مقایسه اثربخشی آموزش حل مساله و مدیریت رفتار به مادران بر مشکلات رفتاری برونی سازی شده کودکان دارای اختلال طیف اتیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز، ایران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران

4 استاد گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

5 دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

هدف:  هدف از مطالعه حاضر مقایسه اثربخشی آموزش حل مساله و مدیریت رفتار  به مادران بر مشکلات رفتاری برون سازی شده کودکان دارای اختلال طیف اتیسم شهر تهران بود.
روش‌ها: روش پژوهش مطالعه حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود.  جامعه آماری شامل مادران دارای کودک مبتلا به طیف اختلال اتیسم با سطح عملکرد بالا، مراجعه کننده به مراکز نگهداری کودکان دارای اختلال طیف اتیسم شهر تهران در سال 1398 بود. نمونه آماری شامل 45 نفر از مادران که به روش نمونه گیری در دسترس و دواطلبانه انتخاب که با انتساب کاملا تصادفی در سه گروه 15 نفری، گروه آزمایش، آموزش حل مساله، گروه آزمایش دوم، مدیریت رفتار، 15 نفر و گروه کنترل 15 نفر، جایگزین شدند. هر سه گروه در پیش آزمون و پس آزمون با  سیاهه رفتار کودک آخنباخ) مورد سنجش قرار گرفتند.
یافته‌ها: با توجه به نتایج تحلیل کواریانس بین دو رویکرد آموزشی حل مساله و مدیریت رفتار در رفتار های پرخاشگرانه، قانون شکن، رفتار اجتماعی و مشکلات توجه بین دو گروه تفاوت وجود داشت (05/0 >P) و در مشکلات توجه، گوشه گیری/افسردگی، شکایات جسمانی، اضطراب/افسردگی تفاوت در بین آموزش دو رویکرد مشهود نبود (05/0 <P).
نتیجه‌گیری: بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که بین  اضطراب/افسردگی و گوشه گیری/افسردگی در دو گروه حل مساله و مدیریت رفتار تفاوت از نظر اثربخشی وجود نداشت اما با گروه کنترل تفاوت وجود داشت که بیانگر اثر بخشی آموزش هر دو رویکرد به مادران بر مشکلات رفتاری برون سازی شده کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparison of the effectiveness of problem solving training and behavior management to mothers on communication skills of children with autism spectrum disorder

نویسندگان [English]

  • Diana Habibi 1
  • Fariba Hafezi 2
  • Mojtaba Amiri Majd 3
  • Parviz Asgari 4
  • Alireza Heidari 5
1 Ph.D. Student in Exceptional Child Psychology and Education, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Assistant Professor of Psychology Department, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran
4 Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
5 Associate Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Objective: This study aimed to Comparison of the effectiveness of problem-solving training and behavior management to mothers on communication skills of children with autism spectrum disorderin Tehran.
Methods: The research method of the current study was semi-experimental with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population included mothers with children with autism spectrum disorder with high functioning levels who were referred to care centers for children with autism in Tehran in 2019. The statistical sample consists of 45 mothers selected by available and voluntary sampling method, randomly assigned into three groups of 15 people: the experimental group, problem-solving training, the second experimental group, behavior management, 15 people, and the control group, 15 people. Were replaced. All three groups were measured in the pre-test and post-test with Achenbach's Child Behavior Inventory.
Results: According to the results of covariance analysis, there was a difference between the two educational approaches of problem-solving and behavior management in aggressive behaviors, law breakers, social behavior, and attention problems between the two groups (P<0.05) and in attention problems, withdrawal/depression. Physical complaints, anxiety/depression, and the difference between the training of the two records were not evident (P<0.05).
Conclusion: Based on this, it can be concluded that there were no difference in effectiveness between anxiety/depression and withdrawal/depression in the problem solving and behavior management groups. Still, there was a difference with the control group, which indicates the effectiveness of teaching both approaches to mothers on behavioral problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • problem solving
  • behavior management
  • communication skills
  • autism spectrum disorder

مراجع

باغبان وحیدی، منصوره. حسین خانزاده، عباسعلی. ندائی، ناهید. (1396). تأثیر آموزش مهارت‌های برقراری ارتباط مؤثر به مادران کودکان مبتلا به اتیسم بر بهبود مهارت‌های اجتماعی این کودکان. مجله مطالعات ناتوانی، (7) ، 7-1. 
https://jdisabilstud.org/article-1-627-fa.html
حیدریان سامانی، اندیشه. سجادیان، ایلناز. حیدری شادهی، سمیه. (1396). اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ذهن آگاهی و پذیرش مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم.  مجله مطالعات ناتوانی، (7)، 9-1.
https://jdisabilstud.org/article-1-718-fa.html
دیوان بیگی، اشکان و دیوان بیگی،آرش. (1393). مروری اجمالی بر علل اختلال طیف اتیسم. مجله شفای خاتم، دوره سوم، 3 (1)، 157-166.
http://shefayekhatam.ir/browse.php?a_id=662&sid=1&slc_lang=fa
صابری، جواد. بهرامی پور، منصوره و قمرانی، امیر. (1393). اثربخشی برنامه گروهی فرزند پروری مثبت بر کاهش استرس والدگری مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم. مجله دانش و پژوهش در روا نشناسی کاربردی، سال پانزدهم، 15( 56)، 77-69
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=225073
شهیم، سیما. (1381). بررسی مهارت اجتمـاعی در گروهـی از دانش آموزان نابینا از نظر معلمـان. مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. 32 (1)، 121-139.
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=7416
شهیم، سیما. (1384). هنجاریابی مقیاس روش درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی برای کودکان پیش‌دبستانی. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 11(2) ،186-176.
http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-70-fa.html
رضایی، سعید. (1396). تدوین برنامه آموزش مهارت‌های اجتماعی و بررسی اثربخشی آن بر کفایت اجتماعی کودکان با اختلال یادگیری غیرکلامی و اختلال اتیسم عملکرد بالا. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 6(4)، 67-82. https://doi.org/10.22098/jld.2017.557
ریاحی، فروغ. خواجه الدین، نیلوفر و ایزدی مزیدی، سکینه. (1392). بررسی تأثیر آموزش مدیریت خلق منفی بر سلامت روان و افسردگی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اتیسم. مجله علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، 4 (2)، 99-91
 https://jsmj.ajums.ac.ir/article_55124.html
ریاحی، فروغ. خواجه الدین، نیلوفر. ایزدی مزیدی، سکینه . عشرتی، طیبه و نقدی نسب، لیلا. (1390). تأثیر درمان حمایتی و شناختی رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اوتیسم. مجله علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، 10 (6). 645-637.
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=155951
قمی تفرشی، فرزانه. محمدی، محمدی. شریفی ساکی، شیدا. احمدی، هادی. کریمی، رضا و آخته، مریم. (1395). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار کاربردی به والدین برافزایش خودیاری کودکان مبتلا به اختلال اتیسم. فصلنامه سلامت روانی کودک، 3 (1)، 18-9.
 http://childmentalhealth.ir/article-1-109-fa.html
کارگر، مونا. اصغری ابراهیم آباد، محمدجواد. (1394). مقایسه سبک حل مسأله و سازگاری زناشویی در مادران کودک استثنایی و عادی. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی. 15 (2): 37-44.
https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1049144.html
مامی، شهرام. امیریان، کامران. (1394).تأثیر درمان گروهی شناختی-رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اتیسم. مجله زن و مطالعات خانواده، 8 (30)، 82-69.
https://jwsf.tabriz.iau.ir/article_524226.html
Aydın A.(2015). Acomparison of the alexithymia, self-compassion and humor characteristics of the parents with mentally disabled and autistic children. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 174:720–9. doi: 10.1016/j.sbspro.2015.01.607 (persian) https://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2565-en.html
Bader, S. H., Barry, T. D. & Hann, J. H. (2014). The Relation between Parental Expressed Emotion and Externalizing Behaviors in Children and Adolescents with an Autism Spectrum Disorder. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 44 (11). [Doi:10.1177/1088357614523065]
Baghban Vahidi M, Hossein Khanzadeh A A, Nedaee N. (2017). The Impact of Training Mothers of Autistic Children for Effective Communication Skills on Social Skills Improvement in Autistic Children. mejds. Middle Eastern Journal of Disability Studies  7 :1-7 (Persian) http://jdisabilstud.org/article-1-627-en.html
Benson R. Coping. (2010). distress, and well-being in mothers of children with autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(2): 217-28. [Doi:10.1016/j.rasd.2009.09.008]
Bristol M, Gallager J, Holt K.(2014). Maternal depressive symptoms in autism: R response to psychoeducational intervention. Journal of  Rehabilitation Psychology, 38(1): 3-10. [Doi:10.1037/H0080290]
Divanbeigi A, Divanbeigi A. (2015)A Brief Review on the Causes of Autism Spectrum Disorder. Shefaye Khatam Journal. 3 (1) :157-166. (Persian)[Doi:10.18869/acadpub.shefa.3.1.157]
Elliott, T., Berry, J. W., & Grant, J. S. (2009). Problem-solving training for family caregivers of women with disabilities: A randomized clinical trial. Behaviour Research and therapy, 47, 548-558.
Fami Tafreshi. F, Mohammadi M R, Sharifi Saki S, Ahmadi H, Karimi R, Aakhte M. (2016). Effectiveness of Training Applied Behavior Analysis to Parents on Increasing Self-help of Children with Autism. Journal of Child Mental Health; 3 (1) :9-18. (Persian) http://childmentalhealth.ir/article-1-109-en.html
Green S, Wieder  S. (2006). Engaging autism: Using the floortime approach to help children relate, communicate, and think 1th ed, Da Capo Press,1- 229. https://cmc.marmot.org/Record/.b34215803
Gudith C, Gennifer K, Amanda G, (2019). Parenting behavior and the development of children with autism spectrum disorder, Comprehensive 90(5), Pages 21-29. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30658339/
Heidarian A, Sajjadian I, Heidari S.(2017) Effectiveness of group-base acceptance and commitment therapy on mindfulness and acceptance in mothers of children with autism spectrum disorders. mejds. Middle Eastern Journal of Disability Studies  7: 1-9 (Persian) http://jdisabilstud.org/article-1-718-en.html
Keen D, Couzens A, Muspratt S, Rodger S. (2010). The effects of a parent-focused intervention for children with a recent diagnosis of autism spectrum disorder on parenting stress and competence. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(2): 29-41. [Doi:10.1016/j.rasd.2009.09.009]
Kowalkowski J. (2012). The impact of a group-based acceptance and commitment therapy intervention on parents of children diagnosed with an autism spectrum disorder. pp: 6-25. https://commons.emich.edu/theses/512/
M, Shahram. Amirian, K. (2015). The effect of cognitive-behavioral group therapy on the mental health and irrational beliefs of mothers of children with autism. Journal of Woman and Family Studies, 8 (30), 69-82. (Persian) https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=532772
Price-Bonham, S., & Addison, S. (1978). Families and mentally retarded children: Emphasis on the father. The Family Coordinator, 27(3), 221–230. [Doi:10.2307/582583]
Rezayie, S. (2017). Designing the social skills training program and investigating its effectiveness on social competence of children with High function autistic (HFA) and non-verbal learning disorder (NLD). Journal of Learning Disabilities, 6(4), 67-82. (Persian) https://doi.org/10.22098/jld.2017.557
 
Riahi F, Khajeeddin N, Ezidi Mazidi S. (2013). The effect of negative mood management training on mental health and depression in mothers of children with autism disorder, Ahvaz Jentashapir Journal, 4(2) 91-99. (Persian). https://brieflands.com/articles/jjcmb-78692.html
Riyhi, F. Khawajadin, N. Izadi mazidi, S. Eshrat, T, and Naghdi nasab, L.(2011), The effect of supportive and cognitive behavioral therapy on the mental health and irrational beliefs of mothers of children with autism disorder. Ahvaz Jentashapir Journal ,10(6) 637-645. (Persian). https://jsmj.ajums.ac.ir/article_55124.html
Saberi J,Bahranipor M, Ghmarane A.(2014) The Effectiveness of Group Positive Parenting Program on Parental Stress of Mothers of Children with Autism Disorder. Journal Knowledge and Research in Applied Psychology 15(56), 69-77. (Persian). https://jsr-p.isfahan.iau.ir/article_533919.html?lang=en
Shahim S.(2005). Standardization of Social Skills Rating System for Preschool Children. Iranian Journal of Psychiatry & Clinical Psychology (IJPCP) .2005; 11 (2) :176-186. (Persian). https://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-70-en.html
Shahim, S. (2002). Assessment of social skills in a group of blind students by teachers. Journal of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran. 32 (1), 121-139. (Persian). https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=14750
Sharpe D L, Baker D L. (2011). The Financial Side of Autism: Private and Public Costs. [Doi:10.5772/18588]
Turnball AP, Turnball HR. (2014). Families, professional and exceptionality: A special partnership. Columbus: Merrill. https://b2n.ir/x79337
روان شناسی مدرسه و آموزشگاه
دوره 12، شماره 2
1402
صفحه 87-75

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار