اثر بخشی آموزش ادراک دیداری بر بهبود توجه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه محقق

2 استاد ممتاز گروه روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 استاد گروه روان شناسی، رئیس دانشگاه محقق اردبیلی

4 دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

10.22098/jsp.2018.659

چکیده

هدفپژوهش حاضر، بررسی اثر­بخشی آموزش ادراک دیداری بر بهبود توجه دانش­آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/  بیش­فعالی بود. این پژوهش به صورت آزمایشی و با طرح پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه­ی دانش­آموزان پسر دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش­فعالی که در مقطع پیش­دبستانی شهر اردبیل در سال تحصیلی 95-96 مشغول به تحصیل بودند تشکیل داد، که از بین آن­ها تعداد 30 نفر به شیوه غربالگری، پس از مصاحبه بالینی ساخت­مند انتخاب و به طور تصادفی و با نسبت­های مساوی در گروه­های آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار­های مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل آزمون توجه تولز-پیرون  و فرم کوتاه و تجدید نظر شده­ی مقیاس درجه­بندی کانرز والدین بود. داده­های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه کنترل در توجه بعد از ارائه آموزش ادراک دیداری تفاوت معنی­داری وجود دارد. این یافته­ها نشان می­دهد که آموزش ادراک دیداری در بهبود توجه کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش­فعالی موثر است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of visual perception training on improving attention in students with ADHD

نویسندگان [English]

  • S Taghizadeh 1
  • M Narimani 2
  • G Sadeghi Hashjin 3
  • S Basharpoor 4
1 M.A. Student of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili
2 Professor Emeritus of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili
3 Professor of psychology, University of Mohaghegh Ardabili
4 Associated Professor of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effectiveness of visual perception training on improving attention in the students with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). This was an experimental study with the pre- and post-test design and group control. The population included all preschool children in Ardebil in the academic year 2016-2017, who were diagnosed as ADHD students based on DSM-5 diagnostic criteria and Short Form and Revised Conforming Rating Scale for Parents (CPRS-R: S). Among them, 30 were selected by screening method. After a structured clinical interview, they were randomly assigned to equal ratios in the intervention and control group. The research instruments were: Short Form and Revised Conforming Rating Scale for Parents (CPRS-R: S) and Toulouse-Pieron’s attentional Test. The data were analyzed using multivariate analysis of covariance (MANCOVA). Results showed that there was a significant difference between pretest and posttest after visual perception training in attention. The findings indicated that visual perceptual training is effective in improving attention in students with ADHD. So, in addition to other educational methods, visual perception training can be used to improve the attention of students with ADHD.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Visual perception training
  • Attention
  • ADHD

مراجع

ایروانی، محمود (1383). روانشناسی آزمایشی (تجربی). تهران: انتشارات پیام آوران کلک آزاد.
پاشا، غلامرضا و اخوان، گیتی (1389). تاثیر موسیقی فعال بر حافظه و توجه بیماران اسکیزوفرن مرد و زن مرکز شفاء دزفول. یافته­های نو در روان­شناسی، 4(11)، 46-35.
خرازی، بهارک و پولادی ری شهری، علی (1393). اختلال کم توجهی بیش­فعالی بر اساس DSM5. تهران: نشر ساوالان.
 خوشابی، کتایون و پور اعتماد، حمید (1381). بررسی میزان شیوع اختلال بیش فعالی- نقص توجه و اختلالات همراه آن در دانش­آموزان مقطع ابتدایی شهر تهران. انتشارات معاونت پژوهشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
عابدی، احمد؛ جمالی، سمیه؛ فرامرزی، سالار؛ آقایی، الهام و بهروز، منیر(1391). فراتحلیل جامع مداخلات رایج در مورد اختلال نقص توجه و بیش­فعالی. روان­شناسی معاصر، 7(1)،34-17.
عابدی، احمد؛ پیروزیجردی، معصومه؛ یارمحمدیان، احمد (1391). اثر­بخشی آموزش توجه بر عملکرد ریاضی دانش­آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی. مجله ی ناتوانی­های یادگیری، 1(2)، 106-92.
ﻋﻠﻴﺰاده حمید (۱۳۸۴). ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻈﺮی اﺧﺘﻼل ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﺗﻮﺟﻪ/ ﺑﻴﺶﻓﻌﺎﻟﻲ: اﻟﮕﻮی ﺑﺎزداری رﻓﺘﺎری و ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺧﻮدﻛﻨﺘﺮﻟﻲ. ﭘﮋوﻫﺶ درﺣﻴﻄﻪ ﻛﻮدﻛﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ، 5(3)،  348-322.
غفاریان شایستگی، مینا و علیزاده، حمید (1393). اثربخشی تمرین­های ادراکی - دیداری بر بهبود توجه کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش­فعالی. مجله مطالعات ناتوانی، 4(9)،  59-53.
سارلی، عافیه؛ شهبازی، مهدی و باقرزاده، فضل اله (1393). تأثیر یک دوره تمرینات ادراکی حرکتی - منتخب بر توجه دیداری و شنیداری کودکان مبتلا به کمبود توجه همراه با بیش­فعالی. مجله رفتار حرکتی، 6(15)، 60-47.
فراستیگ، ماریان؛ ولتی لف اور و جان ویتلسی (1384). آزمون پیشرفته ادراکی- بینایی. ترجمه مصطفی تبریزی، معصومه موسوی. چاپ سوم، تهران: فراوان.
کسائیان، کوثر؛ کیامنش، علیرضا و بهرامی، هادی (1393). مقایسه­ی عملکرد حافظه­ی فعال و نگهداری توجه دانش­آموزان با و بدون ناتوانی­های یادگیری. مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 3(4)،  123-112.
کیانی، بهناز و هادیان فرد، حبیب (1395). تأثیر درمان مبتنی بر آموزش مراقبه ذهن آگاهی بر بی نظمی هیجانی در نوجوانان ADHD  غیر بالینی. مجله ی ناتوانی های یادگیری، 5(1)، 138-118.
گرمابی، مهدی؛ ادیب سرشکی، نرگس؛ طاهری، محمد؛ مولّلی، گیتا؛ سیدنوری، سیده زهرا (1395). تأثیر آموزش مهار­ت­های ادراک دیداری بر حافظه دیداری کوتاه­مدت کودکان با آسیب شنوایی. فصلنامه سلامت روانی کودک، 3(1)، 80-71.
گنجی، حمزه (1392). آزمون­های روانی (مبانی نظری و علمی). تهران، انتشارات ساوالان.
موحدی، یزدان؛ علیزاده گورادل، جابر و محمودعلیلو، مجید (1392). مقایسه ی بی حوصلگی در افراد مبتلا به اختلال ریاضی، اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و افراد عادی. مجله ی ناتوانی های یادگیری، 3(2)، 90-73.
مارنات (1390). راهنمای سنجش روان. ترجمه­ی پاشا شریفی، حسن و نیک خو، محمد­رضا. تهران: انتشارات سخن.
نریمانی، محمد؛ شاهعلی، اعظم و کیامرثی، آذر (1393). اثربخشی آموزش مدیریت والدین بر انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال بیش فعالی/کم توجهی . مجله ی ناتوانی های یادگیری، 3(4)، 128-142.
نریمانی، محمد؛ سلیمانی، اسماعیل و تبریزچی، نرگس (1394). بررسی تاثیر توانبخشی بر بهبود توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش­آموزان دارای اختلال نقص توجه/ بیش فعالی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 4 (2)، 134-118.
وطن دوست، نفیسه؛ عابدی، احمد؛ یارمحمدیان، احمد و رضاپور، ابراهیم (1392). مقایسه­ی اثربخشی آموزش ادراک دیداری و شنیداری بر توانایی خواندن کودکان نارساخوان. فصلنامه کودکان استثنایی، 13(4)، 34-43.
Abedi, A., Jamali, S., Faramarzi, S., Aghaie, E., & Behruz, M. (2012). A comprehensive meta-analysis of the common interventions in ADHD. Contemporary Psychology, 7(1), 17-34. )Persian(.
Abedi, A., Pirooz Zijerdi, M. & Yarmohammadian, A. (2012). The effectivness of training attention on mathematical performance of students with mathematics learning disability. Journal of Learning Disabilities, 2(1), 92-106. (Persian).
Abikoff, H., Nissley-Tsiopinis, J., Gallagher, R., Zambenedetti, M., Sevffert, M., Boorady, R. & McCarthy, J. (2009). Effects of MPHOROS on the organizational, time management, and planning behaviors children with ADHD. Journal of the American Academy of child & Adolescent Psychiatry, 48(2), 166-175.
Alizadeh, H. (2005). Theoretical explanation of attention deficit disorder/ hyperactivity disorder: behavioral inhibition pattern and self-control nature. Research on Exceptional Children, 17(3), 323-348.
Alizadeh, H. (2006). Pattern of behavioral inhibition and self-control .nature Exceptional Children, 3(5), 323-48. (Persian).
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th ed. (2013).Washington DC: USA.                                             
  Beaulieu, D. (2003). Eye Movement Integration Therapy: The comprehensive clinical guide. UK: Crown House Publishing.
Biederman, J., & Fraone, S. V. (2005). Attention-deficit hyperactivity disorder Lancet; 1, 48-59.
Bussing, R., Mason, D. M., Bell, L., Porter, PH. & Garvan, C. (2010). Adolescent outcomes of childhood attention-deficit/hyperactivity disorder in a diverse community sample. Journal of American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 49, 565-605.
Chang, SH., & Yu, N. (2017). Visual and Haptic Perception Training to Improve Handwriting Skills in Children with Dysgraphia. American Journal of Occupational Therapy, 71(2), 1-10.
Dadsetan P. (2013). Assessment and Treatment. 8th ed .Tehran: SAMT; pp: 248-266. (Persian)
Delaware, A. (2006). Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences. Tehran: kalak azad. (Persian).
Ghaffarian, Shayestegi1, M., & Alizadeh, H. (2014). Effectiveness of Visual-Perceptual Exercises in Improving Attention in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (A Case Study). MEJDS, 4(9), 53-59.
Ganji, H. (2015). Psychological tests (theoretical and practical basics). Tehran: Savalan. (Persian).
Garmabi, M., Adib Sereshki, N., Taheri, M., Movallali, G., & Seyyed Noori, Z. (2016). The Effectiveness of Visual Perception Skills Training on Short –Term Visual Memory of Children with Hearing Impairment. Quarterly Journal of Child Mental Health, 3(1), 71-80. (Persian).
Hossein Khanzadeh, A., Azadimanesh, P., Mohammadi, H., Ahmadi, S., & Sadeghi, S. (2016). The Efficacy of Working Memory and Visual Perception Improvement Programs on the Improvement of Reading among Students with Dyslexia. Psychological Studies, 12(2), 50-66. (Persian).
Glass, A. L., & Holyoak K. J. (1986). Cognition. USA: McGraw-Hill.
Irvani, M. (2005). Experimental Psychology (Empirical). Tehran: kalak azad
Kakavand A. Attention deficit hyperactivity disorder: Theory and Treatment, 2th ed (2006). Karaj: Sarafraz: P.14-146. (Persian).
Kasaeian, K., Kiamanesh, A., & Bahrami, H. (2014). A comparison of active memory performance and sustained attention among students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 3(3), 112-118. (Persian).
Kiani, B. & Hadian Fard, H (2016). The Effect of Meditation Education Based on Mental Awareness on Emotional Disorders in Non-Clinical ADHD Adolescents. Journal of Learning Disabilities, 5 (1), 138-118. (Persian)
Kharazi, B., Puladi reeshahri, A. (2014). Attention deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) BasedonDSM-5.Tehran: Savalan. (Persian).
Khoushabi, K. (2003). Investigating The Prevalence of attention deficit/ hyperactivity disorder and its associated disorders in elementary school students in Tehran: publications of the research deputy of the University of Welfare and Rehabilitation Sciences. (Persian).
Kurtulmuş, Z., & Temel, F. (2013). The examination of the effects of a visual perception training program on visual perception and drawing skills. European Journal of Research on Education, 43-50.
Movahedi, Y., Alizadeh Goradel, J. & Mahmoud Allilo, M (2015). A comparison of boredom in people with maldical dysfunction, attention deficit disorder / hyperactivity disorder and normal people. Journal of Learning Disabilities, 3 (2), 90-73. (Persian).
Moore, D, T. (2000). Eye exercises to increase attention and reduce impulsivity. Retrieved from the World Wide Web [Internet]. [Cited 2015 Jan 11].
Naderi, A., Saif Naraghi, M. (2008). Sensation and Perception From the psychological perspective. Tehran: University of Tehran: (Persian).
Narimani, M., Shahali, A. & Kiamrasi, A (2014). The Effectiveness of Parent Management Training on Educational Motivation of Students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Journal of Learning Disabilities, 3 (4), 142-128. (Persian)
Narimani, M., Soleymani, E., & Tabrizchi, N. (2015).The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of school Psychology, 4(2), 135-142. (Persian).
Rabipour. S., & Raz, A. (2012). Training the brain: Fact and fad in cognitive and behavioral remediation. Brain and Cognition, 79, 159- 179. ([Persian)
Poon, K. W., Li-Tsang, C. W. P., Weiss, T. P. L. & Rosenblum, S. (2010). The effect of a computerized visual perception and visual-motor integration training program on improving Chinese handwriting of children with handwriting difficulties. Research in Developmental Disabilities 31, 1552–1560.
Pasha, G., & Akhavan, G. (2009). The effect of active music on memory and the attention of schizophrenia patient shafa center- dezful. Journal of social psychology (new findings in psychology), 3(11), 35-46. (Persian).
Sarli, A., Shahbazi, M., & Bagherzadeh, F. (2013). Investigate effectiveness of perceptual-motor tasks on visual and auditory attention of children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Motor Behavior, 1(5), 48-60. (Persian).
Vatandoost, N., Abedi, A., YarMohammadian, A., & Rezapour, E. (2013). The Comparison between the Effectiveness of Audio-Visual Perception on Reading ability of Dyslexic Children. Quarterly Journal of Exceptional Children 13(4), 34-43. (Persian).
Wana,Y., Chianga, CH., Chenb, SH., & Wuanga, Y. (2017). The effectiveness of the computerized visual perceptual training program on individuals with Down syndrome: An fMRI study. Research in Developmental Disabilities, 66, 1-15.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار