اثربخشی اجرای روش خودتنظیمی گام‌به‌گام بر تعلل‌ورزی در انجام تکالیف تحصیلی دانش‌آموزان ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا

2 کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا

3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا

4 دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا

10.22098/jsp.2020.1072

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی اجرای روش خودتنظیمی گام به گام درکاهش تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان ابتدایی شهر اراک انجام گرفت. روش پژوهش آزمایشی بود که در آن از طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش­آموزان تعلل­ورز پایه پنجم و ششم ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی 97-96  بود که از بین آنها تعداد 80  نفر (40 پسر و 40 دختر) از دانش‌آموزان دارای تعلل ورزی تحصیلی بالا که از طریق  ابزار تعلل­ورزی شناسایی شدند، و در 4 گروه شامل دو گروه آزمایش و دو گروه گواه گمارده شدند. برای گروه‌های آزمایش  روش خودتنظیمی گام به گام اعمال شد و برای گروه‌های گواه هیچگونه مداخله­ای صورت نگرفت. برای گردآوری داده­ها، مقیاس تعلل‌ورزی تحصیلی سواری بصورت پیش­آزمون و پس­آزمون اجرا شد. نتایج نشان داد که بین میانگین‌ تعلل‌ورزی تحصیلی دختران و پسران در گروههای آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج نشان داد در دختران بین میانگین‌های تعلل‌ورزی تحصیلی عمدی، تعلل‌ورزی تحصیلی ناشی از خستگی جسمی- روانی و تعلل‌ورزی ناشی از بی‌برنامگی و در پسران نیز تعلل‌ورزی تحصیلی عمدی، تعلل‌ورزی تحصیلی ناشی از خستگی جسمی- روانی و تعلل‌ورزی ناشی از بی‌برنامگی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>p). همچنین نتایج آزمون t مستقل نشان داد که اجرای روش خودتنظیمی گام به گام بر تعلل‌ورزی تحصیلی دختران و پسران اثربخشی متفاوت معنی­داری ندارد. در کل، نتایج نشان از اثربخشی خودتنظیمی گام­به­گام  بر کاهش تعلل‌ورزی تحصیلی دانش­آموزان دارد و برای مشاوران و روان‌شناسان مدرسه می­تواند کاربردی باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of step-by-step self-regulation in elementary school Students ’procrastination in doing homework

نویسندگان [English]

  • M.R Zoghipaidar 1
  • R Moshaverizadi 2
  • Kh Rashid 3
  • R Kordnoghabi 4
1 Assistant Professor of Psychology, Bu-Ali Sina University
2 M.A in Psychology, Bu-Ali Sina University
3 Associate Professor of Psychology, Bu-Ali Sina University
4 Associate Professor of Psychology, Bu-Ali Sina University
چکیده [English]

 The objective of this study was to investigate the effectiveness of step-by-step self-regulation in academic procrastination of elementary school students in Arak. The method of this study was experimental in which a pre-test-post-test design with control group was used. The statistical population consisted of all fifth and sixth grade students in Arak in the academic year of 2017-2018Eighty students (i.e., 40 boys and 40 girls) with high range of procrastination which was identified by means of Procrastination scale were selected. They were divided into 4 groups: two experimental groups (i.e., 20 girls and 20 boys) and two control groups (i.e., 20 girls and 20 boys). A Step-by-step self-regulation package was implemented in the experimental groups. However, no intervention was applied to the control groups. For the sake of data collection, Savari’s Academic Procrastination scale  used. The results indicated that there was a significant difference between the mean of academic procrastination in girls, and that of boys in the experimental and control groups. Moreover, the results showed that there were significant differences between the means of girls' performance in terms of intentional academic procrastination, academic procrastination caused by physical-mental fatigue, academic procrastination caused by unscrupulousness and the mean of boys' performance in terms of deliberate academic procrastination, academic procrastination caused by physical-mental fatigue, and academic procrastination caused by unscrupulousness (P<0.01). The results of t-test showed that step-by-step self -regulation method did not have any significant effect on girls and boys 'academic procrastination. In general, the results of the study showed that step-by-step self-regulation was effective in decreasing the students' procrastination and could be a helpful method for school counselors and psychologists to reduce the students ’procrastination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Step-by step self-regulation
  • Academic procrastination
  • Elementary students
ابوالقاسمی، عباس؛ برزگر، سبحان و رستم­اوغلی، زهرا. (1393). اثربخشی آموزش یادگیری خودتنظیمی بر خودکارآمدی و رضایت از زندگی در دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی. مجله ناتوانی­های یادگیری، 4(2)، 6-21.
احمدزاده، مژده؛ یوسفی، فریده و شیخ الاسلامی، راضیه. (1391). بررسی رابطه بین خودتنظیمی کوتاه مدت و بلندمدت، بهداشت‌روانی و مهارت‌های اجتماعی در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
ارغوانی، مرضیه؛ قمرانی، امیر و جعفر طباطبایی، سمانه سادات. (1393). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر تعلل دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه روستای دهک شهرستان نهبندان. فصلنامه مطالعات اجتماعی خراسان، 9 (1)، 26-7.
اشعری، نرگس؛ شفیع آبادی، عبداله و سودانی، منصور. (1388). بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری بر عملکرد تحصیلی و یادگیری خودتنظیم دانش‌آموزان دختر دوره پیش دانشگاهی شهر اهواز. یافتههاینودرروانشناسی، 5 (13)، 22-7.
افصحی‌فرد، ریحانه. (1395). تبیین مدل رابطه سبک‌های یادگیری و راهبردهای خودتنظیمی با اهمال‌کاری تحصیلی در بین دانشجویان و دین‌پژوهان با نقش واسطه‌گری متغیر جنسیت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه کاشان.
جوینده دل، میترا؛ اربابی سرجو، عزیزالله و یعقوبی، نورمحمد. (1392). رابطه چندگانه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و سبک‌های اسناد در عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهر زاهدان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
حبیبی­کلیبر، رامین؛ پیری، موسی و رحیمی­نیا، شب­بو. (1397). مدل­یابی رابطه ساختاری حمایت اجتماعی ادراک شده و تعلل‌ورزی تحصیلی با واسطه­گری شیوه­های کمک­خواهی تحصیلی. پژوهش­های نوین روانشناختی، 49، 100-73.
حسینی‌چاری، مسعود و دهقانی، یوسف. (1387). پیش‌بینی میزان اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 2 (4)، 73-63.
رحیمی، فیروزه. (1394). مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و آموزش صبر بر اهمالکاری تحصیلی دانش‌آموزان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده علوم‌تربیتی و روان‌شناسی.
رستم اوغلی، زهرا؛ موسی زاده، توکل؛ رضازاده، بابک و رستم اوغلی، سهیلا (1392). نقش تعلل‌ورزی، خودتنظیم­گری و باورهای فراشناختی در پیش­بینی ناگویی خلقی دانش‌آموزان دختر دوره­ی متوسطه. مجله­ی روانشناسی مدرسه،2(3)، 96-76.
سواری، کریم. (1390). ساخت و اعتباریابی آزمون تعلل‌ورزی تحصیلی. اندازه‌گیری‌هایتربیتی. 5، 110- 97.
سیف، علی اکبر. (1386). روا‌ن‌شناسی پرورشی نوین)روان شناسی یادگیری و آموزش(، تهران: انتشارات دوران.
سیمیاریان، کوثر. (1388). تأثیر آموزش خودکنترلی بر اهمال‌کاری و خودتنظیمی تحصیلی نوجوانان دختر شهر تهران، پایا‌ن‌نامه کارشناسی ارشد، رشته تکنولوژی آموزشی. دانشکده روان شناسی، دانشگاه علّامه طباطبایی.
شریفی­نیا، غلامرضا. (1391). شناسایی تأثیر آموزش خودتنظیمی گام‌به‌گام بر بهبود کنترل رفتار مطالعه، نگرش به مطالعه و یادگیری کلاسی. پایان­نامه کارشناسی­ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد همدان.
شیخ­الاسلامی، علی؛ درتاج، فریبرز؛ دلاور، علی؛ ابراهیمی­قوام، صغری. (1393). تأثیر آموزش برنامه­ کاهش استرس مبتنی بر ذهن­آگاهی بر تعلل‌ورزی دانش‌آموزان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 34.
صمدی، معصومه. (1383). بررسی خودتنظیمی یادگیری دانش‌آموزان و والدین: مطالعه نقش جنسیت و عملکرد تحصیلی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 34 (1)، 175-157.
فرمهینی فراهانی، محسن؛ عبدالملکی، جمال؛ رشیدی، زهرا. (1387). بررسی رابطه هوش هیجانی،یادگیری خودتنظیمی و ساختار هدف در کلاس با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان. مجله دانشور رفتار، 9، 75-30.
کجباف، محمدباقر؛ عاشوری، جمال؛ عاشوری، محمد. (1392). بررسی راهبردهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری و خلاقیت با پیشرفت ریاضی در دانش‌آموزان تیزهوش اصفهان. مجله­ مطالعات آموزش و یادگیری، 1، 85 - 65.
کجباف، محمدباقر؛ مولوی، حسین و شیرازی تهرانی، علی‌رضا. (1382). رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی. تازه‌های علوم شناختی، 1 (5)، 33-27.
کدیور، پروین. (1388). روان‌شناسی یادگیری، تهران: سمت.
کدیور، پروین. (1380). بررسی سهم باورهای خودکارآمدی، خودگردانی و  هوش دانش‌آموزان به منظور ارائه الگویی برای یادگیری بهینه. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
گزیدری، ابراهیم؛ غلامعلی لواسانی، مسعود و اژه‌ای، جواد. (1394). رابطة هویت تحصیلی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با اهمال‌کاری تحصیلی در میان دانش‌آموزان، مجلهروان‌شناسی، 19 (4)، 362-346.
مطیعی، حورا؛ حیدری، محمود و صادقی، منصوره السادات. (1391). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس مؤلفه‌های خودتنظیمی در دانش‌آموزان پایة اول دبیرستان‌های شهر تهران، فصلنامةروان‌شناسی تربیتی، 24 (8).
میزانی، شهرزاد. (1393). رابطه نیازهای روان‌شناختی و خودتنظیمی یادگیری با اهمال‌کاری تحصیلی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
نیک­پی، ایرج؛ فرحبخش، سعید و یوسف­وند، لیلا.(1396).تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر تفکر انتقادی دانش‌آموزان. مجله روانشناسی مدرسه، 6 (3)، 134- 115.
Abolghasemi, A. Barzegar, S., & Rostamoghli, Z. (2015). The effectiveness of self-regulation learning training on academic motivation and self-efficacy of students with mathematics disorder. Journal of Learning Disabilities, 4(2), 6-21. (Persian)
Balkis, A., & Duru, S. (2009). Prevalence of academic procrastination and individual preference. Journal of Theory and procrastination in Education, 5, 18-32.
Basharpoor, S., & Ahmadi, SH. (2020). Predicting the tendency towards high-risk behaviors based on moral disengagement with the mediating role of difficulties in emotion regulation: A Structural Equation Modeling. Journal of Research in Psychopathology, 1(1), 32-39.
Blouin-Hudon, E. C., & Pychyl, T. A. (2015). Experiencing the temporally extended self: Initial support for the role of affective states, vivid mental imagery, and future self-continuity in the prediction of academic procrastination. Personality and Individual Differences, 86, 50-56.
Bodrova, E. & Loeng, D. (2005). Promoting srudent self- regulation in learning. Educational Diges, 71(2), 54-57.
Brooks, D. W. (1997).web Teaching.http: // www.dwb. uni.Edulkivinen, K. (2000). M. SLQ. Motivatead strategies for learning question.
Dietz, F., Hofer, M., & Fries, S. (2007). Individual values, learning routines and academic procrastination. British Journal of Educational Psychology, 77(4), 893-906.
Dunn, K. (2014). Why wait? The influence of academic self-regulation, intrinsic motivation, and statistics anxiety on procrastination in online statistics. Innovative High Education, 39, 33–44.
Ellis, A., & Knaus, W. J. (2002). Overcoming procrastination. New York: New American Libarary
Ferrari, J. R. (1991). Compulsive procrastination: some self reported characteristics. Psychopathological Reports, 68,445–455.
Ferrari, J. R., O’Callaghan, J., & Newbegin, I. (2005). Prevalence of procrastination in the United States, United Kingdom, and Australia: Arousal and avoidance delays among adults. North American Journal of Psychology,7, 1–6.
Ferrari, J.R. (2001). Procrastination as self regulation failure of perfprmances: Effects of cognitive load, self awareness, and time limits on working best under pressure.European Journal of Personality,15, 391-406
Grunschel, C., Patrzek, J., Klingsieck, K.B., & Fries, S. (2018). I’ll stop procrastinating now! Fostering specific processes of self-regulated learning to reduce academic procrastination. Journal of Prevention & Intervention in the Community, 46(2), 143–157.
Grunschel, C., Schwinger, M., Steinmayr, R., & Fries, S. (2016). Effects of using motivational regulation strategies on students' academic procrastination, academic performance, and well-being. Learning and Individual Differences, 49, 162–170.
Hill, M., Hill, D., Chabot, A., & Barrall, J. (1978). A survey of college faculty and student. Journal of College Students Development, 37, 29- 47.
Kandemir, M. (2014). Reasons of academic procrastination: self- regulation, academic self efficacy, life satisfaction and demographics variables. Social and Behavioral Sciences, 152, 188 – 193.
Lent, W. Taveira, M. Sheu, H. Singley, D. (2009). Social cognitive predictors of academic adjustment and life satisfaction in Portuguese college students: A longitudinal analysis. Journal of Vocational Behavior, 74(2), 190-198.
Milgram, N., (1991). Correlates of academic procrastination. Journal of School of active procrastination behavior on attitudes and performance. Journal of Social Psychology, 145, 245-264.
Motie, H., Heidari, M. & Sadeghi, M. (2013). Development of a self –regulation package For academic procrastination and evaluation of its effectiveness. The European Journal of Social & Behavioural Sciences, 889-896.
Olubasayo, M., & Otedola, M. (2010). Academic procrastination in mathematics: Causes dangers and implications of counselling for effective learning, orientation and learning strategies. Personality and Individual Differences, 43,167-178.
 Park, S.W., & Sperling, R. A. (2012).  Academic procrastinators and their self-regulation. Journal of Psychology, 3(1), 12-23.
Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self regulated learning in college students. Educational Psychology Review, 16, 385-409.
Pintrich, P. R., & De Groot, E. (1990). Motivational and self regulated components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33-40
Sarafino, E. P. (2012). Applied behavior analysis: Principles and procedures for modifying behavior. NY: Wiley.
Sharifiniya, G.H., & Rashid, K.H. (2014). The effects of step-by-step self-regulation on controlling study Behavior, attitude to study and academic achievement. Current Research Journal of Biological Sciences, 6(1), 7-12.
Sirois, F., & Pychyl, T. (2013). Procrastination and the priority of short-term mood regulation: conse-quences for future self. Social and Personality Psychology Compass, 7, 115-127.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta analytic and theoretical review of quintessential self regulatory. Psychological Bulletin, 133, 65-94.
Strand, K.H. (2009). The behavioral effects of consideration of future consequences and time perspective on self-regulation and procrastination in mastery college students. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy in the college of education at the university of Kentucky.
Tabachnic, B. G & Fidell, L.S. (2007). Using multivariate statistics (5th edn), Boston: Pearson Education.
Wilson, B. A., & Nguyen, T. D. (2012). Belonging to tomorrow: An overview of procrastination. International Journal of Psychological Studies, 4, 211–217.
Wolters, CH. A., Sungjun, W., & Hussain, M. (2017). Examining the relations of time management and procrastination within a model of self-regulated learning. Metacognition Learning, 12, 381–399.
Yamada, M., Goda, Y., Matsuda, T., Saito, Y., Kato, H.,   & Miyagawa, H. (2016). How does self-regulated learning relate to active procrastination and other learning behaviors? Journal of  Comput High Education, 28, 326–343.
Zimmerman, B. & Schunk, D. (2001). Self-regulated learning and academic achievement: theoretical perspectives (2nd ed.). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Zimmerman, B. J. (2001). Theories of self-regulated learning and academic achievement: An overview and analysis. Theoretic Perspectives (pp. 1 – 37). Mahwah NJ: Erlbaum