مقایسه تصمیم‌گیری اخلاقی، پیش‌بینی هیجان اخلاقی، سبک حل مسأله اجتماعی در دانش‌آموزان تک والدی و عادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکترای روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه مازندران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه گیلان

4 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه مازندران

10.22098/jsp.2019.744

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه تصمیم­گیری اخلاقی، پیش­بینی هیجان اخلاقی و سبک حل مسأله اجتماعی در دانش­آموزان تک والدی و عادی انجام شد. طرح پژوهش از نوع علّی مقایسه­ای بود. جامعه آماری را دانش­آموزان دختر و پسر سنین 10 تا 15 سال تشکیل دادند که در سه ماهه (اردیبهشت، خرداد و تیر) سال 1396 برای مشاوره فردی به مرکز مشاوره­ تداوم در شهر ساری مراجعه نمودند (43N =). نمونه­ شامل14 دانش­آموز تک­والد و 18دانش­آموز عادی (براساس تمایل به شرکت و همکاری در پژوهش) بود. در این پژوهش از معماهای اخلاقی و پرسشنامه حل مسأله اجتماعی استفاده شد. داده­های تصمیم­گیری اخلاقی و پیش­بینی هیجان­های اخلاقی با استفاده از آزمون آماری مجذور خی و داده­های پرسشنامه حل مسأله اجتماعی با استفاده از آزمون تی مستقل تحلیل گردید. نتایج نشان داد در تصمیم­گیری اخلاقی، هیجان اخلاقی پیش­بینی شده و سبک حل مسأله اجتماعی بین دانش­آموزان تک والدی و عادی تفاوت معنا­داری وجود ندارد. بنابراین می­توان چنین بیان کرد که علاوه بر نقش آموزش توسط والدین، الگوبرداری از والدین، احتمالا تعامل با همسالان، تحصیلات و فرهنگ نیز در رشد هیجان­های اخلاقی، رفتارهای اخلاقی و سبک حل مسأله فرزندان مؤثر هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of moral decision making, moral emotion expectancy, and social problem solving style in single-parent and normal students

نویسندگان [English]

  • A Aslipoor 1
  • H Kavianfar 2
  • M Khosrojavid 3
  • S Hashemi 4
1 Ph.D. Student in Psychology, University of Isfahan
2 Ph.D. Student in Educational Psychology, University of Mazandaran
3 Associate Professor, Department of Psychology, University of Guilan
4 Associate Professor, Department of Psychology, University of Mazandaran
چکیده [English]

The purpose of this causal-comparative study was to compare moral decision making, moral emotion expectancy, and social problem solving style in single-parent and normal students. The population consisted of all male and female students aged 10 to 15 years referred to Tadavom Counseling Center in Sari during three months (May, June, and July of 2017) for counseling (n=43). The sample consisted of 14 single-parent students and 18 ordinary students (based on willingness to participate and collaborate on research). In this research, we used moral riddles and social problem solving questionnaires. The data of moral decision making and prediction of moral emotions were analyzed using Chi-square test and data from social problem solving questionnaire were analyzed using independent t-test. Results showed no significant difference in moral decision-making, the predicted moral emotions and the problem solving style between single-parent and normal students. Education by parents, modeling for parents, interacting with peers, education and culture would be effective in the growth of moral emotions, moral behaviors, and the problem solving style of children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral decision making
  • moral emotion
  • social problem solving
  • Students
  • single–parent

مراجع

برزگر فرد، شرمین و کرامتی، هادی. (1394). بررسی کنترل شناختی، حل مساله اجتماعی و عزت نفس بین دانش­آموزان یک زبانه و دو زبانه. فصلنامه روان­شناسی شناختی،3 (3-4)، 61-69.
جعفرزاده قدیمی، اکرم؛ امامی پور، سوزان؛ سپاه منصور، مژگان و جعفرزاده قدیمی، رباب. (1392). مقایسه سبک­های حل مسأله و باورهای خودکارآمدی در دانش­آموزان دوره دبیرستان مدارس نمونه و عادی. فصل­نامه آموزش و ارزشیابی، 6 (22)، 99-110.
سرگلزایی، مرتضی؛ جناآبادی، حسین و عرب، علی. (1397). اثر بخشی شیوه‌های آموزش فراشناختی حل مسأله و تنظیم هیجان بر پردازش هیجانی، تکانشوری و حواس‌پرتی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری خاص (نارسایی در ریاضی). مجله ناتوانی­های یادگیری، 7(4)، 42-67.
شکوهی یکتا، محسن؛ زمانی، نیره. و پورکریمی، جواد. (1393). اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله بین فردی بر افزایش مهارت­های اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری دانش­آموزان دیرآموز پایه اول دبستان. مطالعات روان­شناختی، 10 (4)، 7-31.
عطادخت، اکبر؛ محمدی، گلاویژ؛ طاهری­فرد، مینا و شربتی، انوشیروان. (1394). مقایسه‌ی سبک‌های شناختی مستقل و وابسته به زمینه و حل مسأله اجتماعی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 5(1)، 86-100.
مخبری، عادل؛ درتاج، فریبا و دره کردی، علی. (1390). بررسی شاخص­های روان­سنجی و هنجاریابی پرسشنامه توانایی حل مسأله اجتماعی. فصل­نامه اندازه گیری تربیتی، 4 (1)، 1-21.
معتمدی، فرزانه؛ غباری بناب، باقر و ربیعی، علیرضا. (1395). مشکلات رفتاری دانش­آموزان خانواده­های تک­والدی و دو والدی از دیدگاه معلمان آن­ها. فصل­نامه سلامت روانی کودک، 3 (2)، 87-96.
نریمانی، محمد و غفاری، مظفر. (1394). نقش هوش اخلاقی و اجتماعی در پیش بینی تاب‌آوری و کیفیت زندگی والدین کودکان دارای ناتوانی یادگیری. مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 5(2)، 106-128.­
یزدان پناه، محمدعلی؛ حضرتی، اصغر؛ کیانی، ستار و اشرف آبادی، مسعود. (1391). نقش سبک­های حل تعارض والدین و سازگاری اجتماعی و شیوه­های حل مسأله اجتماعی فرزندان. فصل­نامه رفاه اجتماعی، 12 (47)، 267-279.
Atadokht, A., Mohammadi, G., Taheri Fard, M., & Sharbati, A. (2015). Comparison of the independent and context dependent cognitive styles and social problem solving in students with and without specific learning disorder. Journal of Learning Disabilities. 5(1),86-100. (Persian)
Barzegarfard, Sh. Keramati, H. (2016). Inquiring the cognitive control, social problem solving and self-esteem between monolingual and bilingual students. Journal of Cognitive Psychology. 3(3-4): 61 – 69. (Persian)
D’Zurilla, T. J. Nezu, A. M., & Maydeu-Olivares, A. (2002). Manual for the social problem solving inventory-revised (pp.211-244). North Tonawanda, TY: Multi- Health Systems.
D’Zurilla, T. J., & Gold fried, M. R. (1971). Problem solving and behavior modification. Journal of Abnormal Psychology, 78, 107-126.
Damon, W. (1977). The social world of the child. San Francisco Josser-Bass.
Gray, W.N., & Hapner, P. (2006). Problem solving self-appraisal, awareness and utilization of campus helping resources. Journal of counseling psychology. 133 (1),39-44.
Jackson, S., & Dritschel, B. (2016). Modeling the impact of social problem – solving deficits on depressive vulnerability in the broader autism phenotype. Research in Autism Spectrum Disorders, 21, 128–138.
Jafarzadeh, A., Emamipour, S., Sepahmansour, M., & Jafarzadeh, R. (2013). Comparison of problem-solving styles and self-efficacy beliefs in high school students in typical and normal schools. Quarterly Journal of Education and Evaluation. 6 (22), 99 – 110. (Persian)
Koenig, A. L., Cicchetti, D., & Rogosch, F. A. (2004). Moral development: The association between maltreatment and young children's prosaically behaviors and moral transgressions. Social Development. 13(1), 97-106.
Kohlberg, L. (1976). Moral stages and moralization the cognitive-developmental approach In T Lickona (Ed), Moral development and behavior Theory, research and social tissues: 31- 53. New York Holt, Rinehart & Winston.
Krettenauer, T., & Eichler, D. (2006). Adolescents' self-attributed moral emotions following a moral transgression: relations with delinquency, confidence in moral judgment, and age. British Journal of Developmental Psychology. 24,489-506.
Krettenauer, T.,Colasante, T., Buchmann, M., & Malti, T. (2014). The development of moral emotions and decision-making from Adolescence to early adulthood: A 6-year longitudinal study.  Journal of Youth and Adolescence. 43(4), 583-596.
Malouff, J.M., Thorsteinsson, E.B., & schutte, N.S. (2007). The efficacy of problem solving therapy in reducing mental and physical health problems: meta- analysis, Clinical Psychology Review, 27 (1), 46-57.
Malti, T. Gummerum, M. & Buchmann, M. (2007). Contemporaneous and 1-year longitudinal prediction of children's prosaically behavior from sympathy and moral motivation. Journal of Genetic Psychology. 168(3): 277-299.
Malti, T., & Buchman, M. (2010). Socialization and individual antecedents of adolescents' and young adults' moral motivation. Journal of Youth and Adolescence. 39, 138-149.
Malti, T., & Dys, S. P. (2015). A developmental perspective on moral emotions. Topoi: An international. Review of Philosophy. 34(2),453-459.
Malti, T., & Krettenauer, T. (2013). The relation of moral emotion attributions to pro- and antisocial behavior: A meta-analysis. Child Development. 84,397-412.
Malti, T., & Latzko, B. (2012). Moral emotions. In V. Ramachandran (Ed.), Encyclopedia of Human behavior (2nd edition, pp. 644-649). Maryland Heights, MO: Elsevier.
Mokhberi, A., Dortaj, F., & Darrehkordi. A. (2011). Evaluation of psychometric indices and standardization of social problem solving ability questionnaire. Quarterly Journal of Educational Measurement. 4(1), 55-72. (Persian)
Motamedi, F., Ghobaribonab, B., & Rabiee, A.R. (2016). Behavior problems of students of single-parent and two-parent families from teachers’ perspective. Quarterly Journal of Child Mental Health. 3(2), 87- 96. (Persian)
Narimani, M., & Ghaffari, M. (2016). The role of moral and social intelligence in predicting resiliency and quality of life in parents of children with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 5(2), 106-128. (Persian)
Olthof, T. (2012). Anticipated feelings of guilt and shame as predictors of early adolescents' antisocial and prosaically interpersonal behavior. European Journal of Developmental Psychology. 9(3), 371-388.
Ongley, S. F. (2013). The Role of Moral Emotions in Children’s sharing.  Thesis for Master of Arts. Department of Psychology University of Toronto.
Sargolzae, M., Janaabadi, H., & Arab, A. (2018). Effectiveness of problem-solving metacognitive training and excitement regulation on emotional processing, impulsivity and sensuality of students with specific learning disorder (malfunctioning in mathematics). Journal of Learning Disabilities, 7(4),42-67. (Persian)
Shokoohi Yekta, M., Zamani, N., & Pourkarimi, J. (2014). The effectiveness of interpersonal problem solving skills training on increasing social skills and reducing behavioral problems in first-grade elementary school students. Psychological studies. 10(4), 7-31. (Persian)
Sinnot-Armstrong, W. P. (2008). Moral psychology. Volume 3: The neuroscience of Morality. Cambridge: MIT Press.
Siu A.M.H., & Shek, D.T.L. (2010). Social problem solving as a predictor of well-being in adolescents and young Adults. Social Indicators Research. 95:393–406.
Tangney, J. P. Stuewig, J., & Mashek, D. J. (2007). Moral emotions and moral behavior. Annual Review of Psychology. 58, 345-372.
Tunel, E. (1983). The development of social knowledge Morality and convention. Cambridge University Press.
Yazdanpanah, M.A., Hazrati, A., Kiani, S., & Ashrafabadi, M. (2012). The role of parental conflict resolution styles and social adjustment and solving children's social problems. Social welfare quarterly. 12(47), 267-279. (Persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار