تبیین مدل بهزیستی روان‌شناختی معلمان بر اساس خردمندی با میانجی‌گری سبک‌های شوخ‌طبعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، گروه روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بهزیستی روان‌شناختی معلمان براساس خردمندی با میانجی‌گری سبک‌های شوخ‌طبعی بود.
روش: این پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردی و از حیث ماهیت، توصیفی-همبستگی براساس مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان شهر تهران در سال 1400 بود که نمونه به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و در نهایت 342 معلم به عنوان نمونه به پرسش‌نامه‌ها پاسخ دادند. ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامه فرم کوتاه بهزیستی روان‌شناختی ریف(1995)، پرسش‌نامه سبک‌های شوخ‌طبعی مارتین(1998) و پرسش‌نامه فرم کوتاه خرد سه‌بعدی آردلت (2003) بود. پس از اجرا و تکمیل پرسش‌نامه‌ها، پاسخ‌ها در در نرم‌افزار spss-24 و 24-Amos تحلیل شد.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که مدل مفهومی پژوهش با برازش مناسبی مورد تایید قرار گرفت. براین اساس، بین بهزیستی روان-شناختی و خرد و سبک‌های شوخ‌طبعی سازگارانه رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین بین بهزیستی روان‌شناختی و خرد و سبک-های شوخ‌طبعی رابطه منفی معنی‌داری وجود دارد. سبک‌های شوخ‌طبعی در رابطه میان خرد و بهزیستی روان‌شناختی به طور معنی‌داری نقش میانجی‌گر دارند.
نتیجه‌گیری: در واقع افراد خردمند با استفاده بیشتر از سبک‌های شوخ‌طبعی پیونددهنده و خودفزاینده از طریق ایجاد روابط با دیگران و پیوندجویی به دغدغه‌های جامه عمل پوشانده، و از این طریق عزت‌نفس خود را ارتقا بخشیده، خودارزنده‌سازی می‌کند و در نتیجه ابعاد مختلف بهزیستی روان‌شناختی خود را رشد می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Explaining the model of teachers' psychological well-being based on wisdom mediated by humor styles

نویسندگان [English]

  • Moslem Daneshpayeh 1
  • Fariborz Dortaj 2
  • Shima Salehi 3
  • Mohammad Drikand 4
1 PhD Student in Educational Psychology, Department of Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
3 M.A. of General Psychology, Department of Psychology, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
4 PhD Student in Educational Psychology, Department of Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Objective: The aim of this study was to explain the model of psychological well-being based on wisdom mediated by humor styles in teachers.
Methods: This research was applied in terms of purpose and descriptive-correlational in nature based on the structural equation model. The statistical population included all teachers in Tehran in 1400. The sample was selected by available sampling method and finally 342 teachers answered the questionnaires as a sample. The research instruments included Ryff (1995) Short Form of Psychological Well-Being Questionnaire, Martin (1998) Humor Styles Questionnaire and Ardelt 3D Wisdom Short Form Questionnaire. After executing and completing the questionnaires, the answers were analyzed in SPSS-24 and Amos-24 software.
Results: Findings showed that the conceptual model of the research was approved with a suitable fit. Accordingly, there is a positive and significant relationship between psychological well-being and wisdom and adaptive humor styles. There is also a significant negative relationship between psychological well-being and wisdom and uncompromising humor styles. Humor styles play a significant mediating role in the relationship between wisdom and psychological well-being.
Conclusion: In fact, wise people make more practical use of affilative and self-enhancing humor styles by building relationships with others and linking to practical concerns. In this way, he raises his self-esteem and builds self-worth, As a result, they develop different dimensions of their psychological well-being.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological well-being
  • Wisdom
  • Humor styles
  • teacher
  • Structural model
احمد برآبادی، حسین و الخانیان، رقیه (1399). بررسی رابطه بین بهزیستی معنوی و شوخ‌طبعی با بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری.روان‌شناسی و دین، 13(3)، 115-105.
پسندیده، محمدمهدی و زارع، لیلا (1395). بررسی ابعاد بهزیستی روان‌شناختی، تاب‌آوری و شوخ‌طبعی در بیماران عروق کرونر قلب و افراد سالم. روان‌شناسی سلامت، 5(20)، 108-88.
ذبیحی حصاری، نرجس خاتون؛ چاجی، محمدرضا؛ زارع مقدم، علی. (1396). رابطه خردمندی با بهزیستی روان‌شناختی و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان. پژوهش های تربتی‌، 35، 35-20.
سادات، سمیه و بدری گرگری، رحیم (1397). آموزش شوخ‌طبعی به معلم و تأثیر آن بر فرسودگی تحصیلی در دانش‌آموزان. مجله پژوهش‌نامه روان‌شناسی مثبت، 4(4)، 24-13.
ساداتی فیروزآبادی، سمیه و ملتفت، قوام (1396). بررسی شاخص‌های روانسنجی مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف در دانش‌آموزان دبیرستانی مدارس تیزهوشان: پایایی، روایی و ساختار عاملی. مجله اندازه‌گیری تربیتی، 7(27)، 119-103.
اسعدی، سمانه؛ امیری، شعله؛ مولوی، حسین؛ و باقری نوع دوست، خسرو (1392). معرفی مفهوم خردمندی در روان‌شناسی و کاربردهای آموزشی آن. مجله رویکردهای نوین آموزشی، 8(2)، 28-1.
شهابی، سیده سارا و جعفری، علی (1398). نقش پرخاشگری، افسردگی و بهزیستی روان‌شناختی معلمان در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان راهنمایی شهر تبریز. مجله روان‌شناسی مدرسه، 8(3)، 146-127.
عقدایی، تورج (1388). قلمرو شوخ‌طبعی. فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی، 1(1)، 52-26.
محمدی، کوروش و طاهری، امین (1396). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری با بهزیستی روان‌شناختی معلمان دوره اول متوسطه شهرستان قلعه گنج. سومین همایش تازه‌های روان‌شناسی مثبت‌نگر، ۳۰ فروردین ۱۳۹۶، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، بندرعباس.
مرزبانی، فریبا و بستان، نبی (1395). نقش حمایت اجتماعی ادراک‌شده در پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی معلمان زن. مجله اصول بهداشت روانی، 18(ویژه نامه سومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم تربیتی)، 541-537.
نجاتی‌فر، سارا؛ رحیمی پردنجانی، سعید؛ آقازیارتی، علی (1400). بررسی رابطه ابعاد خردمندی با سرزندگی تحصیلی و بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان دختر تیزهوش. سنجش و پژوهش در مشاوره و روان‌شناسی کاربردی، 3(۲)، ۵۹-۵۰.[Doi:10.52547/jarcp.3.2.50]
نریمانی، محمد؛  یوسفی، فاطمه و کاظمی، رضا. (1393). نقش سبک‌های دلبستگی و کیفیت زندگی در پیش بینی بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. ناتوانی‌های یادگیری،  3(4)، 124-142.
هداوند، مجید؛ تجلی، پریسا؛ و شهریاری احمدی، منصوره (1399). پیش‌بینی اشتیاق شغلی، بر اساس بهزیستی روان‌شناختی و امید به ‌زندگی در معلمان دانش‌آموزان آهسته‌گام. مجله توانمند‌سازی کودکان استثنایی‌، 11(1)، 72-63.
هومن، حیدرعلی. (1387) . لیزرل افزار نرم کاربرد با ساختاری معادلات یابی مدل. تهران: انتشارات سمت.
Abel, M. H. (2002). Humor, stress, and coping strategies. Humor: International Journal of Humor Research, 15(4), 365–381. https://doi.org/10.1515/humr.15.4.365
Aghdaee, T. (2009). The Realm of Humour. Scientific Quarterly of Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 1(1), 26-52. (Persian) http://dehkhoda.kiau.ac.ir/article_526925.html?lang=en.
Ameri, M. A., Shoghi, B., and Hassani Satehi, H. (2019). Presenting a model to promote wisdom in order to improve psychological capital, psychological well-being, mental health and desirable social tendencies (case study: soldiers of malek ashtar educational center). Journal of Training in Police Sciences, 7(27), 91-111. (Persian) http://tps.jrl.police.ir/article_92411.html?lang=fa.
Ardelt, M. (2003). Empirical assessment of a Three - Dimensional Wisdom Scale. Research on Aging, 25(3), 275-324. [Doi: 10.1177/0164027503025003004].
Asadi, S., Amiri, S., Molavi, H., Bagheri, K. (2013). Introducing concept of wisdom in psychology and its Educational applications. New Educational Approaches, 8(2), 1-28. (Persian) https://nea.ui.ac.ir/article_19101.html?lang=en.
Bachmann, C., Habisch, A., & Dierksmeier, C. (2018). Practical wisdom: Management’s no longer forgotten virtue. Journal of Business Ethics, 153(1), 1-19. [Doi: 10.1007/s10551-016-3417-y].
Barabadi, Hossein Ahmad and Al-Khanian, Roghayeh (1399). Investigating the relationship between spiritual well-being and humor with psychological well-being and resilience. Journal of Psychology and Religion, 13 (3), 115-105. (Persian) http://ravanshenasi.nashriyat.ir/node/583
Benevene P., De Stasio S., & Fiorilli C. (2020). Well-being of school teachers in their work environment. Frontiers in Psychology, 11, 1239.
Brudek, P. J., Płudowska, M., Steuden, S., & Sękowski, A. (2021). Gerotranscendence and humor styles: the mediating role of generativity and wisdom. International Journal of Humor Research, 34(3). [Doi: 10.1515/humor-2020-0117].
Clarke, D., & Goosen, T. (2009). The mediating effect of coping strategies in the relationship between automatic negative thoughts and depression in a clinical sample of diabetes patients. Journal of Personality and Individual Differences, 46(4), 460-464. [Doi: 10.1016/j.paid.2008.11.014].
Costa, C. N., Park, N., & Kira, M. (2021). ArmMeWith: Resources for Teacher Wellbeing. International Journal of Wellbeing, 11(2). [Doi: 10.5502/ijw.v11i2.1365].
Csikszentmihalyi, M., & Nakamura, J. (2014). The role of emotions in the development of wisdom. In Applications of Flow in Human Development and Education (pp. 99-116). Springer, Dordrecht. [Doi: 10.1007/978-94-017-9094-9_4].
Fathi J., & Derakhshan A. (2019). Teacher self-efficacy and emotional regulation as predictor of teaching stress: An investigation of Iranian English language teachers. Journal of Teaching English Language, 13(2),117-143. [Doi: 10.22132/tel.2019.95883].
Furman, C. (2018). Descriptive inquiry: Cultivating practical wisdom with teachers. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 24(5), 559-570.  [Doi: 10.1080/13540602.2018.1452727].
Hadavand, M., Tajalli, P., Shahriari Ahmadi, M. (2020). Predicting job engagement based on psychological well-being and life expectancy in teachers of Slow Paced Students. Empowering Exceptional Children, 11(1), 72-63. (Persian) [Doi: 10.22034/ceciranj.2020.224014.1365].
Hascher, T., & Waber, J. (2021). Teacher well-being: A systematic review of the research literature from the year 2000-2019. Educational Research Review, 34, 100411. [Doi: 10.1016/j.edurev.2021.100411].
Hooman, H. (1387). Laser software application with structural equation modeling. Tehran: Samat Publications. (Persian) https://www.gisoom.com/book/11006174/.
Huo, J.)2022). The role of learners' psychological well-being and academic engagement on their grit. Frontiers in Psychology, 13, 1-8. [Doi: 10.3389/fpsyg.2022.848325].
Jin, Y., Zhang, L. J., & MacIntyre, P. D. (2020). Contracting students for the reduction of foreign language classroom anxiety: An approach nurturing positive mindsets and behaviors. Frontiers in Psychology, 11, 1471. [Doi: 10.3389/fpsyg.2020.01471].
Kuperman, A. J. (2008). The moral hazard of humanitarian intervention: Lessons from the Balkans. International Studies Quarterly, 52(1), 49-80. https://www.jstor.org/stable/29734224.
La Marca, A. (2015). Wisdom In Higher Education. Proceedings of Inted 2015 Conference 2nd-4th March 2015, Madrid, Spain.
Lee, S. U. (2018). Humor as wisdom for reframing life. Journal of Religion and Health, 57(2), 551-560. [Doi: 10.1007/s10943-017-0535-5].
Leist, A. K., & Muller, D. (2012). Humor types show different patterns of self-regulation, self-esteem, and well-being. Journal of Happiness Studies, 14(2), 551-569.  [Doi: 10.1007/s10902-012-9342-6].
Lgan, A., Ozu-Cengis, O., Ata, A., & Akram, A. (2015). The relationship between teachers’ psychological well-being and their quality of school work life. Journal of Happiness & Well-Being, 3(2), 159-181. teacherspsy.wellbeing.pdf.
Li, S. (2021). Psychological wellbeing, mindfulness, and immunity of teachers in second or foreign language education: a theoretical review. Frontiers in Psychology, 12, 720340. [Doi: 10.3389/fpsyg.2021.720340].
Lunenberg, M., & Korthagen, F. (2009). Experience, theory, and practical wisdom in teaching and teacher education. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 15(2), 225-240. [Doi: 10.1080/13540600902875316].
Martin, R., A., Pu hlike- Doris, P., Larsen, G., Gray J., & Weir, K. (2003). In dividual difference in uses of Humor and their relation to psychological well- being: Development of the humor styles Questionaior. Journal of Research in Personality, 37, 48-75. [Doi: 10.1016/S0092-6566(02)00534-2].
Marzbani, F., Bostan, N. (2016). The role of perceived social support in prediction of psychological wellbeing in female teachers. Journal of Fundamentals of Mental Health, 18(Special Issue), 537-541. (Persian) [Doi: 10.22038/jfmh.2016.8387].
Mohammadi, K. & Taheri, A. (2017). Investigating the relationship between quality of work life and psychological well-being of primary school teachers in Ghale Ganj city. The Third Conference on Positive Psychology News, April 20, 2017, Islamic Azad University, Bandar Abbas Branch, Bandar Abbas. (Persian) https://civilica.com/doc/614616/.
Narimani, M., Yosefi, F., & Kazemi, R. (2014). The role of attachment styles and quality of life in predicting psychological well-being in adolescents with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 3(4), 124-142. (Persian)
Nezlek, J., & Derks, P. (2001). Use of humor as a coping mechanism psychological adjustment, and social interaction. International Journal of Humor Research, 14(4), 395-413. [Doi: 10.1515/humr.2001.011].
Pasandideh, M., Zare, L. (2017). An Analysis of well-being psychiatric aspects of tolerance and sense of humour between patients who suffer from coronary artery disease and healthy individuals. Quarterly Journal of Health Psychology, 5(20), 88-108. (Persian) https://hpj.journals.pnu.ac.ir/article_3406.html?lang=en.
Perchtold-Stefan, C. M., Papousek, I., Rominger, C., Schertler, M., Weiss, E. M., & Fink, A. (2020). Humor comprehension and creative cognition: Shared and distinct neurocognitive mechanisms as indicated by EEG alpha activity. NeuroImage, 213, Article 116695. [Doi: 10.1016/j.neuroimage.2020.116695].
Pishghadam, R., Derakhshan, A., Zhaleh, K., & Al-Obaydi, L. H. (2021). Students’ willingness to attend EFL classes with respect to teachers’ credibility, stroke, and success: A cross-cultural study of Iranian and Iraqi students’ perceptions. Current Psychology, 40(4), 1-15. https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1084634.html.
Prasad, S. S., & Sreenivas, M. (2020). Role of work life balance on psychological wellbeing of the teaching professionals among Bangalore institutions. International Journal of Indian Psychology, 8(2), 1457-1465. [Doi: 10.25215/0802.166].
Rameli, N. A. I., Hassan, A., & Mohamad, A. M. (2017). Relationship between psychological well-being and quality of life among teachers In Kuala Terengganu. Social Sciences Postgraduate International Seminar, 29 November 2017, Bukit Jambul, Penang, Malaysia. http://eprints.usm.my/40507/1/ART_26.pdf.
Redan Werang, B., Poerwandar Asmaningrum, H., & Irianto, O. (2015). Relationship between teachers’ job burnout,teachers’ organizational commitment, and teachers job performance at state elementary schools in Boven Digoel Regency, Papua, Indonesia. International Journal of Science and Research, 4(2), 826-830. https://www.ijsr.net/get_abstract.php?paper_id=SUB151203.
Roffey S. (2012). Teacher well-being, pupil wellbeing: Two sides of the same coin. Educational and Child Psychology, 29(4), 8-17. https://www.semanticscholar.org/paper/Pupil-wellbeing-Teacher-wellbeing%3A-Two-sides-of-the-Roffey/732ffc918b6fcf4290d52539fd393913e404964e.
Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current Directions in Psychological Science, 4(4), 99-104. [Doi: 10.1111/1467-8721.ep10772395].
Sadat, S., badri gargari, R. (2019). The effect of Humor Training to Teacher on Academic Burnout in Students. Positive Psychology Research, 4(4), 13-24. (Persian) [Doi: 10.22108/ppls.2019.113900.1567].
Sadati firozabadi, S., & Moltafet, G. (2017). Investigate Psychometric Evaluation of Ryff's psychological well-being scale in Gifted High School Students: Reliability, validity and factor structure. Quarterly of Educational Measurement, 7(27), 103-119. (Persian) [Doi: 10.22054/jem.2017.11432.1332].
Şahin, A. (2021). Humor use in school settings: The perceptions of teachers. SAGE Open, 11(2), 1-16.  [Doi: 10.1177/21582440211022691].
Schwartz, B., & Sharpe, K. (2010). Practical wisdom: The right way to do the right thing. New York: Penguin Group. https://www.amazon.com/Practical-Wisdom-Right-Way-Thing/dp/1594485437.
Schwartz, B., & Sharpe, K. E. (2006). Practical wisdom: Aristotle meets positive psychology. Journal of Happiness Studies, 7(3), 377-395. [Doi:  10.1007/s10902-005-3651-y].
Shahabi, S., Jafari, A. (2019). The role of aggression, depression and psychological well-being of teachers in predicting academic achievement of students: A case of Tabriz city. Journal of School Psychology, 8(3), 127-146. (Persian). [Doi: 10.22098/jsp.2019.845].
Smith, G. D., & Yang, F. (2017). Stress, resilience and psychological well-being in Chinese undergraduate nursing students. Nurse Education Today, 49, 90-95. [Doi: 10.1016/j.nedt.2016.10.004].
Stenberg, K., & Maaranen, K. (2020). Promoting practical wisdom in teacher education: a qualitative descriptive study. European Journal of Teacher Education, 1-17.‏ [Doi: 10.1080/02619768.2020.1860012].
Tsukawaki, R., & Imura, T. (2020). Students’ perception of teachers’ humor predicts their mental health. Psychological Reports, 4, 33294120972631. [Doi: 10.1177/0033294120972631].
Ulvik, M., & Smith, K. (2011). What characterizes a good practicum in teacher education? Education Inquiry, 2(3), 517-536.  [Doi:  10.3402/edui.v2i3.21997].
Webster, J. D. (2003). An exploratory analysis of a self-assessed wisdom scale. Journal of Adult Development, 10(1), 13-22. [Doi: 10.1023/A:1020782619051].
Zacher, H., & Staudinger, U. M. (2018). Wisdom and well-being. In E. Diener, S. Oishi, & L. Tay (Eds.), Handbook of well-being. Salt Lake city, UT: DEF Publishers. https://www.ursulastaudinger.com/wp-content/uploads/2018/03/20180115_Wisdom-and-Well-Being-NobaScholar.pdf.
Zareh, H., Kamali Zarch, M., Rezaei Nasab, F. (2009). Humor styles and five personality traits. Journal of  Developmental Psychology: Iranian Psychologists, 6(22), 119-127. (Persian) http://jip.azad.ac.ir/article_512325.html?lang=en.
Ziegler, A., Blettner, M., Kastner, C., & Chang-Claude, J. (1998). Identifying influential families using regression diagnostics for generalized estimating equations. Genetic Epidemiology, 15(4), 341- 353. [Doi: https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-2272(1998)15:4<341::AID-GEPI2>3.0.CO;2-5].