بررسی نقش واسطه‌ای تعاملات ارتباطی در رابطۀ بین سن ورود به مدرسه و ترتیب تولد با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه تهران

3 استاد گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبایی تهران

4 دانشیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران

چکیده

هدف از اجرای این پژوهش،  بررسی نقش واسطه­ای تعاملات ارتباطی در رابطۀ بین سن ورود به مدرسه و ترتیب تولد با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه شهرستان رشت بود. روش به لحاظ هدف بنیادی و از لحاظ زمان اجرا مقطعی است. جامعۀ آماری شامل همه دانش‌آموزان متوسطه شهر رشت است که به نمونه­ای متشکل از 250 نفر به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه تعاملات ارتباطی کارول گلاس و بررسی معدل­های دانش­آموزان و پرونده علمی آنان جهت اندازه­گیری پیشرفت تحصیلی جمع‌آوری شدند. یافته‌ها نشان داد که سن و ترتیب تولد هم به صورت مستقیم به ترتیب (25/0=β و 17/0= R2)، (15/0=β و 039/0= R2) و هم با میانجی­گری تعاملات ارتباطی(13/0=β و 022/0= R2)؛ (11/0=β و 16/0= R2)، بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان تأثیرگذار است. می‌توان به این نتیجه رسید که سن و ترتیب تولد دو متغیر تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی هستند و با میانجی­گری تعاملات ارتباطی می­توانند تأثیر قوی­تری  بر آن داشته باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The mediating role of communication interactions on the relationship between school entrance age and the birth order with students' academic achievement

نویسندگان [English]

  • M Shabafrooz 1
  • Gh Afrooz 2
  • A Delavar 3
  • H Asadzadeh 4
1 PhD Student in Educational Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Psychology, University of Tehran
3 Professor, Department of Measurement, Allameh Tabatabaei University, Tehran
4 Associate Professor, Department of Educational Psychology, Allameh Tabatabaei University, Tehran
چکیده [English]

This research is intended to survey the mediating role of communication interactions on the relationship between school entrance age and the birth order with students' academic achievement of high school students in Rasht. This research is applied and cross-sectional. The population included all high school students in Rasht. The Carole Glass Interaction Questionnaire (1994), and the students' grade point average were used to collect data in order to measure their academic achievement. The findings revealed that the school entrance age and the birth order (β=0.25, R2=0.17), (β=0.15, R2=0.039) respectively and mediating communication interactions (Β=0.13, R2=0.022) (β=0.11, R2=0.16) directly influenced the academic achievement of the participants.  It can be concluded that the school entrance age and the birth order are variables affecting academic achievement. In addition, communication interactions have a more effective role in this process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic achievement
  • birth order
  • communication interactions
  • school entrance age
احمدی، محمدسعید؛ حاتمی، حمیدرضا؛ احدی، حسن و اسدزاده، حسن (1392). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر باورهای خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(16)، 105-118.
اطمینان، زهرا و کافی، سید موسی (1396). رابطۀ ترتیب تولد خانوادگی دانشجویان با سبک زندگی آن ها. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، ۲ (۹)، ۱۶-۲۷.
افروز، غلامعلی و بابازاده، پریسا (1391). بررسی رابطه بین ترتیب تولد با سبک های دلبستگی، ابعاد شخصیت و پیشرفت تحصیلی در نوجوانان شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور استان تهران.
افروز، غلامعلی (1383). مقدمه­ای بر روانشناسی کودکان استثنایی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بهروزنسب، غزال (1391). بررسی رابطه سن ورود به مدرسه با پیشرفت تحصیلی، خلاقیت ذهنی و سلامت روان در دانش‌آموزان ابتدایی و راهنمایی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
تمنایی­فر، محمدرضا؛ نیازی، محسن و امینی، محمد (1386). بررسی مقایسه ای عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان مشروط و ممتاز. نشریه دانشور رفتار، 14(24)، 39-52.
جوادی، بهنازسادات؛ افروز، غلامعلی؛ حسینیان، سیمین و آذربایجانی، مسعود (۱۳۹۳). اثربخشی آموزش برنامه مهارت‌های ارتباطی و تعاملات عاطفی با رویکرد آموزه‌های دینی بر رضامندی زوجیت، اولین کنگره ملی روانشناسی خانواده گامی در ترسیم الگوی مطلوب خانواده، اهواز، انجمن علمی روانشناسی خانواده ایران، دانشگاه شهید چمران اهواز.  https://www.civilica.com/Paper-FPAI01-FPAI01_104.html
خزایی، کامیان. (۱۳۸۶). ارزیابی تراز توانایی‌های شناختی ریاضی (فضا و عدد) و همبستگی آن با پیشرفت تحصیلی و سن عقلی و جنسیت. فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 10 (1)، 13-25.
 
 
 
 
 
داودزاده، ژاله و میرزاصالحی علی (۱۳۹۴). بررسی رابطه بین پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان و مهارتهای ارتباطی معلمان مقطع ابتدایی شهرستان ایذه، دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی پژوهشهای نوین در علوم انسانی، تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.
دبیرخانه شواری عالی وزارت آموزش و پروش. (1379). آیین نامه اجرایی مدارس جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات مدرسه.
درتاج، فریبرز؛ لک پور، الهام و بهلولی، علی(۱۳۹۲). بررسی میزان تأثیر مدارس هوشمند استان لرستان بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. فصلنامه فناوری آموزش، 8(2).
شریعتمداری، مهدی و سیدین ناوان، سیده فروغ (۱۳۹۳).بررسی رابطه بین کارکردهای سبک های تفکر با انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور، اولین کنفرانس بین المللی روان شناسی و علوم رفتاری، تهران، موسسه همایشگران مهر اشراق، مرکز همایش‌های دانشگاه تهران.
علیپور، محسن و پوراکبران، الهه (۱۳۹۴). بررسی رابطه ترتیب تولد و میزان عزت نفس در موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور تربت جام، اولین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی ایران، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
علی­زاده، محمد؛ حیدری، محمود؛ جندقی، غلامرضا؛ پوراعتماد، حمیدرضا؛ ملک­خسروی، محمود و سعادتمند، نیره‌السادات (1395). بررسی رابطه عوامل خانوادگی در وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه استان قم. فصلنامه علمی - پژوهشی خانواده پژوهی، 2(3)، 12-34.
علیزاده، اصغرو شیخ زاده صوری، رعنا (1392). رابطه بین ترتیب تولد و ویژگی های شخصیتی با انگیزش پیشرفت در دانش‌آموزان اول و دوم دبیرستان‌های تبریز. کنگره سراسری روان شناسی کودک و نوجوان.
عینی، ساناز؛ نریمانی، محمد و بشرپور، سجاد. (1398). پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی براساس سرزندگی تحصیلی و یادگیری خود‌راهبر دانش‌آموزان دختر. راهبردهای شناختی در یادگیری، 7(12)، 45-33.
قاسمی، وحید (1389). مدل‌سازی معدلات ساختاری در پژوهش­های اجتماعی با کاربرد Amos Graphics. تهران: جامعه شناسان.
مرادی زاده، سیروس؛ بازگیر، لیلا و عبدالهی­مقدم، مریم. (۱۳۹۴). بررسی دختر مقطع متوسطه شهر خرم آباد در سال تحصیلی 94- 93، دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، موسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
مقامع، افسانه؛ افروز، غلامعلی؛ سیف، سوسن و حمیدی، منصورعلی (1386). رابطه ی سن ورود به پایه ی اول با پیشرفت تحصیلی، سازش یافتگی اجتماعی و میزان خلاقیت در دانش‌آموزان پایه‌های دوم و پنجم ابتدایی، سوم راهنمایی و سوم متوسطه‌ی شهر تهران. خانواده و پژوهش، 5(1)، 1-17.
منجزی، فرزانه؛ شفیع آبادی، عبدالله و سودانی، منصور (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی با رویکرد اسلامی بر رضایتمندی زناشویی زوج‌ها. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 13(47)، 3-10.
میرسعیدی، حسن. (1397). ارتباط آمادگی جسمانی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. نشریه پیوند، 66،  456-455.
نریمانی، محمد و شربتی، انوشیروان. (1394). مقایسه‌ی حساسیت اضطرابی و عملکرد شناختی در دانش‌آموزان با و بدون نارسانویسی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 4(4)، 100-85.
Afrouz, Gh., & Babazadeh, P. (2012). Investigating the relationship between birth order and attachment styles, personality dimensions and academic achievement in adolescents in Tehran. Ministry of Science, Research and Technology - Payame Noor University - Payame Noor University of Tehran - Faculty of Mathematics (Persian).
Ahmadi, M.S., Hatami, H.R., Ahadi, H., & Asadzadeh, H. (2013). Effect of communication skills training on self-efficacy beliefs and academic achievement of female students. Journal of Research in New Approach in Educational Management, 4 (16), 105-118. (Persian)
Alizadeh, A., & Sheikh Zadeh Sori, R. (2013). The relationship between birth order and personality characteristics with achievement motivation in first and secondary students in Tabriz high schools. Congress on Child and Adolescent Psychology. (Persian)
Alizadeh, M., Heidari, M.,  Jandaghi, Gh., Pouratamad, H.R., Malek Khosravi, M., &  Saadatmanfi, N.S. (2016). Investigating the relationship between Family Factors in Academic Status of High School Students in Qom Province, Journal of Research in Family Research, 7. (Persian)
Attar, I., & Cohen-Zada, D. (2018). The effect of school entrance age on educational outcomes: Evidence using multiple cutoff dates and exact date of birth. Journal of Economic Behavior & Organization, 153, 38-57. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2018.06.007
Behrooznasab, Gh. (2012). The relationship between the age of entry and the academic achievement, mental radiation and mental health in primary and middle school students in Tehran, Master's Thesis, Payame Noor University of Tehran. (Persian)
Berglund, E., Eriksson, M., & Westerlund, M. (2005). Communicative skills in relation to gender, birth order, childcare and socioeconomic status in 18‐month‐old children. Scandinavian Journal of Psychology, 46(6), 485-491. doi: 10.1111/j.1467-9450.2005.00480.x.
Black, S.E., Devereux, P.J., & Salvanes, K.G. (2005). The more the merrier? The effect of family size and birth order on children's education. The Quarterly Journal of Economics, 120(2), 669-700. https://www.jstor.org/stable/25098749
Bonesrønning, H., & Massih, S.S. (2011). Birth order effects on young students’ academic achievement. The Journal of Socio-Economics, 40(6), 824-832.  https://doi.org/10.1016/j.socec.2011.08.010
Bowles, T.V. (2017). The focus of intervention for adolescent social anxiety: Communication skills or self-esteem. International Journal of School & Educational Psychology, 5(1), 14-25. http://www.tandf.co.uk/journals
Coleman, S.D. (2015). Raising an African American Male College Graduate: A Phenomenological Study Exploring Parental Influences on Their Sons' Academic Achievement. Cardinal Stritch University, Milwaukee.
Crazy, K. (1386). Evaluation of the level of cognitive math abilities (space and number) and its correlation with academic achievement and rational age and gender. Journal of Knowledge and Research in Applied Psychology, 10 (34). (Persian)
Dartaj, F., Lakpour, E., & Bahluli, A. (2013). The effect of intelligent schools of Lorestan province on the academic achievement of high school students. Technology Education Quarterly, 8(2). (Persian(
Davood Zadeh, J., & Mirza Salehi, A. (2015). A study on the relationship between students' academic achievement and communication skills of Primary School Teachers in Izeh City, Second National Conference and the First International Conference on Modern Research in the Humanities, Tehran, Institute of Managers of Idea Capital, (Persian)
Deming, D., & Dynarski, S. (2008). The lengthening of childhood. Journal of Economic Perspectives, 22(3), 71-92. https://www.nber.org/papers/w14124
Desoete, A. (2008). Do birth order, family size and gender affect arithmetic achievement in elementary school?
Dickson, D., & Hargie, O. (2004). Skilled interpersonal communication: London: Psychology Press.
Dobkin, C., & Ferreira, F. (2010). Do school entry laws affect educational attainment and labor market outcomes? Economics of Education Review, 29(1), 40-54.  https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2009.04.003
Einy, S., Narimani, M., & Basharpoor, S. (2019). Prediction of academic achievement based on academic buoyancy and self-directed learning of female students. Cognitive Strategies in Learning, 7(12), 33-45. (Persian)   https://asj.basu.ac.ir/article_2782.html
Etminan, Z., & Kafi, S.M. (2017). Relationship between students family birth order and lifestyle. New Advances in Behavioral Science, 2 (9), 16-27. (Persian)
Faught, E.L., Gleddie, D., Storey, K.E., Davison, C.M., & Veugelers, P.J. (2017). Healthy lifestyle behaviours are positively and independently associated with academic achievement: An analysis of self-reported data from a nationally representative sample of Canadian early adolescents. PloS one, 12(7), e0181938. doi: 10.1371/journal.pone.0181938.
Ghasemi, V. (2010). Modeling structural modalities in social research using Amos Graphics. Tehran: Sociologists(Persian).
Guastello, D.D., & Guastello, S.J. (2002). Birth order category effects on the Gordon Personal Profile variables. JASNH, 1, 1-7.
Hotz, V.J., & Pantano, J. (2015). Strategic parenting, birth order, and school performance. Journal of Population Economics, 28(4), 911-936.  http://www.nber.org/papers/w19542
Hu, L.T., & Bentler, P.M. (1998). Fit indices in Covariance structure modeling: sensitivity to under parameterized model misspecidfication.pshchological method. Pshchological Method, 3, 434- 453.
Javadi, B, Afrouz, Gh.,  Hosseinian, S & Azarbaijan, M. (2014). The effectiveness of teaching communication skills program and emotional interactions with the approach of religious doctrines on paternity satisfaction, The First National Congress of Family Psychology, A Step in Drawing Up the Desirable Family Model, Ahwaz, Iranian Association for the Study of Family Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, https: //www.civilica .com / Paper-FPAI01-FPAI01_104.html. (Persian)
Karatas, I., & Baki, A. (2017). The effect of learning environments based on problem solving on students’ achievements of problem solving. International Electronic Journal of Elementary Education, 5(3), 249-268. https://www.iejee.com/index.php/IEJEE/article/view/25
Kucuker, E. (2016). A comparison of the academic achievements of students with different primary school entrance age. Education, 137(1), 46-58. http://www.projectinnovation.biz/education.html
Kyoshaba, M. (2009). Factors affecting academic performance of undergraduate students at Uganda Christian University. Makerere University.
Maghame, A., Afrouz, G., Saif, S., & Hamidi, M.A. (2007). The age of entering the first grade is determined by academic achievement, social compromise and creativity in the students of the second and fifth pillars of the elementary, third pillars and Third high school in Tehran. Family and Research, 5 (1), 1-17. (Persian)
Manjazzi, F.,  Shafiabadi, A., & Sudan, M. (2017). The  effectiveness of communication skills training with Islamic approach on marital satisfaction of couples. Knowledge and Research in Applied Psychology, 13 (47), 3-10. (Persian)
Mirsaidi, H. (2018). The relationship between physical fitness and students' academic achievement, Journal Link, 66, 456-455. (Persian)
Moradi Zadeh, S.,  Bazgir, L., & Abdollahi-e-Moghadam, M. (2015). A review of the girl's high school girl in Khorramabad in the academic year of 93-94, the 2nd National Conference on Sustainable Development in Education and Psychology, Social and Cultural Studies, Tehran, Islamic Studies and Research Center, Soroush Hekmat Mortazavi, Mehr Arvand Institute of Higher Education, Access Achievement Center To sustainable development. (Persian)
Msonde, S.E., & Van Aalst, J. (2017). Designing for interaction, thinking and academic achievement in a Tanzanian undergraduate chemistry course. Educational Technology Research and Development, 65(5), 1389-1413. https://link.springer.com/article/10.1007/s11423-017-9531-4
Muller, C. (2018). Parent involvement and academic achievement: An analysis of family resources available to the child Parents, their children, and schools (pp. 77-114): Routledge.
Narimani, M., & Sharbati, A. (2015). Comparison of anxiety sensitivity and cognitive function in students with and without dysgraphia. Journal of Learning Disabilities, 4(4), 85-100. (Persian) http://jld.uma.ac.ir/article_320.html
Pfouts, J.H. (1980). Birth order, age-spacing, IQ differences, and family relations. Journal of Marriage and the Family, 517-531.  https://doi.org/10.2307/351896
Secretariat of the Supreme Council of the Ministry of Education (2000). Executive school regulations of the Islamic Republic of Iran, School publications. (Persian)
Shariatmadari, M., & Sayedin Navvan, S.F.  (2014). A Study on the relationship between the functions of thinking styles and the educational progress of the students of Payame Noor University, The First International Conference on Psychology and Behavioral Sciences, Tehran, Isfahra Conferences Center, Tehran University, Https: //www.civilica.com/Paper-RAFCON01-RAFCON01_168.html (Persian)
Stajkovic, A.D., Bandura, A., Locke, E.A., Lee, D., & Sergent, K. (2018). Test of three conceptualmodels of influence of the big five personality traits and self-efficacy on academic performance: A meta-analytic path-analysis. Personality and Individual Differences, 120, 238-245.  https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.014
Tamannayifar, M.R., Neyazi, M., & Amini, M. (2007). Comparative study of the factors affecting academic burnout in conditional & preferred students. Daneshvar University Journal; Behavior; 14 (24),  39-52. (Persian(
Verplaetse, L.S. (2017). Developing academic language through an abundance of interaction Inclusive Pedagogy for English Language Learners (pp. 181-194): Routledge.
Wolf, L. (2017). The communication interactions of health care aides and individuals with dementia.
Woo, Y., & Reeves, T.C. (2007). Meaningful interaction in web-based learning: A social constructivist interpretation. The Internet and Higher Education, 10(1), 15-25. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2006.10.005
Zhang, S., Zhong, R., & Zhang, J. (2017). School starting age and academic achievement: Evidence from China's junior high schools. China Economic Review, 44, 343-354. https://doi.org/10.1016/j.chieco.2017.03.004