نقش هوش اخلاقی و ادراک خطر در پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد ممتاز گروه روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش هوش اخلاقی و ادراک خطر در پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان بود. روش پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری کلیه‌ی دانش‌آموزان دبیرستانی بودند که در نیمسال اول سال تحصیلی 95-1394 در شهرستان قروه مشغول به تحصیل بودند. از این جامعه، نمونه‌ای به حجم 120 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های فرسودگی تحصیلی، پرسشنامه اهمال‌کاری، پرسشنامه هوش اخلاقی و ارزیابی شناختی حوادث پرخطر استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌های تحلیل رگرسیون نشان داد که مؤلفه‌های هوش اخلاقی و ادراک خطر 4/79 درصد از کل واریانس‌های اهمال‌کاری و 5/48 درصد از کل واریانس‌های فرسودگی تحصیلی را در دانش‌آموزان تبیین می‌کنند. نسبت F نیز نشان داد که پیش‌بینی اهمال‌کاری و فرسودگی تحصیلی معنادار است (000/0P=)؛ بنابراین توجه به متغیرهایی مانند هوش اخلاقی که «هوش حیاتی» برای همه انسان‌ها و ترکیبی از دانش، تمایل و اراده است، گام مهمی در پیشگیری از فرسودگی تحصیلی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of moral intelligence and risk perception in predicting students’ academic burnout and procrastination

نویسندگان [English]

  • M Narimani 1
  • G Mohammadi 2
  • N Almasi Rad 2
  • J Mohammadi 3
1 Professor of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili
2 M.A. in Clinical Psychology, University of Mohaghegh Ardabili.
3 M.A. in Clinical Psychology, Zanjan University of Medical Sciences
چکیده [English]

The aim of the present correlational study was to investigate the role of moral intelligence and risk perception in predicting students’ academic burnout and procrastination. The population was all high school students who were studying in the first semester of 1394-1395 in Qorveh high schools. The sample included 120 students who were selected by convenience sampling and academic burnout questionnaire, procrastination questionnaire, moral intelligence questionnaire, and cognitive evaluation of high-risk events were used to collect data. Pearson correlation and regression analysis were used to analyze the data. The results of regression analysis showed that moral intelligence and risk perception explained 79.4% of the procrastination variance and 48.5% of the academic burnout variance. F ratio also showed that the prediction of procrastination and academic burnout is significant (P=0.000). Therefore, paying attention to variables such as moral intelligence that is "critical intelligence" for all humans and combining knowledge, desire and determination is an important step in the prevention of academic burnout and students’ procrastination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic burnout
  • procrastination
  • Moral Intelligence
  • risk perception

مراجع

آراسته، حمیدرضا و جاهد، حسینعلی (1390). رعایت اخلاق در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی: گزینه ای برای بهبود رفتارها، نشریه نشاء علم، 1(2)، 31-21.
برجی، اکبر؛ فرج اللهی، مهران؛ سرمدی، محمدرضا و گاویار، حسن (1393). مطالعه رابطه هوش اخلاقی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر دلفان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران جنوب.
بشرپور، سجاد (1394). الگوی روابط ساختاری ویژگی‌های انحرافی شخصیت، ادراک خطر و انگیزش درمان در افراد وابسته به مواد: نقش میانجی ادراک خطر، 9(35)، 117-99.
بهروزی، ناصر؛ شهنی ییلاق، منیجه و پورسید، سیدمهدی (1391). رابطه کمال گرایی، استرس ادراک شده و حمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی، نشریه راهبرد فرهنگ، 5(20)، 102-83.
تمنائی‌فر، محمدرضا؛ صدیق ارفعی، فریبرز و اخوان حجازی، زهرا سادات (1393). رابطه فرسودگی تحصیلی با سلامت روان وهوش معنوی، مجله مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 11(19)، 90-61.
پورعبدل، سعید؛ صبحی قراملکی، ناصر و عباسی، مسلم (1394). مقایسه‌ی اهمال کاری تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. مجله ی ناتوانی‌های یادگیری، 3(4)، 22-38.
خرمایی، فرهاد؛ عباسی، مسلم و رجبی، سعید(1390). مقایسه‌ی کمال گرایی و تعلل ورزی در مادران دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری.مجله ی ناتوانی‌های یادگیری، 1(1)، 77-60.
دشت بزرگی، زهرا (1395). رابطه تعلل ورزی و کمال گرایی تحصیلی با فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی در دانشجویان پزشکی. دو ماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(2)، 41-34.
ذراتی، ناهید و خیر، محمد (1393). پیش‌بینی سلامت روان بر اساس ابعاد کمالگرایی و اهمال‌کاری در دانشجویان پژشکی، مجله راهیرد های توسعه در آموزش پژشکی، 1(1)، 10-1.
شیرزادی، ندا (1389). رابطه تعلل‌ورزی تحصیلی و ادراک از ساختار کلاس با واسطه‌گری باورهای انگیزشی و رابردهای یادگیری خودتنظیمی دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستان‌های بیرجند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند.
قدم‌پور، عزت‌اله؛ فرهادی، علی و بیرانوند، فاطمه نقی (1395). تعیین رابطه بین فرسودگی تحصیلی با اشتیاق و عملکرد تحصیلی در دانشجویان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 8(2)، 68-60.
کاظمی، مصطفی؛ فیاضی، مرجان و کاوه، منیژه (1389). بررسی میزان شیوع تعلل و عوامل موثر بر آن در بین مدیران و کارکنان دانشگاه، پژوهش‌نامه مدیریت تحول، 2(4)، 63-42.
گلستانی بخت، طاهره و شکری، مهناز (1392). رابطه تعللورزی (اهمال‌کاری) تحصیلی با باورهای فراشناختی. دوفصلنامه علمی – پژوهشی شناخت اجتماعی ،2(3)، 100-89.
محسن زاده، فرشاد؛ جهان بخشی، زهرا؛ کشاورز افشار، حسین؛ افطاری، شکوه و گودرزی، رضا. (1395). نقش ترس از شکست و ویژگی های شخصیتی در پیش بینی اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 5(2)، 108-92.
مختاری پور، مرضیه  و سیادت، سیدعلی (1388). بررسی مقایسه‌ای ابعاد هوش اخلاقی از دیدگاه دانشمندان با قرآن کریم و ائمه معصومین علیهم السلام، مطالعات اسلام و روان شناسی، 3(4)، 118-97.
میکائیلی، نیلوفر؛ غلامعلی، افروز و قلیزاده، لیلا (1391). ارتباط خودپنداره و فرسودگی تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر، مجله روان‌شناسی مدرسه، 1(4)، 103-90.
نریمانی، محمد و غفاری، مظفر(1394). نقش هوش اخلاقی و اجتماعی در پیش بینی تاب‌آوری و کیفیت زندگی والدین کودکان دارای ناتوانی یادگیری. مجله ی ناتوانی های یادگیری، 5(2)، 128-106.
نعامی، عبدالزهرا (1388). رابطه بین کیفیت تجارب یادگیری با فرسودگی تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز، مطالعات روان‌شناختی، 5(3)، 134-117.
Akhavan, T.M., Khademieshkzri, M., Dadvar, S. (2014). The relationship between academic procrastination and academic burnout with academic achievement among students graduate courses. Thesis. Government - Ministry of Science, Research, and Technology - University of Al-Zahra - Faculty of Psychology and Education.
Beheshtifar, M., Esmaili, Z., Nekoie.Moghadam, M. (2011). Effect of moral intelligence on leadership. Eur J Econ Finan Admin Sci, 43, 1-7.
Borba, M. Developing moral intelligence. Kavosi, F. (2012). Tehran: RoshdPress, second edition.
Dimatoe, M.R. (2011). Nasi soul health, translated by Mohammad Freedom, Mohammad Abbaspour, This sense Mohammadi and Antsh offices of ICTS study of Social Sciences) Side)the first volume of the fourth print, Tehran.
Effert, B.R., & Ferrari, J.R. (1989). Decisional procrastination, examining personality correlates. Journal of Social Behaviour and Personality, 4, 151-6.
Ellis, A. & Knaus, W.J. (2002). Over-coming procrastination. New York, NY: New American library.
Esteve, E.B. (2003). Well-being and performance in academic settings: The predicting role of self-efficacy. Ph.D. Thesis, Jaume University, Spain.
Faramarzi, M., Jahanian, K., Zarbakhsh, M., Salehi, S. & Pasha H. (2014). The role of moral intelligence and identity styles in prediction of mental health problems in healthcare students. Health, 6, 664-672.
Fyhri, A., & Backer-Grondahl, A. (2012). Personality and risk perception in transport. Accident analysis & prevention, 49, 470–475.
Fromme, K., Katz, E., & Rivet, R. (1997). Outcome Expectancies and Risk-Taking Behavior. Cognitive Therapy and Research, 21, 421-442.
Ghermezi, Kh., Ghaltash, A., Ojinazhad, A.R. (2014). The relationship between Moral intelligence and social skills and academic performance of high school students in Shiraz. Journal of Educational Psychology, Islamic Azad University of Tonekabon, 19,70-87.
Ghayumi, A., Imani, M. (2015). Relationship between moral intelligence and organizational health from the perspective of managers of islamic azad universities in Tehran. International Journal of Learning & Development, 5(4), 40-52.
Golmohammadian, M., Farahbakhsh, K., Esmaeili, M. (2013). The effectiveness of intelligence, moral, spiritual and cultural marital discord. Journal of Counseling and Psychotherapy family, 3(2), 209-232.
Hazizadeh, M., Ebrahimpour, H. (2015). Effect of moral intelligence on employee performance: evidence from Ardebil gas company. Singaporean journal of business economics and management studies, 3(7), 129-133.
Hosker-Field, A., Molnar D. & Book A. (2016). Psychopathy and risk taking: examining the role of risk perception. Personality and Individual Differences, 91, 123–132.
Maslach C.H. & Jackson, S. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of occupational behaviour, 2, 99-113.
Mohammadipour, M., Rahmati, F. (2016). The predictive role of social adjustment, academic procrastination and academic hope in the high school students’ academic burnout. Interdisciplinary Journal of Education, 1(1), 28-37.
Narimani, M. & Ghaffari, M. (2016). The role of moral and social intelligence in predicting resiliency and quality of life in parents of children with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 5 (2), 106-128. (Persian).
Nutbeam, D. & Harris, E. (2002). Theory in a Utshell: A Guide to health premotion theory. Rosevile, CA: Mc Mcgraw-Hill book company Australia, 25-78.
Osborn, N. (2011). Moral Intelligence. Tea International, 11107 Wurzbach Road. Suite 102. San Antonio. P.2.
Pakdel, L., Sharifi, S. (2016). Moral intelligence relationship with job satisfaction and organization deviant behaviors youth and sports department of Fars province. International business management, 10(7), 1151-1161.
Salmela-Aro, K., Savolainen, H. & Holopainen, L. (2008). Depessive symptoms and school burnout during adolescence. Journal of youth and adolescence, 6, 34-45.
Sarabi, F., Ghodsi, A. (2016). Relationship between negligence with Students Academic burnout. Journal of Analytical-Cognitive Psychology, 6(23),43-48.
Sepehrian, F. (2011). Academic procrastination and predictors of that. Psychological Studies, 7(4), 9-26.
Sirois, F.M. (2007). "I'll look after my health, later": A replication and extension of the procrastination- health model with community- dwelling adults. Journal of Personality and individualdifferences, 43, 15-26.
Soliemanifar, O., & Shaabani, F. (2012). The relationship between of personality traits and academic burnout in postgraduate students. Journal of Life Science and Biomedicine, 3(1), 60-63.
Thorhauer, Y. & Blachfellner, S. (2009). Business Intelligence Meets Mossral Intelligence. International review of information ethics. 10 (2), 1.
Ulleberg, P., & Rundmo, T. (2003). Personality, attitudes and risk perception as predictors of risky driving behaviour among young drivers. Safety Science, 41(5), 427–443.
Williams, R.J., Herzog, T.A, & Simmons, V.N. (2011). Risk perception and motivation to quit smoking: a partial test of the health action process approach. Addictive behaviors, 36(7), 789-791.
Zhang, L., Zhang, C.H., Shang, L. (2016). Sensation-seeking and domain-specific risk-taking behavior among adolescents: Risk perceptions and expected benefits as mediators. Personality and individual differences, 101, 299–30

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار