مدل‌یابی علّی اعتیاد به تلفن همراه در دانش‌آموزان براساس ناگویی هیجانی و مشکلات ارتباطی: نقش میانجی سیستم‌های مغزی- رفتاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 کارشناسی ارشد، گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

4 دانشجوی دکترای روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه مدل­یابی علّی اعتیاد به تلفن همراه براساس ناگویی هیجانی و مشکلات ارتباطی با نقش میانجی سیستم ­های مغزیی- رفتاری در دانش ­آموزان انجام شد.
روش­ها: دانش ­آموزان پسر مقطع متوسطه دوره دوم شهرستان خلخال جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند که از این جامعه 280 نفر به روش نمونه ­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب و به پرسشنامه­ های ناگویی هیجانی تورنتو، سیستم­ های مغزی- رفتاری کارور- وایت، پرسشنامه مشکلات رفتاری بارخام و همکاران و پرسشنامه اعتیاد به تلفن همراه سواری پاسخ دادند. داده­ های جمع ­آوری شده، با استفاده از مدل­یابی معادلات ساختاری (SEM) به وسیله نرم­افزار SPSS و Lisrel 8.8 تجزیه و تحلیل شد.
یافته­ ها: نتایج نشان داد که ناگویی هیجانی و مشکلات ارتباطی بر اعتیاد به تلفن همراه به طور مثبت و معنادار تأثیر دارند (01/0>P). همچنین ناگویی هیجانی و مشکلات ارتباطی علاوه بر این تأثیر مستقیم با میانجی­گری سیستم­های مغزی- رفتاری، به طور غیرمستقیم نیز بر اعتیاد به تلفن همراه تأثیر داشتند.
نتیجه ­گیری: این یافته ­ها ضرورت توجه جدی برنامه ­ریزان و مسئولین امر را بـه رواج روزافزون استفاده از تلفن همراه، استفاده آسیب­ زا از آن و بخصوص پیامدهای منفی آن را در دانش ­آموزان نشان می ­دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Causal Modeling of Cell Phone Addiction in Students Based on Alexithymia and Communication Problems: The Mediating Role of Brain-Behavioral Systems

نویسندگان [English]

  • fereshte pourmohseni koluri 1
  • sanaz Eyni 2
  • mohammad taher Motahari 3
  • Matineh Ebadi Kasbakhi 4
1 Associate Professor, Department of Psychology, Payme Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 M.A. in Psychology, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran
4 PhD student in Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to investigate the causal modeling of cell phone addiction based on alexithymia and communication problems with the mediating role of brain-behavioral systems in students.
Methods: The statistical population of this study consisted of 280 high school male students in Khalkhal city. They were selected by multistage cluster sampling method and were answered Toronto alexithymia questionnaire, Carver-White Brain-Behavioral Systems Questionnaire, Behkham et al. Behavioral Problem Questionnaire, and Cell Phone Addiction Questionnaire. were answered. The collected data were analyzed using Structural Equation Modeling (SEM) by SPSS software and Lisrel 8.8 software.
Results: The results showed that alexithymia and communication problems had a positive and significant effect on cell phone addiction (P<0/01). In addition, alexithymia and communication problems also had a direct effect on brain-behavioral systems mediated indirectly on cell phone addiction.
Conclusion: These findings indicate the need for serious attention by planners and authorities to the increasing prevalence of cell phone use, its harmful use, and especially its negative consequences for students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alexithymia
  • Communication Problems
  • Brain-Behavioral Systems
  • Cell Phone Addiction
بشارت، محمدعلی. (1392). مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو: پرسشنامه، روش اجرا و نمره­گذاری (نسخه فارسی). روان­شناسی تحولی روان­شناسان ایرانی، 37(10)، 90-92. https://jip.stb.iau.ir/article_512923.html
بولتون، رابرت. (1994). روانشناسی روابط انسانی (مهارت­های مردمی)، ترجمه: حمیدرضا سهرابی، رشد.
جنابادی، حسین و شیرانی، اسدالله (1395). تعیین ارتباط احساس تنهایی و حمایت اجتماعی با اعتیاد به تلفن همراه در دانش آموزان، مجله روانشناسی مدرسه، 5 (4). https://jsp.uma.ac.ir/article_509.html
حسینی، امین؛ شاهقلیان، مهناز و عبدالهی، محمدحسین. (1395). بررسی رابطه سیستم­های مغزی- رفتاری و اعتیاد به اینترنت با نقش واسطه­ای احساس تنهایی و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان. شناخت اجتماعی، 5(2)، 49-24.
سلطانی‌فر، عاطفه؛ سلیمی، زنیره؛ مشهدی، علی؛ تیموری، سعید و غفاری، زهرا. (1397). نقش هیجان‌خواهی و سیستم‌های مغزی-رفتاری در ابتلا به اعتیاد اینترنتی در دانشجویان. مجله اصول بهداشت روانی، 21(2)، 108-115.
سواری، کریم. (1393). ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه اعتیاد به تلفن همراه. فصلنامه اندازه­گیری تربیتی،4(15)، 126-142. https://jem.atu.ac.ir/article_272.html
عقبایی، شیوا؛ کاکاوند، علیرضا و بهرامی­هیدچی، مریم. (1397). ارتباط بین افسردگی و اعتیاد اینترنتی با میانجی‌گری ناگویی هیجانی. مطالعات روانشناختی، 14(1)، 163-181.
عینی، ساناز؛ نظر، سمیرا؛ عبادی، متینه و زینال زاده، مهتاب. (1401). تدوین معادلات ساختاری سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه بر اساس ناگویی هیجانی و باورهای فراشناختی و با میانجی‌گری حمایت اجتماعی ادراک‌شده. ناتوانی‌های یادگیری،11(4)، 62-77.  https://doi.org/10.22098/jld.2022.8168.1865
فتح، نجمه؛ آزاد فلاح، پرویز؛ رسول­زاده طباطبایی، سید کاظم و رحیمی، چنگیز. (1392). روایی و اعتبار پرسشنامه مشکلات بین فردی (IIP-32). فصلنامه روانشناسی بالینی، 5(3)، 80-69.
محمدی،نوراله. (1387). ویژگی‌های روانسنجی مقیاس‌های سیستم بازداری و فعالسازی رفتار در دانشجویان دانشگاه شیراز. دانشور رفتار، 15(28)،68-61.
نجارپوریان، سمانه (1394). نقش الگوهای ارتباطی خانواده در پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت نوجوانان، کنفرانس بین المللی مدیریت و علوم انسانی، امارات-دبی، موسسه مدیران ایده‌پرداز پایتخت ویرا. https://civilica.com/doc/425469
نصیری، بهاره و بختیاری، آمنه (1395). آسیب­شناسی کارکرد تلفن همراه بر خانواده مناسبات و تعاملات خانوادگی، مصرف‌گرایی و اعتیاد به تلفن همراه. پژوهشنامة زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 7(14)، 158-133. https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_2514.html
Aluja, A., & Blanch, A. (2011). Neuropsychological behavioral inhibition system (bis) and behavioral approach system (bas) assessment: a shortened sensitivity to punishment and sensitivity to reward questionnaire version (SPSRQ-20). Journal of Personality Assessment, 93(6), 628–36. [Doi: 10.1080/00223891.2011.608760.]
Berenson, K. R., Dochat, C., Martin, C. G., Yang, X., Rafaeli, E., & Downey, G. (2016). Identification of mental states and interpersonal functioning in borderline personality disorder. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 9(2),
Bianch, A., & Phillips, J. (2005). Psychological predictors of problem mobile phone use. CyberPsychology & Behavior, 8, 39-51. [Doi: 10.1089/cpb.2005.8.39]
Bijttebier, P., Beck, I., Claes, L., & Vandereycken, W. (2009). Grays Reinforcement Sensitivity Theory as a framework for research on personality psychopathology associations. Journal of Clinical Psychology, 29(4), 21-30. [Doi: 10.1016/j.cpr.2009.04.002]
Carver, CS., & White, TL. (1994). Behavioral inhibition, behavioral activation, and affective responses to impending reward and punishment: The BIS/BAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 67(2), 319-333.
Chang, F.C., Chiu, C.H., Miao, N.F., Chen, P.H., Lee, C.M., Chiang, J.T., & Pan, Y.C. (2015). The relationship between parental mediation and Internet addiction among adolescents, and the association with cyberbullying and depression. Comprehensive Psychiatry, 57, 21-28. [Doi: 10.1016/j.comppsych.2014.11.013]
Cheever, N. A., Moreno, M. A., & Rosen, L. D. (2018). When Does Internet and Smartphone Use Become a Problem? In Technology and Adolescent Mental Health (pp. 121-131). Springer, Cham. [Doi: 10.1007/978-3-319-69638-6_10]
D'Agata, F., Caroppo, P., Amianto, F., Spalatro, A., Caglio, M.M., Bergui, M., & Fassino, S. (2015). Brain correlates of alexithymia in eating disorders: a voxel-based morphometry study. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 69 (11), 708–716. [Doi: 10.1111/pcn.12318]
Elhai, J. D., Levine, J. C., Dvorak, R. D., & Hall, B. J. (2016). Fear of missing out, need for touch anxiety and depression are related to problematic smartphone use. Computers in Human Behavior, 63, 509-516.
Eyni, S., Nazar, S., Ebadi, M., & Zeynalzadeh, M. (2022). Development of structural equations of social adjustment of students with Specific Learning Disorder based on alexithymia and metacognition beliefs and mediated by perceived social support. Learning Disabilities, 11(4), 67-77. (Persian) https://doi.org/10.22098/jld.2022.8168.1865
Feldon, J., Gary, JA., Hamersley, DR., & Smith, AD. (2002). The neuropsychology of schizophrenia. Behavioral and Brain Sciences, 15, 14-9.  
Fettes, P., Schulze, L., & Downar, J. (2017). CorticoStriatal-Thalamic Loop Circuits of the Orbitofrontal Cortex: Promising Therapeutic Targets in Psychiatric Illness. Frontiers in Systems Neuroscience,11, 25. [Doi: 10.3389/fnsys.2017.00025]
Fietz, J,, Valencia, N., & Silani, G. (2018). Alexithymia and autistic traits as possible predictors for traits related to depression, anxiety, and stress: A multivariate statistical approach. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 24 (4), 901-908. [Doi: 10.1111/jep.12961]
Fuentes, P., Barrós-Loscertales, A., Bustamante, JC., Rosell, P., Costumero, V., & Ávila, C., (2012). Individual differences in the behavioral inhibition system are associated with orbitofrontal cortex and precuneus gray matter volume. Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience, 12(3), 491–8.  [Doi: 10.3758/s13415-012-0099-5]
Gao, T., Li, J., Zhang, H., Gao, J., Kong, Y., Hu, Y., & Mei, s. (2018). The influence of alexithymia on mobile phone addiction: The role of depression, anxiety and stress. Journal of Affective Disorders, 225, 761–766. [Doi: 10.1016/j.jad.2017.08.020]
Gray, J A. Framework for a taxonomy of psychiatric disorder. In S. van Gozen, N. van de Poll, & J. A. Sergeant (editors) Emotions: Essays on emotion theory .New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.1993:29- 59.
Hamaideh, SH. (2017). Alexithymia among Jordanian university students: Its prevalence and correlates with depression, anxiety, stress, and demographics. Psychiatr Care, 54(2), 274-280. [Doi: 10.1111/ppc.12234]
Hashemi, Z., Eyni, S., & Ebadi, M. (2021). Life satisfaction of veterans with post-traumatic stress disorder: The predictive role of cognitive flexibility and alexithymia. ن 179 (10), 901-906. [doi:10.1016/j.amp.2021.02.007]
Hao, Z., Jin, L., Li, Y., Akram, H. R., Saeed, M. F., Ma, J., Ma, H., & Huang, J. (2019). Alexithymia and mobile phone addiction in Chinese undergraduate students: The roles of mobile phone use patterns. Computers in Human Behavior, 97, 51–59.
Hawi, N. S., & Samaha, M. (2017). Relationships among smartphone addiction, anxiety, and family relations. Behaviour & Information Technology, 36(10), 1046–1052. [Doi: 10.1080/0144929X.2017.1336254]
Hemming, L., Haddock, G., Shaw, J., Pratt, D. (2019). Alexithymia and Its Associations With Depression, Suicidality, and Aggression: An Overview of the Literature. Front Psychiatry, 10, 203 [Doi: 10.3389/fpsyt.2019.00203]
Horowitz, L. M., Rosenberg, S. E., Baer, B. A., Ureno, G., & Villasenor, V. S. (1988). Inventory of interpersonal problems: psychometric proprties and clinical applications. Journal of Counsulting and Clinical Psychology, 56, 885- 892.
Koo, H.Y., & Park, H. S. (2010), Factors Influencing Cell Phone Addiction in Adolescents, Journal of Korean Academy of Child Health Nursing, 16(1), 56-65. [Doi: 10.4094/jkachn.2010.16.1.56]
Kraut, R., Kiesler, S., Boneva, B., Cummings, J.N. & Helgeson, V. (2001). Internet paradox revisited. Journal of Social Issues, 58, 49-74. [Doi: 10.1111/1540-4560.00248]
Kun, B. & Demetrovics, Z. (2010). Emotional intelligence and addictions: A systematic review. Substance Use and Misuse, 45(7-8), 1131-1160. [Doi: 10.3109/10826080903567855]
Kuss, DJ., Kanjo, E., Crook-Rumsey, M., Kibowski, F., Wang, GY., & Sumich, A. (2018). Problematic Mobile Phone Use and Addiction Across Generations: the Roles of Psychopathological Symptoms and Smartphone Use. Journal of Technology in Behavioral Science, 3(3), 141-9.[Doi: 10.1007/s41347-017-0041-3]
Lachmann, B., Sindermann, C., Sariyska, R. Y., Luo, R., Melchers, M. C., Becker, B., Copper, A. J, & Montag, C. (2018). The role of empathy and life satisfaction in internet and smartphone use disorder. Frontiers in Psychology,
[Doi: 10.3389/fpsyg.2018.00398]
Li, W., Zhang, W., Xiao, L., & Nie, J. (2016). The association of Internet addiction symptoms with impulsiveness, loneliness, novelty seeking and behavioral inhibition system among adults with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Psychiatry Research, 234, 357-364. [Doi: 10.1016/j.psychres.2016.02.020]
Liu, Q., Zhou, Z., Niu, G., & Fan, C. (2017). Mobile phone addiction and sleep quality in adolescents: Mediation and moderation analyses. Acta Psychology Sinica, 49(12), 1524. [Doi:10.3724/SP.J.1041.2017.01524]
Liu, X., & Yoo, G. (2018). Relationship between Chinese adolescents' academic performance and smartphone overdependence: Moderating effects of parental involvement. Journal of Family Relations, 22(4), 157–179. [Doi:10.21321/jfr.22.4.157]
Lopez-Fernandez, O., Kuss ,D ,J., Romo, L., Morvan, Y., Kern, L., Graziani, P., Rousseau, A., Rumpf, H., Bischof, A,. Gassler, A., Schimmenti, A., Passanisi, A., Mannikko, N., Kaarianen, M., Demetrovics, Z., Kiraly, O., Choliz, M., Zacares, j, j., Serra, E., … & Billieux, J. (2017). Self-reported dependence on mobile phones in young adults: A European cross-cultural empirical survey. Journal of Behavioral Addictions, 6(2), 168-77. [Doi: 10.1556/2006.6.2017.020]
Meganck, R., Vanheule, S., & Desmet, M. (2008). Factorial Validity and Measurement Invariance of the 20-item Toronto Alexithymia Scale in Clinical and Non-clinical Samples, Assessment. Jornal of school nursing,15, 36-47.
Mei, S., Xu, G., Gao, T., Ren, H., & Li, J. (2018). The relationship between college students' alexithymia and mobile phone addiction: Testing mediation and moderation effects. BMC Psychiatry, 18(1), 329. [Doi: 10.1186/s12888-018-1891-8]
Park, S.M., Park, Y.M., Lee, H.W., Jung, H.Y., Lee, J.Y., & Choi, J.S. (2013). The effects of behavioral inhibition/approach system as predictors of Internet addiction in adolescents. Personality and Individual Differences, 54(1), 7-11.
Scimeca, G., Bruno, A., Cava, L., Pandolfo, G., Muscatello, M. R., & Zoccali, R. (2014). The relationship between alexithymia, anxiety, depression, and internet addiction severity in a sample of Italian High School Students. The Scientific World Journal, 14(3), 85-97.[Doi: 10.1155/2014/504376]
Starita, F., & Di Pellegrino, G. (2018). Alexithymia and the reduced ability to represent the value of aversively motivated actions. Frontiers in Psychology, 9(2), 2587.[Doi: 10.3389/fpsyg.2018.02587]
Yao, M.Z. & Z.J. Zhong (2014). “Loneliness, Social Contacts and Internet Addiction: A Cross-Lagged Panel Study. Computers in Human Behavior, 30, 164-170. [Doi: 10.1016/j.chb.2013.08.007