A. (2012). The effect of personality on cyberbullying among university students in Turkey.               https://eric.ed.gov/?id=EJ1059925 
Corbin, J. M., & Strauss, A. (1990). Grounded theory research: Procedures، canons، and evaluative criteria. Qualitative Sociology, 13(1), 3-21.            https://link.springer.com/article/10.1007/bf00988593 
Dilmac, B., & Aydogan, D. (2010) Parental attitude as predictor of cyber Bullying among primary School children. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic and Management Engineering, 4 (7), 1667-1671.
 [DOI:10.5281/zenodo.1330259 ]
Fakhrou, A. A., Adawi, T. R., & Moussa, M. A. (2022). Cybercrime risk fear among University students’ social networking sites: Validity and Reliability. International Journal of Cyber Criminology, 16(1), 40-53.
https://cybercrimejournal.com/menuscript/index.php/cybercrimejournal/article/view/75 
Hensler-McGinnis, N. F. (2008) Cyberstalking Victimization: Impact and Coping Responses in  a National University Sample. Dissertation submitted to the Faculty of the Graduate School of the University of Maryland، College Park. 
https://www.proquest.com/docview/230854412/abstract/B8D5D4E4FD994F6BPQ/1?sourcetype=Dissertations%20&%20Theses 
Hilberman, J. (2009). Young People are Social Networking in Droves. Retrived. In http. iipdigital. usembassy. gov/st.
Ismailova, R., Muhametjanova, G., Medeni,T. D., Medeni, I. T., Soylu, D., & Dossymbekuly, O. A. (2019). Cybercrime risk awareness rate among students in Central Asia: A comparative study in Kyrgyzstan and Kazakhstan. Information Security Journal: A Global Perspective, 28(4-5), 127-135.        [DOI:10.1080/19393555.2019.1685142]
Kowalski, R. M., Limber, S. P., & McCord, A. (2019). A developmental approach to cyberbullying: Prevalence and protective factors. Aggression and Violent Behavior, 45, 20-32.   [DOI:10.1016/j.avb.2018.02.009 ]
Kowalski, R. M., Limber، S. P., & Agatston, P. W. (2012). Cyberbullying: Bullying in the digital age. John Wiley & Sons.          https://www.scirp.org/reference/ReferencesPapers?ReferenceID=1931879 
Lenhart, A. (2015). Teens, social media & technology overview 2015.        [ DOI:20.500.12592/2nj151 ]
Massari, L. (2010). Analysis of MySpace user profiles. Information Systems Frontiers, 12, 361-367.  [DOI:10.1007/s10796-009-9206-8 ]
Nielsen, J. (1995). Multimedia and hypertext: The Internet and beyond. Morgan Kaufmann.
Nie, N. H., & Erbring, L. (2000). Internet and society: A preliminary report [On-line]. Stanford Institute for the Quantitative Study of Society (SIQSS), Stanford University, and InterSurvey Inc. Retrieved July, 18, 2001. https://www.researchgate.net/publication/231382873
Ofcom, U. K. (2016). Children and parents: Media use and attitudes report. London: Office of Communications London.
Pearson student mobile device survey 2015. (2015). Available from 2015-Pearson-StudentMobile-Device-Survey-Grades-4-12. https://www.researchgate.net/publication/322273540
Reyns, B. W., Henson, B., & Fisher, B. S. (2011). Being pursued online: Applying cyberlifestyle–routine activities theory to cyberstalking victimization. Criminal Justice and Behavior, 38(11), 1149-1169.   DOI:10.1177/0093854811421448
Rainie, H., & Wellman, B. (2012). Networked: The new social operating system (Vol. 10). Cambridge، MA: Mit Press. 
https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=241838 
Soltani, M., Narimani, M., & Mousazadeh, T. (2025). Investigating the effectiveness of teaching verbal self-teaching strategies on social adaptation and visual motor coordination of students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 14(2), 1-11. (Persian)  [DOI: 10.22098/jld.2023.13578.2120]
Verma, M. K., & Kushwaha, S. S. (2021). Awareness towards cybercrime among secondary school students: The role of gender and school management. Safer Communities, 20(3), 150-158.  [DOI:10.1108/SC-07-2020-0026 ]
Wellman, B., Quan-Haase, A., Boase, J., Chen, W., Hampton, K., Díaz، I., & Miyata, K. (2003). The social affordances of the Internet for networked individualism. Journal of Computer-mediated Communication,8(3), JCMC834.   [DOI:10.1111/j.1083-6101.2003.tb00216.x]
Wolcott, H. F. (2002). Writing up qualitative research... better. Qualitative health research، 12(1)، 91-103.
[DOI:10.1177/1049732302012001007]
Zhang, A., Wang, K., Zhang, J., & Oudekerk, B. A. (2017). Indicators of School Crime and Safety: 2016. NCES 2017-064/NCJ 250650. National Center for Education Statistics. http://hdl.handle.net/11212/3340
روان شناسی مدرسه و آموزشگاه
دوره 14، شماره 2
تیر 1404
صفحه 83-95

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار