الگوی ساختاری ذهن آگاهی و کیفیت خواب با میانجیگری بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان دبیرستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

از آنجایی که بی خوابی بر سلامت روان دانش‌آموزان تاثیر دارد ، هدف پژوهش حاضر ارائه ی مدل ساختاری ذهن آگاهی و کیفیت خواب با میانجیگری بهزیستی روان‌شناختی می‌باشد. روش پژوهش توصیفی و از نوع طرح های همبستگی و روش مدل یابی معادلات ساختاری می‌باشد. جامعه ی پژوهش را دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان دلفان در سال‌تحصیلی 93-92 تشکیل می‌دهد. به‌این منظور 241 دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری‌داده‌ها از پرسشنامه‌ی ذهن آگاهی پنج وجهی، پرسشنامه‌ی بهزیستی روان‌شناختی ریف، شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ استفاده شد. داده‌های پژوهش بااستفاده ازروش تحلیل مسیر با نرم افزار Amos مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج به‌دست آمده نشان داد مدل بعد از یک سری اصلاحات از برازش مناسبی برخورداراست. به علاوه یافته‌ها نشان داد ذهن آگاهی بر بهزیستی روان‌شناختی تاثیر دارند و بهزیستی روان‌شناختی بر کیفیت خواب تاثیر دارد. هم چنین بهزیستی روان‌شناختی میانجی بین ذهن آگاهی بر کیفیت خواب می‌باشد. این پژوهش گام مهمی جهت شناخت عوامل‌ موثر بر کیفیت خواب و توسعه‌ی پژوهش در زمینه‌ی مدل می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling of mindfulness and quality of sleep by the mediation of psychological well-being in high school students

نویسندگان [English]

  • E Sadri Damirchi 1
  • H Cheraghian 2
1 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardabili
2 Ph.D. Candidate in Counseling, Department of Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

     Given that insomnia has an effect on the mental health of students, the present study aimed to develop a constructing model of mindfulness and quality of sleep by the mediation of psychological well-being. The study is descriptive/correlational and uses structural equation modeling. The population consisted of high school students in Delfan city during 2013-2014. For this purpose, 241 students were selected by using a multi-stage cluster sampling. To collect the data, we used 5-dimensional Mindfulness Questionnaire, Psychological Well-being Questionnaire, and Pittsburgh Sleep Quality Index. The data were analyzed by Amos using path analysis. The results showed that the model had a good fit after a series of modifications. Further, they revealed the mindfulness effect on psychological well-being and the effect of psychological well-being on quality of sleep.  Moreover, psychological well-being was the mediator between mindfulness and quality of sleep. This study is an important step toward understanding the important factors affecting sleep quality and developing research on modeling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mindfulness
  • sleep qualify
  • psychological well-being
  • Students

مراجع

احمدوند، زهرا؛ حیدری نسب، لیلا و شعیری، محمدرضا (1390). تبیین بهزیستی روان‌شناختی بر اساس مولفه‌های ذهن آگاهی، فصلنامه‌ی روان‌شناسی سلامت، 11(2)،69-60.
تبریزچی، نرگس و وحیدی، زهره (1395). مقایسه‌ی تنظیم هیجان، ذهن آگاهی و بهزیستی روان شناختی در مادران دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری،  4(4)،  35-21.
حجتی، حمید؛ طاهری، نورالله؛ حیدری، بهروز و طاهری، فرشته (1388). کیفیت خواب رانندگان اتوبوس شاغل در پایان مسافربری شهر گرگان و ارتباط آن با سلامت عمومی در سال 1387. فصلنامه سلامت کار ایران، 7(2)، 24-20.
خاکساری، زهرا و معصومی، الهام (1391). بررسی وضعیت سلامت روان و کیفیت خواب دانش‌آموزان دختر دبیرستانی، کنگره بین المللی روانپزشکی کودان و نوجوانان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی تبریز.
قرایی، بنفشه؛ حسن‌زاده، سید مهدی؛ یداللهی، زهرا؛ قلعه بندی، میرفرهاد؛ مظاهری، پرویز و صادقی کیا، عباس  (1388). بررسی رابطه ی سلام روان و کیفیت خواب رانندگان و میزان تصادفات جاده ای. مرکز تحقیقات سلامت روان، 6 (2)، 107-97.
فرهادی نسب، عبدالله و عظیمی، حامد (1387). بررسی الگو و کیفیت ذهنی خواب در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان و ارتباط آن با صفات شخصیتی. مجله ی علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، 15(1)، 15-11.
عطادخت، اکبر؛ نوروزی، حمید و  غفاری، عذرا (1392). تأثیر آموزش حل مسئله‌ی اجتماعی در ارتقای بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری کودکان دارای اختلال یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 3(2)، 108-92.
محمدی فرخران، الهام؛ مخیری، یاسر؛ توکل، زینب و منصوری، آسیه (1391). بررسی رابطه‌ی کیفیت خواب و سلامت روان در دانشجویان ساکن خوابگاه. فصنامه ی دانش و تندرستی، 7(3)، 117-112.
نریمانی، محمد؛ یوسفی، فاطمه و کاظمی، رضا (1393). نقش سبک‌های دلبستگی و کیفیت زندگی در پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری، 3(4)، 142-124.
نریمانی، محمد؛ آریاپوران، سعید؛ ابوالقاسمی، عباس و احدی، بتول (1390). مقایسه‌ی اثربخشی آموزش‌های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر بهزیستی جسمانی و روان‌شناختی جانبازان شیمیایی. مجله‌ی دانشگاه علوم پزشکی اراک، 1(2)، 117-91.
Agargun, M.Y., Kara, H., Anlar, Ö. (1996). Validity and reliability of the Pittsburgh Sleep Quality Index in Turkish sample. Turk J Psychiat, 7, 107–15.
Baer, R.A., Smith, G.T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006) .Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment, 13(1), 27-45.
Barber, L.K., Rupprecht, B.R., & Munz, D.C. (2014). Sleep Habits May Undermine Well-Being Through the Stressor Appraisal Process. Journal of Happiness Studies,15(2), 285-299.
Bogusch, L. M., Fekete, E. M,. Matthew D. &  Skinta, M.D. (2016). Anxiety and Depressive Symptoms as Mediators of Trait Mindfulness and Sleep Quality in Emerging Adults. Mindfulness, 7(4), 962-970.
Brown, B.W., & Ryan, R.M. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 822-848.
Brown, K.W, Ryan, R.M., & Creswell, J.D. (2007). Addressing fundamental questions about Mindfulness, Psychol Inquiry, 18(4), 272-281.
Brown, K.W.& Kasser, T. (2005). Are Psychological and Ecological Well-Being Compatible? The Role of Values, Mindfulness, and Lifestyle.Social Indicators Research. 74, 349-368.
Buysse, D.J., Reynolds, C.F., Monk, T.H., Berman, S.R.,& Kupfer, D.J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatric Res, 28 (2). 193-213.
Carmody, J., & Bear, R.A. (2007). Relationship between mindfulness practice and level of mindfulness, medical and psychological symptoms and well-being in a mindfulness stress reduction program. Behavior, 31, 23-33.
Carmody, J., Reed, G., Kristeller, J., & Merriam, Ph. (2008), Mindfulness, spirituality, and health related symptoms. Journal of Psycho somatic Research, 64(4), 393-403.
Dahl, J., Wilson, K.G., Luciano, C., & Hayes, S.C. (2005). Acceptance and commitment therapy for chronic pain.1st ed.Reno, NV: Context Press.
Duncan, B. L., Miller, S. D., Wampold, B. E. Hubble, M. A. (2009). The heart and soul of change: Delivering what works in therapy. Washington, DC: American Psychological Association.
Falkenstrom, F. (2010). Studying Mindfulness in Experienced Mediators: A Quasi- Experimental Approach.Personality and Individual Differences. 48, 305-310.
Fuligni, A.J., Hardway, ch. (2006). Daily Variation in Adolescents' Sleep, Activities, and Psychological Well-Being. journal of Research on Adolescence, 16(3), 353–378.
Garland,  S.N., Rouleau, C.R.,  Campbell, T., Samuels,  CH., & Carlson, L.E. (2015). The comparative impact of Mindfulness-based cancer recovery (MBCR) and cognitive behavior therapy for insomnia(CBT-I) on sleep and Mindfulness in cancer patients. Explore (NY), 11(6), 445-454.
Giluk, T.L. (2009). Mindfulness, Big Five Personality, and Affect: A Meta-Analysis. Personality and Individual Differences, 47, 805-811.
Goldsmith, A.Veum, J., Darity, W. (1997). Unemployment, Joblessness, Psychological Well Being and Self Esteem: Theory and Evidence. Journal of SocioEconomics, 26, 133-158.
Hamilton, N.A. Nelson, C.A.Stevens, N. Kitzman, H. (2007). Sleep and psychological well-being. Social Indicators Research, 82(1), 147-163.
Hasker, S.M. (2010). Evaluation of the Mindfulness-Acceptance-Commitment (MAC) Approach for Enhancing Athletic Performance. Theses and Dissertations. Paper 913.
Howell, A.J., Digdon, N.L., Buro, K., & Sheptycki, A.R. (2008). Relations among mindfulness, well-being, and sleep. Personality and Individual Differences, 45 (8), 773-777.
Kabat-zinn, J. (2003). Mindfulness-based intervention in context: Past, Presen, and Future. Clinical Psychology. Science and Practice, 10(2), 144-156.
Kalantarkousheh, S. M., & Navarbafi, F. (2012). Reliability and Exploratory Factor Analysis of Psychological Well-Being in a Persian Sample." Science Series Data Report 4(1), 10-27.
Kao, ch-ch., Huang, ch-j., Wang, M-Y. & Tsia, P-Sh. (2008). Insomnia: prevalence and its impact on excessive daytime sleepiness and psychological well-being in the adult Taiwanese population. Quality of Life Research, 17(8), 1073-1080.
Kingeston, J., Chadwicka, P., Meronc, D., & Skinner, T.C. (2007). A pilot randomized control trial investigating the effect of mindfulness practice on pain tolerance, psychological well-being, and physiological activity. Psychosom Res, 62(3), 297-300.
Kols, N., Sauer, S., & Walach, H. (2009). Facet of mindfulness – Results of an online study investigating the Freiburg mindfulness inventory. Personality and Individual differences, 46, 224-230.
Lengacher, C.A., Reich, R.R., Paterson, C.L., Jim, H.S., Ramesar, S., Alinat, C.B., Budhrani, P.H., Farias, J.R., Shelton, M.M., Moscoso, M.S., Park, J.Y., Kip, K.E. (2015). The effects of mindfulness-based stress reduction on objective and subjective sleep parameters in women with breast cancer: a randomized controlled trial. Psycho-Oncology, 24(4), 424-432.
Mallyal, S.,  & Fiocco, A.J. (2015). Effects of Mindfulness Training on Cognition and Well-Being in Healthy Older Adults. Mindfulness, 7(2), 453-465.
McKinley, sh. Aitken, L.N. Alison, J.A. Leslie, G. Burmeister, E.  Elliott, D. (2012). Sleep and other factors associated with mental health and psychological distress after intensive care for critical illness. Intensive Care Medicine, 38 (4), 627-633
Moore, M., Kirchner, H.L., Drotar, D., Johnson, N., Rosen, C., Ancoli-Israel, S., & Redline, S. (2009). Relationships Among Sleepiness, Sleep Time, and Psychological Functioning in Adolescents. Journal of Pediatric Psychology, 34(10), 1175-1183.
Morin, C.M., Collechi, C., Stone, J., Sood, R. & Brink, D. (1999). Behavioral and pharmacological therapies for late-life insomnia: a randomized controlled trial. AMA, 281,  991-999.
Morone, N.E., Lynch, Ch.S., Greco, C.M.,Tindle, H.A., & Weiner, D.K. (2008). "I Felt Like a New Person, "The effects of mindfulness Meditation on older adults with chronic pain:Qualitative Narrative Analysis of diary entries". pain, 9(9), 841-848.
Myers, D.G., & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychol Sci, 6, 10-19.
Narimani, M., Ariapooran, S., Abolghasemi, A. & Ahadi, B. (2012). Effectiveness of mindfulness-based stress reduction and emotion regulation training in the affect and mood of chemical weapons victims. Amuj, 15 (2),107-118. (Persian).
Narimani,M., Yosefi., F & Kazemi, R.(2013).  The role of attachment styles and quality of life in predicting psychological well-being in adolescents with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 3 (4), 124-142. (Persian).
Neuser, N.J. (2010). a Examining The Factors of mindfulness: A confirmatory Factor Analysis of the Five Facet mindfulness Questionnaire. School of professional psychology paper, 128, 7-23.
Pilcher, J.J., Ginter, D. R. & Sadowsky, B. (1997). Sleep quality versus sleep quantity: Relationships between sleep and measures of health. well-being, 583–596.
Pilcher, J.J., Ginter, D.R., & Sadowsky, B. (1997). Sleep quality versus sleep quantity: Relationships between sleep and measures of health. well-being, 42(6), 583–596.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. Am Psychol, 55 (1), 68-78.
Ryff, C.D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069–1081.
Ryff, C.D., & Singe,r B. (1998). The contours of positive human health. Psychological Inquiry, 19, 1-28.
Steptoe, A., O'Donnell, K., Marmot, M., Wardle, J. (2007). Positive affect, psychological well-being, and good sleep.Journal of Psychomatic Reasearch, 64(4), 409-415.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار