بررسی مدل رابطه کیفیت زندگی مدرسه، آرزوهای شغلی و فرسودگی تحصیلی با واسطه‌گری بهزیستی ذهنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مشاوره مدرسه، دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه مشاوره، دانشگاه اصفهان

10.22098/jsp.2020.940

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی مدل رابطه کیفیت زندگی مدرسه، آرزوهای شغلی و فرسودگی تحصیلی با واسطه‌گری بهزیستی ذهنی بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری را کلیه دانش­آموزان دختر پایه دهم شهرستان شهرکرد تشکیل دادند که تعداد 357 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های کیفیت زندگی مدرسه، بهزیستی ذهنی، آرزوهای شغلی و فرسودگی تحصیلی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین کیفیت زندگی مدرسه با بهزیستی ذهنی و آرزوهای شغلی رابطة مثبت معنادار  و با فرسودگی تحصیلی رابطة منفی معنادار وجود دارد (001/0p < ). همچنین، نتایج نشان داد که بهزیستی ذهنی میانجی بین کیفیت زندگی مدرسه و فرسودگی تحصیلی و نیز آرزوهای شغلی و فرسودگی تحصیلی هستند؛ بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که افزایش کیفیت زندگی مدرسه، آرزوهای شغلی و بهزیستی ذهنی نقش مهمی در کاهش فرسودگی تحصیلی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the relationship between quality of school life, career aspirations, and academic burnout mediated by mental well-being

نویسندگان [English]

  • R Hassanzadeh 1
  • F Samiee 2
1 M.A. in School Counseling, University of Isfahan
2 Assistant Professor of of Counseling, University of Isfahan
چکیده [English]

The study aimed to investigate the relationship between quality of school life, career aspirations, and academic burnout mediated by mental well-being. The research method was a descriptive correlational (hierarchical) method. The population consisted of all tenth grade female students in Shahrekord in the academic year 2016-2017, from whom 357 participants were selected as the sample according to Krejcie and Morgan's table, and through multi-stage cluster sampling method. Quality of school life (QSL), mental well-being, career aspirations and academic burnout were used in order to collect data. The results showed a significant positive relationship between quality of school life and mental well-being and career aspirations and a significant negative relationship between quality of school life and academic burnout (p < 0.001). Meanwhile, the results of the hierarchical multiple regression analysis showed that mental well-being is a mediator between the quality of school life and academic burnout as well as career aspirations and academic burnout. Therefore, it can be concluded that an increase in the quality of life of school, career aspirations, and mental well-being plays an important role in reducing academic burnout.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of school life
  • mental well-being
  • career aspirations
  • academic burnout
امامی‌سیگارودی، عبدالحسین؛ خیری، منصوره؛ فرمانبر، ربیع‌اله و عطرکار روشن، زهرا (1393). احساس ذهنی بهزیستی و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان. فصلنامه علمی-پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، 3(2)، 36-27.
پورعبدل، سعید؛ صبحی قراملکی، ناصر و عباسی، مسلم. (1394). مقایسه‌ی اهمال‌کاری تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. ناتوانی­های یادگیری، 4(3)، 38-22.
تموک، فاطمه و ابراهیمی، مرتضی (1395). بررسی رابطه وابستگی به پیام‌های کوتاه تلفنی و از خودبیگانگی با فرسودگی تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اردبیل. روانشناسی مدرسه، 5(2)، 54-39.
رجبی، غلامرضا؛ حریزاوی، مهدی و تقی‌پور، منوچهر (1395). ارزیابی مدل رابطه خوددلسوزی، همدلی زناشویی و افسردگی با میانجی‌گری بخشش زناشویی در زنان. مشاوره کاربردی، (2)6، 22-1.
رضوانیان، فاطمه و سمیعی، فاطمه (1395). موفقیت شغلی ذهنی و عینی: نقش معنویت، شخصیت و آرزوهای شغلی، مشاوره کاربردی، 6(1)، 36-23.
زاهدبابلان، عادل؛ کریمیان‌پور، غفار و دشتی، ادریس (1395). نقش کیفیت زندگی در مدرسه و خودپندارة تحصیلی در اشتیاق تحصیلی در دانش‌آموزان پایة پنجم و ششم ابتدایی شهرستان ثلاث باباجانی. رویکردهای نوین آموزشی، 2(25)، 91-75.
سلطانی شال، رضا؛ کارشکی، حسین؛ آقامحمدیان‌شعرباف، حمیدرضا؛ عبدخدایی، محمدسعید و بافنده، حسین (1390). بررسی روایی و پایایی پرسش نامه کیفیت زندگی در مدرسه در مدارس شهر مشهد. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 19(1)، 93-79.
سمیعی، فاطمه؛ صادقیان، علیرضا و عابدی، محمدرضا (1393). آرزوها و موفقیت مسیر شغلی مدیران، فصلنامة پژوهشهای مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 6(1)، 77-53.
سیف، علی‌اکبر (1389). سنجش فرایند و فرآورده یادگیری: روشهای قدیم و جدید، تهران: انتشارات دوران.
عبدالحمیدی، زهرا (۱۳۹4). ارزیابی کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان دختر دبیرستان‌های شهرتهران. اولین کنگره علمی‌پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی، جامعه شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران، تهران، انجمن علمی‌توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین. قابل بازیابی در:
فاضل، زهراسادات و یزدخواستی، فریبا (1395). تدوین الگوی معادلة ساختاری نقش فشارآورهای تحصیلی بر تاب‌آوری، انگیزش و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان پیش دانشگاهی دختر شهر اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 2(24)، 126-107.
قاسمی، نظام‌الدین (1388). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر کیفیت زندگی، بر بهزیستی ذهنی و سلامت روانی افراد مراجعه کننده به مرکز مشاوره. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان.
مرزوقی، رحمت‌اله؛ حیدری، معصومه و حیدری، الهام (1392). بررسی رابطه عدالت آموزشی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی،10(3)، 216-210.
مولایی یساولی، هادی؛ برجعلی، احمد؛ مولایی یساولی، مهدی و فداکار، پرویز (1394). پیش بینی کیفیت زندگی بر اساس مولفه‌های بهزیستی روان شناختی ریف. فصلنامه مشاوره و روان درمانی، 13(4)، 20-7.
نریمانی، محمد؛ عالی‌ساری نصیرلو؛ کریم و موسی‌زاده، توکل (1393). مقایسة اثربخشی آموزش متمرکز برهیجان و کنترل تکانه برفرسودگی تحصیلی و عواطف مثبت و منفی دانش آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 3(3)، 99-79.
نریمانی، محمد؛ محمدی، گلاویژه؛ الماسی راد، نسرین و محمدی، جهانگیر (1396). نقش هوش اخلاقی و ادراک خطر در پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی و اهمالکاری دانش‌آموزان. روانشناسی مدرسه، 6(2)، 145-124.
هاشمیان، کیانوش؛ پورشهریاری، مه‌سیما؛ بنی جمالی، شکوه‌السادات و گلستانی‌بخت، طاهره (1386). بررسی رابطه بین ویژگی های جمعیت شناختی با میزان بهزیستی و شادمانی در جمعیت شهر تهران. مجله مطالعات روان شناختی، 3(3)، 163-139.
Abdolhamidi, Z. (2015). Evaluating the quality of educational life of female high school students in Tehran. The first scientific-research congress of the development and promotion of education and psychology, sociology and social sciences of Iran, Tehran, The Association for the Advancement of Scientific and Technological Sciences.
Ahola, K., Hakanen, J., Perhoniemi, R., & Mutanen, P. (2014). Relationship between burnout and depressive symptoms: A study using the person-centred approach. Burnout Research, 1(1), 29-37.
Anderson, L. W., & Bourke S. F. (2000). Assessing affective characteristics in the schools (2th). Lawrence Erlbaum Associates.
Ansong, D., Eisensmith, S. R., Okumu, M., & Chowa, G. A. (2019). The importance of self-efficacy and educational aspirations for academic achievement in resource-limited countries: Evidence from Ghana. Journal of adolescence, 70, 13-23.
Bauer, S. (2020). The power of community in the business professional to academic transition. Industry and Higher Education.
Chan, C. K. Y., Yeung, N. C. J., Kutnick, P., & Chan, R. Y. Y. (2019). Students’ perceptions of engineers: dimensionality and influences on career aspiration in engineering. International Journal of Technology and Design Education, 29(3), 421-439.
Demerouti, E., Bakker., A. B., Nachreiner, E., & Schaufeil, W. B. (2001). The job demands-resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86, 499-512.
Dieringer, D.D., Lenz, J.G., & Hayden, S.C. (2017). The relation of negative career thoughts to depression and hopelessness. The Career Development Quarterly, 65(2), 159-172.
Dud ovitz, R.N., Chung, P.J., Bergen, B.N., & Wong, M.D. (2017). What do you want to be when you grow up? Career aspirations as a marker for adolescent well-being. Academic Pediatrics, 17(2), 153-160.
Emamisigaroudi, A., kheiri, M., Farmanbar, R., Atrkarroushan, Z. (2014). A survey on subjective well-being and related factors in student of Guilan University of Medical Sciences (GUMS). Iranian Journal of Health Education and Health Promotion, 2(1), 27-36. (Persian)
Fazel, Z., & Yazdekhasti, F. (2014). Developing a structural equation modeling of the role of academic stressors on resilience, motivation and academic burnout among Pre-University female in Isfahan. New Educational Approaches, 2(24), 107-126. (Persian)
Ghasemi, N. (2007). The study of the effectiveness of treatment based on quality of life on mental well-being and mental health of people referred to the counseling center. Master's thesis of clinical psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan. (Persian)
Gottfredson, L. (2002). Gottfredsons's theory of circumscription: compromise and self-creation. In D. Brown & Associates (Ed.), Career Choice and Development (pp. 85-148). Jossey-Bass.
 Gregor, M. A., & O’Brien, K. M. (2016). Understanding career aspirations among young women. Journal of Career Assessment, 24(3), 559-572.
Gustavson, D. E. & Miyake, A. (2017). Academic procrastination and goal accomplishment: A combined experimental and individual differences investigation. Learning and Individual Differences, 54, 160-172.
Hashemian, K., Poorshahriyari, M., Baniijamali, Sh., Golestanibakht, T. (2005). Investigating the relationship between demographic characteristics and well-being and happiness in Tehran's population. Journal of Psychological Studies, 3(3), 139-163. (Persian)
Janke, S., & Dickhäuser, O. (2019). Different major, different goals: University students studying economics differ in life aspirations and achievement goal orientations from social science students. Learning and Individual Differences, 73, 138-146.
Jombikova, E., & Kovea, D. (2009). Optimism and quality of life in adolescent, Bratislava secondary school students. Studia Psychologica, 49(4), 347-356.
Krejcie, R. V., & Morgan, dan. D.W. (1970). Ditermining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurment, 30, 607-610.
Kubzansky, L. D., Huffman, J. C., Boehm, J. K., Hernandez, R., Kim, E. S., Koga, H. K., ... & Labarthe, D. R. (2018). Positive psychological well-being and cardiovascular disease: JACC health promotion series. Journal of the American College of Cardiology, 72(12), 1382-1396.
Le, T. T. H., Tran, T., Trinh, T. P. T., Nguyen, C. T., Nguyen, T. P. T., Vuong, T. T., ... & Nguyen, M. H. (2019). Reading habits, socioeconomic conditions, occupational aspiration and academic achievement in Vietnamese junior high school students. Sustainability, 11(18), 5113.
Lee, S. J., Choi, Y. J., & Chae, H. (2017). The effects of personality traits on academic burnout in Korean medical students. Integrative Medicine Research, 6(2), 207-213.
Lifshitz, R., Nimrod, G., & Bachner, Y. G. (2019). Spirituality and wellbeing in later life: a multidimensional approach. Aging & Mental Health, 23(8), 984-991.
Lindfors, P., Minkkinen, J., Rimpelä, A., & Hotulainen, R. (2018). Family and school social capital, school burnout and academic achievement: a multilevel longitudinal analysis among Finnish pupils. International Journal of Adolescence and Youth, 23(3), 368-381.
Lombas, A. S., Jiménez, T. I., Arguís-Rey, R., Hernández-Paniello, S., Valdivia-Salas, S., & Martín-Albo, J. (2019). Impact of the happy classrooms programme on psychological well-being, school aggression, and classroom climate. Mindfulness, 10(8), 1642-1660.
Lucier-Greer, M., Quichocho, D., May, R. W., Seibert, G. S., & Fincham, F. D. (2019). Managing stress and school: the role of posttraumatic stress in predicting well-being and collegiate burnout. Emerging Adulthood, 7(5), 342-351.
MacDonald, F. J., Bottrell, D., & Johnson, B. (2019). Socially transformative wellbeing practices in flexible learning environments: Invoking an education of hope. Health Education Journal, 78(4), 377-387.
Marzooghi, R., Heidari, M., & Heidari, E. (2011). The study of the relationship between educational justice and academic burnout among students of the University of Welfare and Rehabilitation Sciences. Developmental Steps in Medical Education, 10(3), 210-216. (Persian)
Masi, R.J.,  & Cooke, R. (2000). Effects of transformational leadership on subordinate motivation, empowering norms and organizational productivity. The International Journal of Organizational Analysis, 81(8), 16-47.
Molaee, H., Borjali, A., Molaee, M., & Fadakar, P. (2013). The prediction of quality of life based on the components of Reef's psychological well-being. Quarterly Journal of Counseling and Psychotherapy, 13(4), 7-20. (Persian)
Narimani, M., Alisari Nsirlou, K., & Mosazadeh, T. (2014). The effect of excitement-focused therapy and impulse control on educational burnout and positive and negative training emotions in students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 3(3), 79-99. (Persian)
Narimani, M., Mohammadi, G., AlmasiRad, N., & Mohammadi, J. (2017). The role of moral intelligence and risk perception in predicting students’ academic burnout and procrastination. Journal of School Psychology, 6(2), 124-145. (Persian)
Okbay, A., Baselmans, B.M.L., & De Neve, J.E. (2016). Genetic variants associated with subjective well-being, depressive symptoms, and neuroticism identified through genome-wide analyses. Nature Genetics, 48, 624–633.
Otani, M. (2019). Relationships between parental involvement and adolescents’ academic achievement and aspiration. International Journal of Educational Research, 94, 168-182.
Phillips, D. (2006). Social quality, values, convergence and the European Social Model. European Journal of Social Quality, 6(1), 1-7.
Pourabdol, S., Sobhi-Gharamaleki, N., & Abbasi, M. A comparison of academic procrastination and academic vitality in students with and without specific learning disorder. Journal of Learning Disabilities, 4(3), 22-38. (Persian)
Rajabi, Gh., Harizavi, M., & Taghipoor, M. (2016). Evaluation of the relationship between self-centeredness, marital empathy and depression by mediating marital forgiveness in women. Practical Counseling, 6(2), 1-22. (Persian)
Rezvanian, F., & Samiee, F. (2016). Subjective and objective career success: The role of spirituality, personality and career aspirations. Practical Counseling, 6(1), 23-36. (Persian)
Rostami, Z., Abedi, M. R., & Schaufeli, W. B. (2012). Dose interest predicts academic burnout? Interdisciplinary. Journal of Contemporary Research in Business, 3(9), 877-895.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
Ryff, S., & Singer. B. (1998). The contours of positive human health. Psychology Inquiry, 9(1), 1-28.
Samiee, F., Sadeghian, A., & Abedi, M. (2012). Career aspirations and career success of Managers. Quarterly Journal of Human Resource Management Researches, 6(1), 53-77. (Persian)
Schaufeli, W. B., & Bakker, A. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: a multi-sample study. Journal of Organizational Behavior, 25, 293–315.
Schaufeli, W. B., Martinez, I. M., Pinto, A. M., Salanova, M., & Bakker, A. B. (2002). Burnout and engagement in university students. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 464-484.
Seif, A. (2008). Process and learning process measurement: old and new methods. Doran. (Persian)
Seligman, M. E. P. (2002). Authentic Happiness: Using the New Positive psychology to Realize Your Potantial for lasting Fulfillment. Free press.
Soltanishal, R., Kareshki, H., Aghamohammadian, H., Abdekhodaee, M., & Bafandeh, H. (2009). The validity and reliability of quality of life questionnaire in school in Mashhad schools. Journal of Kerman University of Medical Sciences, 19(1), 79-93. (Persian)
Staff, J., Harris, A., Sabates, R., & Briddell, L. (2010). Uncertainty in early occupational aspirations: Role exploration or aimlessness?. Social Forces, 89 (2), 659-684.
Tamook, F., & Ebrahimi, M. (2016). Surveying the amount of dependence on short messages (SMS) and alienation with academic burnout among female high school students in Ardebil. Journal of School Psychology, 5(2), 39-54. (Persian)
Yang, Q., Tian, L., Huebner, E. S., & Zhu, X. (2019). Relations among academic achievement, self-esteem, and subjective well-being in school among elementary school students: A longitudinal mediation model. School Psychology, 34(3), 328-339.
 Zahedbablan, A., Karimianpoor, Gh., & Dashti, E. (2016). Role of life quality in school and academic self-concept on academic engagement in Salasbabajani fifth and sixth grade students. New Educational Approaches, 2(25), 75-91. (Persian)