رابطه‌ی مؤلفه‌های درون مدرسه‌ای و خودکارآمدی اجتماعی با اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

2 استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش مؤلفه‌های درون مدرسه‌ای و خودکارآمدی اجتماعی در پیش‌بینی اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان است. بدین منظور تعداد 160 دانش‌آموز پسر سال سوم دبیرستان از ناحیه‌ی یک شهرستان اراک در سال تحصیلی 92-93 با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسش‌نامه‌های استاندارد عوامل درون مدرسه‌ای، خودکارآمدی برای موقعیت‌های اجتماعی (SESS) و اضطراب تحصیلی پاسخ دادند. داده‌های پژوهش پس از تصحیح و نمره‌گذاری با استفاده از نرم‌افزار SPSS و طبق فرضیه‌های پژوهش با روش‌های رگرسیون چند متغیره و رگرسیون گام به گام  مورد آزمون قرار گرفت و مشخص شد که مؤلفه‌های درون مدرسه‌ای تقریبا 9/33 درصد و مؤلفه‌های خودکارآمدی اجتماعی حدود 7/30 درصد از تغییرات مربوط به اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان را تبیین می‌کنند. همچنین در مدل رگرسیون، متشکل از دو متغیر پیش بین با یک متغیر ملاک، مشخص شد که دو متغیر پیش بین تقریباً 45 درصد از کل واریانس اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان را تبیین می‌کنند که سهم مؤلفه‌های درون مدرسه‌ای حدود 9/32 درصد و سهم خودکارآمدی اجتماعی حدود 1/12 درصد برآورد شده است. بنابراین نتایج نشان می‌دهند که مؤلفه‌های درون مدرسه‌ای و خودکارآمدی اجتماعی نقش معناداری در پیش‌بینی اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان پسر پایه‌ی سوم دبیرستان دارند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship between interschool components and social self-efficacy with educational anxiety of third grade high school students

نویسندگان [English]

  • M Hajiabadi 1
  • B Niusha 2
1 .A. Educational Psychology, Azad university Saveh branch
2 Assistant Professor, Azad university Saveh branch
چکیده [English]

The purpose of the present research is to evaluate the effects of  interschool components and social self-efficacy on predicting educational anxiety of students. The sample, was selected 160 male students in third grade of high school in region 1 in Arak city in academic year of 2013-2014 by multi-phase and answered to standard questionnaires of interschool factors, self-efficacy in social situations and educational anxiety. The data gathered from the research have been analyzed by SPSS software, multi-variable regression and step by step regression and Consequently, about 33.9 percent of the variance related to anxiety was presented by the interschoolcomponents and about 30.7 percent was presented by the social self-efficacycomponents .In addition, As the result of regression design presents, 45 percent of the total educational anxiety variance is due to two independent variables , 32.9  percent for the interschoolcomponents and 12.1 percent for social self-efficacy. According to these results, the interschool components and social self-efficacy have a significant effect on predicting educational anxiety of third grade high school male students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • educational anxiety
  • interschool components
  • social self-efficacy
الله یاری، زهرا (1389). رابطه انگیزش پیشرفت و خودکارآمدی عمومی با میزان استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در بین دانش‌آموزان مدارس فنی و حرفه ای ناحیه‌یک شهر اراک در سال تحصیلی 89-88، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه اراک.
احمدی، امینه و دانش ثانی، زهرا (1390).  تأثیر جو اجتماعی در شکل‌گیری ارتباطات دانش‌آموزان دوره متوسطه دبیرستآن‌های منطقه 15 شهر تهران، فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، 6(2)، 28-11.
بحرانی، محمود؛ خیّر، محمد و حسین چاری، مسعود (1390). بررسی مدل روابط بین عوامل اجتماعی کلاس و پیامدهای عاطفی، انگیزشی و تحصیلی خودکارآمدی ادراک شده ی ریاضی روی نمونه ایی از دانش‌آموزان دوره‌ی راهنمایی، مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 118(6)، 150-125.
برومند، رضا و شیخی فینی، علی اکبر (1390). پیش‌بینی عملکرد تحصیلی درس ریاضی از طریق باورهای انگیزشی (خودکارآمدی، ارزش گذاری درونی و اضطراب امتحان)،  مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. 10، 34-19.
پرویزیان، محمد علی (1386). تحلیل عوامل درون مدرسه‌ای و برون مدرسه‌ای موثر بر کج رفتاری دانش‌آموزان، سازمان مدیریت وبرنامه‌ریزی استان مرکزی.
پهلوان صادق، اعظم و فرزاد، ولی الله (1388). نفوذ جو مدرسه، فرایند آموزش و پیشینه خانوادگی بر نگرش نسبت به علوم دانش‌آموزان ایرانی،  مجله روان شناسی، 13(52)،  425-407.
حقیقی، جمال؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز و زندی دره غریبی، تاج محمد (1379). رابطه سلسله مراتب نیازهای مزلو با اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی با کنترل وضعیت اجتماعی- اقتصادی،  مجله علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 7(1)،  126-103.
خواجه، لاله و حسینچاری، مسعود (1390). بررسی رابطه‌ی اضصطراب اجتماعی و جو روانی-اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان دوره راهنمایی، فصلنامه روان شناسی تربیتی، 7(20)،  154-131.
خسروی، معصومه و بیگدلی، ایمان الله (1387). رابطه‌ی ویژگی‌های شخصیتی با اضطراب امتحان در دانشجویان،  مجله علوم رفتاری، 2(1)،  24-13.
خیر، محمد؛ استوار، صغری؛ لطیفیان، مرتضی و تقوی،محمدرضا (1387).  اثر واسطه گی توجه متمرکز بر خود و خودکارآمدی اجتماعی بر ارتباط میان اضطراب اجتماعی و سوگیری های داوری،  مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، 14(1)،  32-24.
رحمتی، عباس و سعیدی،مشیت الله (1390). بررسی رابطه‌ی بین اضطراب والدین با اضطراب و پیشرفت تحصیلی فرزندان آن‌ها در مقطع پیش دانشگاهی شهر کرمان، مطالعات روان شناختی دانشکده ی علوم تربیتی وروان شناسی دانشگاه الزهرا، 7(4)،  145-131.
سلیمانی، عفت و هویدا، رضا (1392). بررسی مفهوم خودکارآمدی در نظریه شناخت اجتماعی بندورا،  مجله علوم اجتماعی، 63، 97-91.
سیف، سوسن و شعاع کاظمی، مهرانگیز (1382). بررسی علل و عوامل مدرسه گریزی دانش‌آموزان دختر دبیرستآن‌های شهر تهران سال تحصیلی 81-82،  مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 2، 152-121.
شریفی راد، غلامرضا؛ محبی، سیامک ؛ مطلبی، محمد ؛ شاه سیاه، مرضیه و تبرایی، یاسر (1390). تأثیر آموزش قاطعیت بر میزان اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، 18(2)، 59-47.
صیدی، منصور (1388). بررسی رابطه بین نوع نگرش دانش‌آموزاننسبت به عوامل درون مدرسه‌ای با پیشرفت تحصیلی آنها در پایه دوم  متوسطه ناحیه 2 شهر اراک در سال تحصیلی 87-88، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اراک، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
صمدی، پروین و شیرزادی اصفهانی، هما (1385). بررسی رابطه جو سازمانی مدرسه با روحیه کارآفرینی در دانش‌آموزان، فصلنامه نوآوری های آموزشی، 5(16)، 35-21.
علیخانی، محمد حسین و مهر محمدی، محمود (1384). بررسی پیامد های قصد نشده «برنامه درسی پنهان» ناشی از جو اجتماعی مدارس دوره متوسطه شهر اصفهان و ارائه راهکارهایی برای کاهش پیامدهای منفی آن، دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد، 12(12)،  48-39.
کدیور، پروین (1382). نقش باور های خودکارآمدی، خودگردانی و هوش در پیشرفت درسی دانش‌آموزان دبیرستانی، مجله علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 10(3)، 60-47.
کلانتر قریشی، منیر؛ رضایی کارگر، فلور؛ درتاج، فریبرز و شاه نظری، مهدی (1391). تأثیر آموزش و تمرینات تن آرامی  بر میزان اضطراب و پیشرفت تحصیلی، پ‍ژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 2(1)، 92 -77.
کدیور، پروین (1387). بررسی جو سازمانی در مدارس راهنمایی شهر تهران،  فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه الزهرا، 9(31)، 142- 119.
لطف عطا، آیناز (1387). تأثیر عوامل محیطی بر یادگیری و رفتار در محیط‌های آموزشی در شهر،  فصلنامه مدیریت شهری، 6(21)، 90-73.
محمدی مصیری، فرهاد؛ شفیعی فرد، یعقوب ؛ داوری، مزده و بشارت، محمد علی (1391). نقش خودمهارگری، کیفیت رابطه با والدین و محیط مدرسه در سلامت روانی و رفتارهای ضد اجتماعی نوجوانان، روان شناسی تحولی، روان شناسان ایرانی، 8(32)، 404-397.
ماهر، فرهاد؛ آقایی، اصغر؛ برجعلی، احمد و روحانی، عباس (1386). ارزشیابی توصیفی با نظام سنتی بر اساس جو کلاس، ویژگی‌های عاطفی و میزان خلاقیت دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی، دانش و پژوهش در علوم تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) 14، 92-71.
محمودی عالمی، قهرمان؛ جنتی، یدالله؛ شروفی، احمد؛ حیدری گرجی، محمد علی و جعفری، هدایت (1381).  بررسی تأثیر آموزش قاطعیت بر میزان اضطراب تحصیلی دانش‌آموزان،  مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 12(37)،79-67.
نیسی، سهیلا (1392). رابطه مولفه‌های درون مدرسه‌ای با شادکامی و هوش معنوی در دانش‌آموزان دختر سال سوم متوسطه ناحیه 1 شهر اراک در سال تحصیلی 91-1390 پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اراک، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
هومن، حیدرعلی (1384). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل. چاپ اول، تهران : انتشارات سمت.
یمینی، محمد (1378). نقش عوامل مدرسه‌ای در بروز مدرسه هراسی،  فصلنامه اصول بهداشت روانی،  1(3)، 159-155.
Allah Yari, Z.(2009). Relationship between progress motivation and public self-efficacy with using ICT level among students of vocational schools in Arak city region 1 in 2009-2010, M.A Thesis, Faculty of Humanities, University of Arak.(Persian).
Ahmadi, A., Danesh Saani, Z.(2011). The influence of social environment in the Community formation of High School District 15 high school students in Tehran, journal of new ideas in education, sixth year, 2, 11-28. (Persian).
Alikhani, M., & Mehr Mohamadi, M.(2005.) investigation on unintended consequences of "hidden curriculum" of the high school's social climate of the city and offer strategies for reducing the negative consequences of scientific-research, Journal of Shahed University, twelve years, 12, 39-48.(Persian).
Benson, J., bandalos, D., & hutchinson, S.( 1994). Modeling test anxiety among males and females, Anxiety, stress and coping, 7, 137-148.
Bandura, A.(1977). Self-efficacy: toward a unifyng theory of behavioralchange, psychological review, 84, 191-215.
Bahrani, M., Khayer, M., Hosein Chary, M. (2011). The relationship between social determinants of class and emotional motivational and self-perceived consequences of math on students samples in guidance school, Chamran University of Educational Sciences in Ahvaz, the eighteenth year, 6(2), 125-150.(Persian).
Boroomand, R., Sheykhi Fini, A. (2011). forecasting educational math performance by motivation beliefs(self-efficacy, intrinsic value and anxiety for test), Computer Research Center of Islamic Sciences, 19-34. (Persian).
Crosnoe, R.(2002(. protctive Function of Family Relationships and school factors on the Deviant Behavior of adolescent Boys and Girls. Sage journals, 33, 43-54.
Clifford, G . K. (2013). The aesthetic experiences of public school teacher: a study of the physical environment of schools through the lens of the organizational aesthe tics framework.
Erozkan, A., & Deniz, S. (2012). The influence of social self-efficacy and learnd resourcefulness on loneliness. the online journal of counselling and education, 1(2), 21.35.
Fernandez, G. (2012). Relationships Between School Anxiety and Academic Achievement.
Gardner, D . M.(2011).  parents influence on child social-self efficacy and social cognition.
Greco, L . A,. Morris, L . A.(2005). Factors influencing the link between social anxiety and peer acceptance : contributions  of social skills and close friendships during middle childhood. Behavior Therapy, 36: 197-205
Hermann, K . S. (2005) the influence of social self-efficacy, self-esteem, and personality differences on loneliness and depression, dessertation, for the degree of doctor of philosophy of the ohio state university.
 Hooman, H.(2005). Structural equation modeling using LISREL software. The first Edition , Tehran: SAMT publication.(Persian).
Haghighi, J., & Mehrabi Zadeh, H.(2008.) Maslow's hierarchy of needs with anxiety about school and academic performance by controlling the socio-economic situation. Journal of Education and Psychology, Chamran University of Educational Sciences in Ahvaz, 7(1), 43-67. (Persian). 
Ingul, J. M,. & Nordahl, h . m. (2013). Anxiety as a risk factor for school absenteeism:what differentiates anxious school attenders from non-attenders, ann gen psychiatry.
Kivimaki, M. (1995). test anxiety, below-capacity performance: intra-subject approach with violin students. personagity and individual differences, 18, 47-55.
Kadivar, P. (2004) role of self-efficacy, self-determination and intelligence belief in the educational development of high-school student, Journal of Education and Psychology. Chamran University of Educational Sciences in Ahvaz, 10(1), 47-60.(Persian).
Kalantar Ghorayshi, M., Rezayi Kargar, F., Dortaj, F., Shah Nazari, M.(2012) The effect of relaxation training on anxiety level and academic achievement. research in clinical psychology and counseling, 1, 77-92.(Persian).
Khajeh , L., HoseinChari, M. (2011) Examine the relationship between social anxiety and psycho-social atmosphere of self-education class in middle school students. Journal of Educational Psychology, 20, 131-154.(Persian).
Khosravi, M., & Bigdeli, A.(2008). The relationship between personality characteristics and test anxiety among students, Journal of Behavioural Sciences, 1, 13-24.(Persian).
Kadivar, P.(2008) Organizational climate survey in guidance schools in Tehran. Journal of Al-Zahra University, 31, 119-142.(Persian).
Khayer, M., Ostovar, S., Latifiyan, M., Taghavi, M., Samani, S.(2008). The mediating effect of social life and self-focused attention on the relationship between social anxiety and judgment bias. Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 24(32), 34-56. (Persian).
Lotf Ata, A.(2008). The impact of environmental factors on learning and behavior in learning environments city. Journal of Urban Management, 73-90.(Persian).
Meifen, W., Russel, D. & Zakalik, R. (2005). Adult attachment, social self Efficacy, self Efficacy self Disclosure, loneliness , and subsequent depression for freshman college student. journal of counseling psychology, 52(4), 98-104.
Mohammadi Masiri, F., Shafiei Fard, Y., Davari, M., Besharat, M.(2012). The role of self-control, the quality of relationships with parents and the school environment and anti-social behavior in adolescents in mental health, developmental psychology, Iranian psychologists, 8(32), 397-404.(Persian).
Maher, F., & Aghayi, A.(2007). Descriptive evaluation with the traditional system based on class atmosphere, emotional features and creativity level of primary school students, knowledge and research in Educational Sciences, Islamic Azad University Khorasgan branch, 14,  71-92.(Persian).
Mahmoodi Alami, Gh., Janati, Y., Shoroofi, A., Heydari Gorji, M.(2003). Effect of assertiveness training on students' academic anxiety, Journal of Mazandaran University of Medical Sciences, 37, 67-79.(Persian).
Nissi, S.(2013). The relationship between happiness and spiritual intelligence at the secondary school students in the District 1 of Arak city in the academic year 2011-2012, master's thesis, University of Arak, Faculty of Literature and Humanities.(Persian).
Neil, A. L. & Christensen, H.(2009). Efficacy and effectiveness of school-based prevention and early intervention programs for anxiety. clin psychol Rev, 29(3), 208-15.
Parviziyan, M.(2007). Analysis of factors affecting the behaviors within the school and outside the school, students, management and planning organization of Markazi province.(Persian).
Pahlavan, S., Farzad, V.(2009). Influence of school climate, education and family background process on Iranian students' attitude towards science, psychology magazine, the thirteenth year, 4, 407-425.(Persian).
Roberts, K.(2004(. social anxietys impact on affect curiosity, and social self-efficacy during ahigh self-focus social threat situation. cognitive therapy and reserch, 28, 56-78.
Rahmati, A., Saidi, M.(2011). The relationship between parent’s anxiety and their children’s progress in pre-university educational level in Kerman city, Psychological Studies, Faculty of Psychological and Educational Sciences Al-Zahra University, 7(4),131-145.(Persian).
Rapti, D.(2012). school climate as an important component in school effectiveness, Academicus_international scientific journal.
Soleimani, A., & Hoveyda, R.(2013) The concept of self-efficacy in Bandura's social cognitive theory. Journal of Social Sciences, 63, 91-97.(Persian).
Seif, S., & Shoa Kazemi, M. (2003). Investigating the causes of escape in high school female students in Tehran in 2002-2003, psychological, social studies of women, 2,121-152. (Persian).
Sharifi Raad, Gh., Mohebi, S., Matlabi, M., Shah Siyah, M., Tabarayi, Y.(2011). Assertiveness training impact on students' academic anxiety, Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 18(2), 47-59.(Persian).
Seydi, M. (2009). The relationship between students' attitudes toward school factors and their academic achievement in secondary school in the academic year 2007-2008 District 2 in Arak City /, master's thesis, University of Arak, Faculty of Literature and Humanities.(Persian).
Samadi, P., & Shirzadi Esfahani, H.(2006). the relationship between school organization environment and the entrepreneurial spirit in students, Journal of Educational Innovations, Vol sixteen. 5, 21-35.(Persian).
Wynne, S. & joo, H. (2010) Predictorsofschool, victimization: individual, familial and school factors.
Welsh, W.(2006(. Effects of student and school factors on five measures of school disorder, justice Quarterly.
Yamini, M.(2008). The role of school factors in fear of school. Journal of Mental Health. 1(3), 155-159.(Persian).