On the relationship between psychological empowerment and job satisfaction of teachers: Investigating the mediator role of organizational citizenship behavior

Document Type : Research Paper

Authors

1 Associat professor in educational science department, University of Kurdistan

2 M.A in educational sciences department, University of Kurdistan

10.22098/jsp.2018.605

Abstract

              This research tries to explain the role of organizational citizenship behavior of teachers and its relationship with psychological empowerment and job satisfaction. The research method is descriptive-correlational. The population included all the male and female teachers in secondary schools (Districts 1 and 2) during the 1395-1396 school year in Sanandaj city. Based on single-stage cluster sampling, 109 teachers were randomly selected as the sample. For data collection, we used the following questionnaires; Job satisfaction by Field and Ruth (1951), psychological empowerment by Spreitzer (1995), and organizational citizenship behavior by Organ and Kanvsky (1996) .Data analysis was performed by Pearson correlation and multiple regression. The results showed that the components of psychological empowerment and organizational citizenship behavior predict about 37 percent of job satisfaction of teachers. Among dimensions autonomy and professional growth correlated with job satisfaction of the teachers. There was a significant relationship (p<0.05). There was a significant relationship among the altruism components of conscience and deontology, civil behavior and politeness with job satisfaction (p<0.05). Among the dimensions, there was a significant relationship (p<0.05) between meaningful jobs, self-efficacy, autonomy with organizational citizenship. In addition, there was no difference between job satisfaction and psychological empowerment for male and female teachers. Attention to psychological empowerment and organizational citizenship behavior can help to establish them in the educational system in order to improve the performance and efficiency of training centers.  

Keywords


آقاجانی، حسنعلی؛ صمدی میارکلائی، حسین و صمدی میارکلائی، حمزه (1392). ارتباط رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان. مدیریت دولتی، 5 (2)، 18-1.
اسماعیلی مقدم، فاطمه؛ دوستی، مرتضی و گودرزی، محمود (1392). رابطه رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان مازندران. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، 1 (2)، 51-43.
اسمعیلی، محمدرضا؛ سیدعامری، میرحسن؛ قاسم­زاده، ابوالفضل و سهرابی، پوریا (1390). رابطه بین توانمندسازی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره کل تربیت بدنی استان تهران. پژوهش در علوم ورزشی، 10، 186-169.
امیرکبیری، علیرضا و محمدیان، مهسا (1390). بررسی رابطه میان توانمندسازی، رضایت شغلی، استرس شغلی و تعهد سازمانی در دفتر مرکزی شرکت پتروپارس. مطالعات کمّی در مدیریت، 2 (3)، 166-139.
امین شایان جهرمی، شاپور؛ صالحی، مسلم و ایمانی، جواد (1388). رابطه­ی عدالت سازمانی و تعهد سازمانی با رضایت شغلی در بین معلمان مدارس استثنایی شهرستان بندرعباس. علوم تربیتی، 2 (5)، 33-7.
بنیاد کاریزمه، طاهره؛ رحیمی پردنجانی، طیبه و محمدزاده ابراهیمی، علی (1395). بررسی رابطه بین توانمندسازی ساختاری و روان‌شناختی با رضایت شغلی پرستاران. فصلنامه حیات، 22 (3)، 215-201.
حیدری تفرشی، غلامحسین و دریابگیان، آرزو (1390). بررسی رابطه بین رضایت شغلی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان یک شرکت نیمه خصوصی در استان هرمزگان. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 3 (1-9)، 44-31.
خشوعی، مهدیه سادات و بهرامی، مریم (1393). نقش توانمندسازی روان‌شناختی و تعهد سازمانی بر فرسودگی شغلی معلمان. مجله­ی روان‌شناسی مدرسه، 3  (1)، 54-37.
دباغی پرویز؛ ارسیا، تقوا و میناشیری، عبدالخالق (1392). بررسی رابطه توانمندی روان‌شناختی با رضایت شغلی در نیروهای مختلف نظامی. ابن سینا فصلنامه پزشکی. 28 (17)، 15-3.
رامین مهر، حمید؛ هادی­زاده مقدم، اکرم و احمدی، ایمان (1388). بررسی رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی (مورد مطالعه: شرکت ملی پخش فرآورده­های نفتی ستاد تهران). پژوهش نامه مدیریت تحول، 1 (2)، 89-65.
رستمی، رضا؛ مهدیون، روح اله؛ شالچی، بهزاد؛ نارنجی ثانی، فاطمه و غلامی، ناصر (1388). رفتار سازمانی شهروندی: تبیین براساس ابعاد شخصیت، تعهد سازمانی و رضایت شغلی. روان‌شناسی معاصر، 4 (1: پیاپی 7)، 105-92.
رضایی، اکبر و خلیل­زاده، احد (1388). رابطه بین هوش اجتماعی مدیران با رضایت شغلی معلمان مدارس. علوم تربیتی، 2 (7)، 145-121.
زارعی ­متین، حسین؛ جندقی، غلامرضا و توره، ناصر (1385). شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی. فرهنگ مدیریت، 4 (12)، 63-31.
زاهد، عادل؛ نامور، یوس و نوبخت، شهرام (1388). رابطه رضایت شغلی با خودکارآمدی معلمان راهنمایی شهرستان مشگین شهر در سال تحصیلی 89-88.. آموزش و ارزشیابی (علوم  تربیتی)، 2 (8)، 128-107.
زمینی، سهیلا؛ حسینی نسب، داوود؛ زمینی، سمیرا و زارعی، پروین (1390). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی و فرسودگی شغلی در میان کارکنان دانشگاه تبریز. سلامت کار ایران، ۸ (۱)، 40-30.
سبزی پور، امیر؛ رشنودی، بهزاد؛ امیری، سمیه و کرم الهی، علی (1393). رابطه بین تیپ شخصیتی درونگرایی- برونگرایی با میزان رضایت شغلی و تعهد سازمانی معلمان. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 5 (18)، 194-181.
سپاه منصور، مژگان؛ شهریاری احمدی، منصوره و شهامی، ناهید (1391). رابطه بین کیفیت زندگی، رضایت شغلی و فرسودگی شغلی معلمان. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 3 (3)، 110-91.
شفیع زاده، حمید و کامروا، هدی (1393). بررسی رابطه رضایت شغلی با رضایت از زندگی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان. مجله مدیریت فرهنگی، 8 (24)، 89-79.
شفیع‌آبادی، عبدالله (1386). نظریه­های راهنمایی و مشاوره شغلی، تهران: انتشارات رشد.
صادقی، عباس و فتحی، بهمن. (1381). بررسی رابطه جو سازمانی و رضایت شغلی معلمان در شهرستان ماسال در استان گیلان. مدیریت اجرایی، 2 (5)، 78-55.
عبداللهی، بیژن و نوه ابراهیم، عبدالرحیم (1386). توانمندسازی کارکنان (کلید طلایی مدیریت منابع انسانی)، تهران: نشر ویرایش.
فتاحی، مهدی (1386). بررسی اثرات معنویت کاری بر رفتارهای شهروندی سازمانی و ارتباط آن با وفاداری مشتری و کیفیت خدمات در سازمان تأمین اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.
کاظم زاده بیطالی، مهدی و حسنی، محمد (1394). تبیین نقش ویژگی­های سازمانی مدارس بر اعتماد و رفتار شهروندی سازمانی معلمان. مجله­ی روان شناسی مدرسه،  4 (2)، 103-89.
گودرزی، اکرم و گمینیان، وجیهه (1381). اصول، مبانی و نظریه­های جوّ و فرهنگ سازمانی. انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان.
لالیان پور، نوشین؛ دوستی، ناهید و محمدزاده، آزاده (1390). مفهوم توانمندسازی  و تعهد سازمانی کارکنان (مورد مطالعه: یک شرکت بیمه‌ای). ماهنامه تازه‌های جهان بیمه، 163، 39-24.
محمدتبار، سمیه؛ اسکندری، حسین و عباس پور، عباس (1390). بررسی تأثیر رفتار شهروندی سازمانی، هوش هیجانی بر رضایت شغلی کارکنان شرکت هفت الماس. فرهنگ مشاوره، 2 (7)، 67-50.
محمدخانی، کامران؛ محمدداودی، امیرحسین و رزاق پرست، آزیتا (1392). بررسی رابطه بین توانمندسازی روان‌شناختی، شادکامی با رفتار شهروندی سازمانی در بین کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. مطالعه مدیریت شهری، 5 (13)، 81-70.
محمدیان، یدالله؛ اسکندری، محبتبی؛ مهدوی، موسی و حسینی نژاد، اعظم (1389).  بررسی وضعیت رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان یک دانشگاه نظامی. فصلنامه روان‌شناسی نظامی، 1 (2)، 40-25.
مرزوقی، رحمت الله؛ اسمی، کرامت؛ چوپانی، حیدر و حیات، علی اصغر (1389). بررسی رابطه بین رضایت شغلی با رفتار شهروندی سازمانی کارشناسان دانشگاه تهران. مطالعات آموزش و یادگیری، 2 (2)، 156-133.
معمار، مرضیه (1388). بررسی میزان تأثیر مدیریت مدرسه محور بر خلاقیت معلمان ابتدایی شهر کازرون. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مرودشت.
مقیمی، سیدمحمد (1386). سازمان و مدیریت رویکرد پژوهشی، تهران: انتشارات ترمه.
میرکمالی محمد، ناستی­زایی ناصر (1389). بررسی رابطه توانمندسازی روان‌شناختی با رضایت شغلی در پرسنل پرستاری. مجله پرستاری و مامایی ارومیه، 8 (2)، 113-104.
میرکمالی، سیدمحمد؛ حیات، علی اصغر؛ نوروزی، علی و جراحی، نازنین (1388). بررسی رابطه توانمندسازی روان‌شناختی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی در میان کارکنان دانشگاه تهران. دانشور رفتار، 16 (39)، 30-15.
یعقوبی، نورمحمد؛ مقدمی، مجید و کیخا، عالمه (1389). بررسی رابطه بین رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان. پژوهشنامه مدیریت تحول، 2 (4)، 96-64.
Abdollahi, B. & Naveh Ebrahim, A. (2007). Empowerment (Golden Key HRM), Tehran: Publication editing. (Persian).
Aghajani, H., Samadi MiarKalaei, H., & Samadi MiarKalaei, H. (2013). Organizational Citizenship Behavior’s Relationship and Staffs' Psychological Empowerment. Journal of Public Administration, 5 (2): 1-18. (Persian).
Amin Shayan Jahromi, SH., Salehi, M., & Eimani, J. (2009). Relationship between organizational justice and organizational commitment and job satisfaction among teachers of special schools city of Bandar Abbas, Journal Educational Sciences, 2(5): 7-33. (Persian).
Amir Kabiri, A. & Mohammadian, M. (2011). The relationship between empowerment, job satisfaction, job stress and organizational commitment in corporate headquarters Petro, Quantitative studies in management, 2 (3):139-166. (Persian).
Arnold, H. J. & Feldman, D. C. (1986). Managing individual and group behavior in organization MC Graw-Hill.
Becton, J. B., Giles, W. F., & Schraeder, M. (2007). Evaluating and rewarding OCBs: Potential consequences of formally incorporating organizational citizenship behavior in performance appraisal and reward systems, Employs relations, 30(5), 494. 514.
Bogler, R. & Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teaching and Teacher Education, 20: 277– 289.
Bonyad Karizme, T., Rahimi Pordanjani, T., & Mohamadzadeh Ebrahimi A. (2016). The relationships between structural and psychological empowerment and job satisfaction among nurses. Hayat, 22 (3): 201-215. (Persian).
Brayfield, A. H., & Rothe, H. F. (1951). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35, 307-311.
Castro, C. B., Armario, E, M., & Ruiz, D. M. (2004). The influence of employee OCB customer loyalty. Journal of Service Industry Management, 15(1), 27-53
Chang, L. C., Shih, CH., & Lin, S., M. (2010). The mediating role of psychological empowerment on job satisfaction and organizational commitment for school health nurses: a cross-sectional questionnaire survey. Int J Nurs Stud. 47(4): 427-33.
Cheng-Jen, H. (2005). A correlation study between junior high school teacher empowerment and job satisfaction in Kaohsiung area of Taiwan. Unpublished Doctoral dissertation, University of the Incarnate.
Dabaghi, P., Taghva, A., & Minashiri, K. (2013). On the relationship between psychological empowerment and job satisfaction in military forces. EBNESINA- Journal of Medical. 15 (3): 18-26. (Persian).
Esmaeeli Moghadam, F., Dosti, M., & Godarzi, M. (2013). The Relationship between Job Satisfaction and Organizational Citizenship Behavior in Employees of Sport and Youth Organization of Mazandaran Province. New Trends in Sport Management. 1(2): 43-51. (Persian).
Esmaeeli, M. R., Sayed Ameri, M. H., Ghasemzadeh, A., & Sohrabi, P. (2011). The relationship between empowerment and organizational citizenship behavior Physical Education Department of Tehran Province. Research on Sport Sciences, 10: 169-186. (Persian).
Fatahi, M. (2007). Study work spiritual effects on organizational citizenship behavior and its relationship with customer loyalty and service quality in social security, public administration master's thesis, Tehran: Tehran University, School of Management. (Persian).
Foote, D. A., & Li-Ping Tang, T. (2008). Job satisfaction and organizational citizenship behavior: Does team commitment make a difference in self-directed teams? Journal of Management Decision, 46(6), 933- 947. (from: http:// www.emeraldinsight.com)
Gilbert, S., Lanschinger, H. K. S., & Lieter, M. (2010). The mediating effect of burnout on the relationship between structural empowerment and organizational citizenship behaviors. Journal of Nursing Management. 18(3): 339–348.
Godarzi, A., & Gomainian, V. (2002). Foundations, the theory of barley and organizational culture, Isfahan University of publication. (Persian).
Greasley, K., King, N., Bryman, A., Dainty, A., Price, A & Soetanto, R. (2005). Employee perceptions of empowerment. Employee Relations, 27(4), 354-368
Haydari Tafreshi, GH. & Daryabagian, A. (2011). The relationship between job satisfaction, organizational commitment and organizational citizenship behaviors among employees of a semi-private company in Hormozgan province. Journal of Educational Management, 3(1): 31-44. (Persian).
Holdsworth, L. & Cartwright, S. (2003). Empowerment, Stress and Satisfaction: an exploratory Study of a call center, Leadership & Organization Development Journal, 24(3), 131-140.
Kazemzadehbeytali, M. & Hassani, M. (2015). A study of the role of school organizational characteristics on teacher’s trust and organizational-citizenship behavior. Journal of school psychology, 4(2): 89-103. (Persian).
Khoshouei, M. & Bahrami, M. (2014). The role of psychological empowerment and organizational commitment in teachers’ job burnout. Journal of school psychology, 3(1): 145-153. (Persian).
Lalyanpour, N., Dosti, N., & Mohammadzadeh, A. (2011). The concept of empowerment and organizational commitment (the case of an insurance company), Monthly Insurance News in the world, 163: 24-39. (Persian).
Lutanz, F. (1992). Organizational behavior, Tehran: Iranian Institute of Banking.
Marie Martino, A. (2003). Leadership style, teacher empowerment, and job satisfaction in public elementary schools. Unpublished Ed. D. dissertation, John's University (New York).
Marzoghi, R., Esmi, K., Chopani, H. & Hayat, A. (2010). The relationship between job satisfaction and organizational citizenship behavior experts at Tehran University. Journal of Teaching and Learning, 2(2): 133-156. (Persian).
Memar, M. (2009). Review the effectiveness of school-based management of opioid creativity elementary school teachers. Master's thesis, Azad University. (Persian).
Mirkamali, S, M., Hayat, A, A., Naorozi, A., & Jarahi, N. (2010). Investigate the relationship between psychological empowerment and job satisfaction and organizational commitment among employees Tehran University, Daneshvar (Raftar)/Education and Society, 16 (39): 15-30. (Persian).
Mirkamli, M. & Nastiezaie, N. (2010). The relationship between Psychological Empowerment and job satisfaction of nursing personnel. J Urmia Nurs Midwifery Fac. 8(2): 104-113. (Persian).
Mohammadian, Y., Eskandari, M, Mahdavi, M, Hosaini nezhad, A. (2010). The study status of job satisfaction and organizational commitment in a military university. Journal of Military Psychology, 1(2): 25-40. (Persian).
Mohammadkhani, K., Mohammaddavodi, A., & Razaghparast, A. (2013). Relationship between Psychological Empowerment, Happiness with Organizational Citizenship Behavior among Islamic Azad University Staff (Tehran Science & Research Branch, 5(1): 70-81. (Persian).
Mohammadtabar, S., Eskandari, H., & Aabaspour, A. (2011). The effect of organizational citizenship behavior, emotional intelligence on job satisfaction now seven diamonds. Journal of Consulting Culture, 2(7): 50-67. (Persian).
Moqimi, S. M. (2007). Organization and management research approach, Tehran: Termeh. (Persian).
Narayan, D. (2006). Measuring empowerment, cross- disciplinary perspectives. Washington, D. C: The Worth Bank.
Organ, D. W., & Konovsky, M. (1996). Dispositional and contextual determinants of organizational citizenship behavior. Journal of organizational Behavior. The journal of social psychology, 135 (3): 350-339.
Raminmehr, H., Hadimoghadam, A., & Ahmadi, I. (2009). Study the relationship between organizational justice perception and organizational citizenship behavior. Research a change management, 1(2): 65-89. (Persian).
Rezaei, A., & Khalilzadeh, A. (2009). The relationship between social intelligence and job satisfaction of school administrators. Journal of Educational Sciences, 2(7): 121-145. (Persian).
Rostami, R., Mahdioun, R., Shalchi., B, Narenji Sani, F., & Gholami, N. (2013). Organizational citizenship behavior: an explanation on the basis of personality, organizational commitment and job satisfaction. Contemporary Psychology, 4(1:7): 92-105. (Persian).
Sabzipour, A., Rashnodi, B., Amiri, S., & Karamelahi, A. (2014). Relation of Introversion-extraversion Personality Type to Job Satisfaction and Organizational Commitment among Teachers. New Approaches in Educational Administration, 5 (18): 181-194. (Persian).
Sadeghi, A., & Fathi, B. (2002). Investigate the relationship between organizational climate and job satisfaction of teachers in the city Masal in Gilan, Executive Management, 2(5): 55-78. (Persian).
Scarpello. V. G & Ledvinka, J. (2006). Personnel /human resource management: empowerment and function p w s - Kent publishing.
Seibert, S., Silver, S., & Randolph, W. (2004). Taking empowerment to the next level: a multiple level model of empowerment, performance, and satisfaction. Academy of Management Journal, 47, 332-350.
Seonghee, C. & Johanson., M., M. (2008). Moderating Effect of Work Status in Restaurant Employees Organizational Citizenship Behavior and Employee Performance: A Moderating Effect of Work Status in Restaurant Employees. Journal of Hospitality & Tourism Research; 32, 5-12.
Sepah Mansour, M., Shahryari Ahmadi, M., & Shahami, N. (2012). The relationship between personality type in extraversion and avoidance of incontinence with job satisfaction and organizational commitment of teachers. New Approaches in Educational Administration, 3(3): 91-110. (Persian).
Shafieabadi, A. (2007). Theories of guidance and career counseling, Tehran: growth. (Persian).
Shafiezadeh, H. & Kamrava, H. (2014). Investigate the relationship between job satisfaction and life satisfaction among employees of Semnan University of Medical Sciences. Journal of Cultural Management, 8(24): 79-89. (Persian).
Short, P., M. & Rinehart, J., S. (1992). School Participant Empowerment Scale: Assessment Of Level Of Empowerment Within The School Environment. Journal of Educational and Psychological Measurement, 52, 951-960.
Shu, H. & Wu, N. (1996). The regularity and consistency effects in children’s reading of Chinese characters. Unpublished manuscript, Department of Psychology, Beijing Normal University, Beijing, China.
Smith, C. A., Organ, D. W., & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior. Journal of Applied Psychology, 68, 653-663.
Smith, P. C., Kendall, L. M. & Hulin, C. L. (1969). The Measurement of Satisfaction in Work and Retirement. Chicago: Rand McNally.
Spreitzer, G. M. (1995). Psychological Empowerment in the Workplace: Dimensions, Measurement, and Validation. The Academy of Management Journal, 38(5): 1442-1465.
Ugboro, I. & Obeng, K. (2000). Top management leadership, employee empowerment, job satisfaction, and customer satisfaction in TQM organization: an empirical study. Journal of Quality management, 15, 247-272.
Whetten, D. A., & Cameron, K. S., (1998). Developing Management skills. New York: Addison – Wesley, Wheelan.
Yaghobi, N., Moghadami, M., & Kikha, A. (2010). Examine the relationship between transformational leadership and organizational citizenship behavior. A change management research, Second year, 2(4): 64-96. (Persian).
Zahed, A., Namvar, Y., & Naobakht, SH. (2010). Job Satisfaction efficacy of middle school teacher’s city Meshkinshar in the academic year 89-88, Training and Evaluation (Educational Sciences), 2(8):107-128. (Persian).
Zamini, S., Hosaini Nasab, D., Zamini, S., & Zareei, P. (2011). Examine the relationship between organizational culture, job satisfaction and burnout among employees of Tabriz University. Iran Occupational Health. 8(1): 30-40. (Persian).
Zareei Matin, H., Jandaghi, GH., & Toreh, N. (2007). Understanding the factors of organizational citizenship behavior and its relationship with organizational performance, Journal of Management Culture, 4(12): 31-63. (Persian).