نقش واسطه‌ای اخلاق تحصیلی در رابطه‌ی بین ادراکات محیط کلاسی و عدالت آموزشی با رفتارهای مدنی تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران.

2 گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

10.22098/jsp.2024.11165.5340

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف نقش واسطه‌ای اخلاق تحصیلی در رابطه‌ی بین ادراکات محیط کلاسی و عدالت آموزشی با رفتارهای مدنی تحصیلی انجام شد.
روش‌ها: روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم شهر خرم‌آباد به تعداد 9981 دانش‌آموز بود که از این میان 240 نفر براساس روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های اخلاق تحصیلی حسینی‌نژاد و همکاران (1394)؛ رفتار مدنی تحصیلی گل‌پرور (1389)؛ دراکات کیفیت کلاسی جنتری و همکاران (۲٠٠۲) و عدالت آموزشی گل‌پرور (1389) استفاده شد. تحلیل داده‌ها به روش آماری مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزارهای آماری SPSS-22 و AMOS-24 انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد ادراکات کیفیت کلاسی بر رفتارهای مدنی تحصیلی تأثیر مستقیم و به‌واسطه‌ی اخلاق تحصیلی بر رفتارهای مدنی تحصیلی تأثیر غیرمستقیم دارد. عدالت آموزشی بر رفتارهای مدنی تحصیلی اثر مستقیم نداشت؛ اما به واسطه‌ی اخلاق تحصیلی بر رفتارهای مدنی تحصیلی تأثیر غیرمستقیم داشت. علاوه بر این، اخلاق تحصیلی بر رفتارهای مدنی تحصیلی دارای اثر مستقیم بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، شناخت عوامل مؤثر بر بکارگیری اصول عدالت آموزشی و محیط یادگیری دانش‌آموزان توسط معلمان می‌تواند در فرآیند و استراتژی تغییر در آموزش کمک‌های ارزنده‌ای را ایفاء نماید؛ و این روند همچنین زمینه‌ی تقویت اخلاق و در نهایت رفتارهای مدنی تحصیلی (پایبندی به قواعد، یاری‌رسانی و مشارکت، برقراری روابط صمیمانه) را فراهم می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The mediating role of academic ethics in the relationship between the perceptions of classroom quality and educational justice with educational citizenship behaviours

نویسندگان [English]

  • Saeideh Sabzian 1
  • Houshang Garavand 2
1 Department of Counseling, Faculty of Humanities, Hazrat-e Masoumeh University, Qom, Iran.
2 Psychology Department, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
چکیده [English]

Objective: The present study was done with the aim of the mediating role of academic ethics in the relationship between the perceptions of classroom quality and educational justice with educational citizenship behaviours.
Methods: The research method was descriptive-correlational and the statistical population of the study included all upper secondary girl students in khorramabad city to 9981 students, of which 240 were selected based on stratified random sampling method. To collect the required data from academic ethics Hosseini Nejad & et al (2016), educational citizenship behaviours Golparvar (2011), perceptions of classroom quality Gentry & et al (2002), educational justice Golparvar (2011) was used. Data analysis was performed by the SPSS-22, and AMOS-24 software.
Results: The results showed that perceptions of classroom quality has a direct effect on educational citizenship behaviours and an indirect effect on educational citizenship behaviours through academic ethics. Educational justice had no direct effect on educational citizenship behaviours, but had indirect effect on educational citizenship behaviours due to academic ethics. In addition, academic ethics had a direct effect on educational citizenship behaviours.
Conclusion: According to the obtained results, knowing the factors affecting the application of the principles of educational justice and the learning environment of students by teachers can play a valuable role in the process and strategy of change in education; And this process also provides the basis for strengthening morals and ultimately educational citizenship behaviours (adherence to rules, helping and participating, establishing cordial relationships).

کلیدواژه‌ها [English]

  • perceptions of classroom quality
  • educational justice
  • academic ethics
  • educational citizenship behaviours

مراجع

افرازنده، س. س.، بخشی‌زاده، ف.، مداح، ر.، خسروی، م.، و یزدان پرست، ا. (1401). ارتباط‌سنجی محیط یادگیری با رفتارهای مدنی- تحصیلی از دیدگاه دانشجویان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، ۱۴ (۱)، 1-12. [http://rme.gums.ac.ir/article-1-1113-fa.html]
امینی، ز.، حنیفی، ف.، و ایمانی، م. ن. (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر رشد اخلاقی دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر تهران از نظر صاحب‌نظران به منظور ارائه مدل مناسب. فصلنامه توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 11 (99)، 227-242.[ 10.22118/EDC.2020.244251.1498] 
بشرپور، س.، فریور، م. (1401). نقش انگیزش پیشرفت تحصیلی، طرد همسالان و همدلی عاطفی در پیش‌بینی پرخاشگری مدرسه‌ای دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 12(1)، 33-46. https://doi.org/10.22098/jld.2022.7664.1822
بشرپور، سجاد و عینی، ساناز. (1401). تدوین مدل علی سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری براساس خودکارآمدی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی: نقش میانجی تاب‌آوری تحصیلی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 12(2)، 18-33. https://doi.org/10.22098/jld.2022.7608.1814
حسینی نژاد، س. م.، ثناگو، ا.، کلانتری، س.، جویباری، ل.، سعیدی، س. (1394). اخلاق تحصیلی در محیط آموزشی: دیدگاه و تجربیات دانشجویان پزشکی. مجله‌ی توسعه آموزش در علوم پزشکی، 9 (22)، 43- 34. [URL: http://zums.ac.ir/edujournal/article-1-586-fa.html]
رخشنده، ل.، صبحی قراملکی، ن. (1401). مقایسه بیانگری هیجانی، اجتناب شناختی و مهارت های اجتماعی در دانش آموزان با و بدون مشکلات یادگیری خاص. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 11(3)،62-75. https://doi.org/10.22098/jld.2022.7875.1844
طاهری‌نیا، م.، شفیعی، ح. (1402). مقایسه آشفتگی شناختی، انزوای اجتماعی و کیفیت زندگی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 12(3)، 66-80. https://doi.org/10.22098/jld.2023.12178.2061
کارشکی، ح. (1387). نقش الگوهای انگیزشی و ادراکات محیطی در یادگیری خودتنظیمی دانش‌آموزش‌آموزان پسر پایه سوم دبیرستان‌های شهر تهران. رساله دکتری، روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تهران.
کرد، ب.، و منصوری، م. (1398). رابطه علّی خودشفقت‌ورزی با رفتارهای مدنی- تحصیلی دانش‌آموزان: نقش میانجی حمایت خودمختاری والدینی. فصلنامه سلامت روان کودک، 6 (2)، 145-157. [http://childmentalhealth.ir/article-1-709-fa.html]
گل پرور، م. (1394). نقش اخلاق تحصیلی در رابطه عدالت و بی عدالتی آموزشی با فریبکاری تحصیلی: مدل معادله ساختاری. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 11 (37)، 51-67. [https://jep.atu.ac.ir/article_3496.html]
گل‌پرور، م. (1389). بررسی نقش اخلاق تحصیلی، عدالت و بی‌عدالتی آموزشی در رفتارهای مدنی- تحصیلی دانشجویان. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، 5 (4)، 26-41. [https://jmte.riau.ac.ir/article_215.html]
مالکپور لپری، ک. (1400). بررسی عدالت آموزشی اساتید با فریبکاری علمی و رفتارهای مدنی- تحصیلی دانشجویان. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش علوم دریایی، 8 (1)، 95-109. [10.22034/RMT.2021.241834]
محمدی، ع. (1394). بررسی رابطه اخلاق تحصیلی با عدالت آموزشی و تعهد و فریبکاری علمی دانشجویان دانشگاه کاشان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان.
محمدی‌پور، م. (1395). شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه ادراک فعالیت‌های کلاسی. پژوهشنامه تربیتی، 11 (46)، 81-100. [https://edu.bojnourd.iau.ir/article_525052.html]
موسوی، م. (1397). طراحی و تبیین مدل اخلاقی رفتار شهروندی سازمانی. اخلاق در علوم رفتاری، 13 (1)، 154-163. [http://ethicsjournal.ir/article-1-1004-fa.html]
نریمانی، محمد؛ صاحبقران فرد، محمد و نخستین گلدوست، اصغر. (1402). مقایسه‌ اثربخشی مدل مبتنی بر انگیزه پیشرفت و آموزش مهارت‌های اجتماعی بر خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 12(3)، 81-91. https://doi.org/10.22098/jld.2023.12901.2095
وفا، ش.، باقری، ن.، مجتبایی، م.، و ابوالمعالی الحسینی، خ. (1398). آزمون روابط علی اضطراب تحصیلی بر اساس ادراک محیط کلاس با میانجی‌ سبک‌های مقابله‌ای در دانش‌آموزان. پژوهش در نظام های آموزشی، 13 (44)، 53-69. [10.22034/JIERA.2019.158699.1718]
یعقوبی، ا.، محققی، ح.، یارمحمدی، م.، و به‌جامه، ف. (1398). پیش‌بینی خودمدیریتی بر اساس عدالت آموزشی و فرسودگی تحصیلی با نقش واسطه اخلاق تحصیلی. فصلنامه پژوهش های نوین روان شناختی، 14 (54)، 273-292. [https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_9413.html]
Afrazandeh, S. S., Bakhshizadeh, F., Madah, R., & Khosravi, M. (2022). Relationship between Learning Environment with Civic-Educational Behaviors from the Students᾽ viewpoint. Research in Medical Education, 14(1), 1-12. (Persian) [http://rme.gums.ac.ir/article-1-1113-fa.html]
Amini, Z., Hanifi, F., & Imani, M. N. (2020). Identifying the factors affecting the moral development of elementary school students in Tehran from the perspective of experts in order to provide an appropriate model. Quarterly Journal of Medical Sciences Education and Development Center, 11 (99), 227-242. (Persian) [ 10.22118/EDC.2020.244251.1498] 
Anderman, E. M., & Midgley, C. (1997). Changes in achievement goal orientations, perceived academic competence, and grades across the transition to middle-level schools. Contemporary Educational Psychology, 22(3), 269-298. [https://doi.org/10.1006/ceps.1996.0926]
Basharpoor, S., & Farivar, M. (2022). The role of Academic Achievement Motivation, Peer Rejection and Emotional Eempathy in predicting School Aggression of students with Special Learning Disabilities. Journal of Learning Disabilities, 12(1), 33-46. (In Persian) https://doi.org/10.22098/jld.2022.7664.1822
Basharpoor, S., Eyni, S. (2023). Developing a causal model of academic adjustment of Students with learning disabilities based on academic self-efficacy and academic eagerness: The mediating role of the academic resilience. Journal of Learning Disabilities, 12(2),18-33. (In Persian) https://doi.org/10.22098/jld.2022.7608.1814
Blader, S. L. (2007). What determines people’s fairness judgments? Identification and outcomes influence procedural justice evaluations under uncertainty. Journal of Experimental Social Psychology, 43(6), 986-994. [https://doi.org/10.1016/j.jesp.2006.10.022]
Chowkase, A. A., Datar, K., Deshpande, A., Khasnis, S., Keskar, A., & Godbole, S. (2022). Online learning, classroom quality, and student motivation: Perspectives from students, teachers, parents, and program staff. Gifted Education International, 38(1), 74-94. [https://doi.org/10.1177/02614294211060401]
Ehtiyar, V. R., Aktas Alan, A., & Oemueris, E. (2010). The role of organizational citizenship behavior on university students' academic success. Tourism and Hospitality Management, 16(1), 47-61. [https://doi.org/10.20867/thm.16.1.4]
Gentry, M., Gable,R. K. & Rizza,M.G. (2002). Students'perceptions of classroom activities. Are there grade-level and gender differences. Journal of Educational Psychology, 94, 539-544. [https://doi.org/10.1037/0022-0663.94.3.539]
Germeys, L., Griep, Y., & de-Gieter, S. (2019). Citizenship pressure as a predictor of daily enactment of autonomous and controlled organizational citizenship behavior: differential spillover effects on the home domain. Front. Psychol. 10:395. doi: 10.3389/fpsyg.2019.00395. [https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00395]
Golparvar, M. (2011). The role of academic ethics, educational justice and injustice among university student’s education/citizenship behaviors. Journal of Modern Thoughts in Education, 5 (4), 26-41. (Persian) [https://jmte.riau.ac.ir/article_215.html]
Golparvar, M. (2016). The role of educational ethics in relation between educational justice and injustice with educational cheating: structural equation modeling. Educational Psychology, 11 (37), 51-67. (Persian) [https://jep.atu.ac.ir/article_3496.html]
Guilmette, M., Mulvihill, K., Villemaire-Krajden, R., & Barker, E. T. (2019). Past and present participation in extracurricular activities is associated with adaptive self-regulation of goals, academic success, and emotional wellbeing among university students. Learning and Individual Differences, 73, 8-15. [https://doi.org/10.1016/j.lindif.2019.04.006]
Harding, T. S., Finelli, C. J., Carpenter, D. D., & Mayhew, M. J. (2006). Examining the underlying motivations of engineering undergraduates to behave unethically. [https://deepblue.lib.umich.edu/handle/2027.42/55272]
Hosseini Nejad, S. M., Sanagoo, A., Kalantari, S., Jouybari, L., & Saeedi, S. (2016). Educational ethics in academic environment: medical students' perspectives. Journal of Medical Education Development, 9(22), 34-43. (Persian) [URL: http://zums.ac.ir/edujournal/article-1-586-fa.html]
Karande, K., Shankarmahesh, M. N., Rao, C. P., & Rashid, Z. (2000). Perceived moral intensity, ethical perception, and ethical intention of American and Malaysian managers: A comparative study. International Business Review, 9, 37-59. [https://doi.org/10.1016/S0969-5931(99)00028-1]
Kareshki, H. (2008). The role of motivational patterns and perceptions of self-regulatory learning environment in the third grade high school students in Tehran. [Doctoral thesis, Educational Psychology, Tehran University] (Persian)
Khalid, S. A., Rahman, N. A., Madar, A. R. S., & Ismail, M. (2013). Undergraduates' organizational citizenship behavior: The role of religiosity. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(7), 572-584. [10.6007/IJARBSS/v3-i7/78]
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling: Guilford publications. [Google Scholar]
Kord, B., & Mansori, M. (2019). The causal relationship between self-compassion and civic-academic behaviors: The mediating role of parental autonomy support. Quarterly Journal of Child Mental Health, 6(2), 145-157. (Persian) [http://childmentalhealth.ir/article-1-709-fa.html]
LeBlanc, C. J. (2014). Characteristics shaping college student organizational citizenship behavior. American Journal of Business Education (AJBE), 7(2), 99-108. [https://doi.org/10.19030/ajbe.v7i2.8468]
Li, C., & Zhou, T. (2017). A questionnaire-based study on Chinese university students’ demotivation to learn English. English Language Teaching, 10(3), 128-135. [http://www.ccsenet.org/journal/index.php/elt]
Malekpour Lapari, K. (2021). Investigating the Educational Justice of Professors and Students' Scientific Cheating and Civic-Educational Behaviors (Case Study: Kharazmi University Students). Journal of Research on Management of Teaching in Marine Sciences, 8(1), 95-109. (Persian) [10.22034/RMT.2021.241834]
Mohammadi, E. (2014). Investigating the relationship between academic ethics and educational justice and academic commitment and deception of Kashan University students. Master's thesis, Kashan University. (Persian)
Mohamadipor, M. (2016). Psychometric indicators of the “students’ perceptions of classroom activities questionnaire”. Educational Researches, 11(46), 81-100. (Persian) [https://edu.bojnourd.iau.ir/article_525052.html]
Moon, H., Kamdar, D., Mayer, D. M., & Takeuchi, R. (2008). Me or we? The role of personality and justice as other-centered antecedents to innovative citizenship behaviors within organizations. Journal of Applied Psychology, 93(1), 84-94. [https://doi.org/10.1037/0021-9010.93.1.84]
Mousavi, M. (2018). Designing and Explaining the Moral Model of Organizational Citizenship Behavior. Ethics in Science and Technology, 13 (1), 154-163. (Persian) [http://ethicsjournal.ir/article-1-1004-fa.html]
Narimani, M. Sahebgharan fard, M., & Nokhostin Goldoost, A. (2023). Comparing the effectiveness of the model based on progress motivation and social skills training on academic self-efficacy in students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 12(3), 81-91. (in Persian) https://doi.org/10.22098/jld.2023.12901.2095
Popoola, I. T., Garner, B., Ammeter, A., Krey, N., Beu Ammeter, D., & Schafer, S. (2017). How does ethics institutionalization reduce academic cheating? Journal of Education for Business, 92(1), 29-35. [https://doi.org/10.1080/08832323.2016.1274710]
Rakhshandeh, L., & Sobhi gharamaleki, N. (2022). Comparison of emotional expression, cognitive avoidance and social skills in students with and without specific learning difficulties. Journal of Learning Disabilities, 11(3),62-75. (In Persian) https://doi.org/10.22098/jld.2022.7875.1844
Schein, E. H. (1984). Coming to a new awareness of organizational culture. Sloan Management Review, 25(2), 3-16. [Google Scholar]
Smith, T. R. Kudlac, C. & Fera, A. G. (2013). Deviant reactions to the college pressure cooker: A test of general strain theory on undergraduate students in the united states. International Journal of Criminal Justice Sciences, 8(2), 88-104. [https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.687.5050&rep=rep1&type=pdf]
Soto-Pérez, M., Ávila-Palet, J. E., & Núñez-Ríos, J. E. (2022). Justice, Deontology and Moral Meaningfulness as Factors to Improve Student Performance and Academic Achievement. Journal of Academic Ethics, 20(3), 375-397. [https://doi.org/10.1007/s10805-021-09423-3]
Taheriniya, M., & Shafiei, H. (2023). Comparison of cognitive confusion, social isolation and quality of life in students with and without Specific learning Disorder. Journal of Learning Disabilities, 12(3), 66-80. (In Persian) https://doi.org/10.22098/jld.2023.12178.2061
Vafa, S., Bagheri, N., Mojtabaei, M., & Abolmaali Alhosseini, K. (2019). Presenting structural pattern to predict school anxiety according to perception of classroom environment with coping styles mediation. Journal of Research in Educational Science, 13(44), 53-69. (Persian) [10.22034/JIERA.2019.158699.1718]
Van Dick, R., Van Knippenberg, D., Kerschreiter, R., Hertel, G., & Wieseke, J. (2008). Interactive effects of work group and organizational identification on job satisfaction and extra-role behavior. Journal of Vocational Behavior, 72, 388-399. [https://doi.org/10.1016/j.jvb.2007.11.009]
Van Rensburg, Y.-E. J., de Kock, F. S., & Derous, E. (2018). Narrow facets of honesty-humility predict collegiate cheating. Personality and individual Differences, 123, 199-204. [https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.11.006]
Wu J., Jen E., Gentry M. (2018). Validating a classroom perception instrument for gifted students in a university-based residential program. Journal of Advanced Academics, 29(3), 195–215. [https://doi.org/10.1177/1932202X18764450]
Yaghobi, A., Mohagheghi, H., Yarmohamadi, M., & Behjameh, F. (2019). Predicting of self-management based on educational justice and academic burnout by mediating of academic ethics. Journal of Modern Psychological Researches, 14(54), 273-292. (Persian) [https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_9413.html]
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار