نقش توانمندسازی روان شناختی و تعهد سازمانی بر فرسودگی شغلی معلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روان شناسی، دانشگاه اصفهان

2 کارشناسی ارشد روان شناسی، دانشگاه اصفهان

jsp-3-1-93-3-3

چکیده

هدف این پژوهش بررسی نقش توانمندسازی روان شناختی و تعهد سازمانی بر فرسودگی شغلی معلمان
بود. جامعه ی آماری پژوهش کلیه ی معلمان مدارس شهرضا در سال 1389 بودند که از این جامعه با
استفاده از روش نمون هگیری تصادفی چند مرحله ای 110 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از
مقیاس توانمندسازی روان شناختی، پرسش نامه ی تعهد سازمانی و مقیاس فرسودگی شغلی (با ابعاد خستگی
هیجانی، مسخ شخصیت و کفایت فردی) استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که
توانمندسازی روان شناختی با خستگی هیجانی و مسخ شخصیت رابطه ی منفی معن یدار و با کفایت فردی
رابطه ی مثبت معنی دار دارد. تعهد سازمانی نیز با خستگی هیجانی و مسخ شخصیت رابطه ی منفی معنی دار
دارد. علاوه بر این، تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که توانمندسازی روان شناختی، خستگی
هیجانی و کفایت فردی، و تعهد سازمانی، خستگی هیجانی را پیش بینی می کند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of psychological empowerment and organizational commitment in teachers’ job burnout

نویسندگان [English]

  • M.S Khoshouei 1
  • M Bahrami 2
1 Ph.D of Psychology, University of Isfahan
2 M. A. of Psychology
چکیده [English]

This research was conducted with the aim of investigating the role of
psychological empowerment and organizational commitment in teachers’ job
burnout. From teachers in Shahreza schools as the statistical population, 110
teachers were selected using multistage random sampling method. Data was
collected through making use of Psychological Empowerment Scale,
Organization Commitment Questionnaire, and Burnout Inventory (with
emotional exhaustion, depersonalization, and personal accomplishment
dimensions). The results of Pearson’s correlation coefficient showed that
psychological empowerment has significant negative relationship with
emotional exhaustion and depersonalization and significant positive
relationship with personal accomplishment. In addition, organizational
commitment has significant negative relations with emotional exhaustion and
depersonalization. In addition, hierarchical regression analysis showed that
psychological empowerment has predicted emotional exhaustion and personal
accomplishment, and organizational commitment has predicted emotional
exhaustion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological empowerment
  • organizational commitment
  • job burnout
  • emotional exhaustion
  • depersonalization
  • personal accomplishment
پرسنل پرستاری بیمارستان های شهر زاهدان. طلوع بهداشت: فص لنامه پژوهشی دانشکده بهداشت یز . د
.26 -39 ،( 1و 2 ) 8
اشرفی سلطا ناحمدی، حسین؛ مهرمند، احمد؛ غلامیان، علیرضا و عزیز ینژاد، بهاره ( 1389 ). بررسی رابطه
تعهد سازمانی با فرسودگی شغلی دبیران مدارس مقطع راهنمایی شهرستان مهاباد. فص لنامه
.1 -29 ،(18) روا نشناسی دانشگاه تبریز، 5
افشارفر، فیروز؛ عباس پور، عباس و حجازی، الهه ( 1390 ). در جستجوی درک روابط معنی دارمیان کارکردها
.69 -94 ،(20) و توانمندسازی روان شناختی سازمان مدرسه. فص لنامه روا نشناسی تربیتی، 7
خنیفر، حسین؛ مقیمی، سید محمد؛ جندقی، غلامرضا و زروندی، نفیسه ( 1388 ). بررسی رابطه بین
مؤلفه های اعتماد و تعهد سازمانی کارکنان (در سازمان های جهاد کشاورزی و آموزش و پرورش
.3 -18 ،(2) استان قم). نشریه مدیریت دولتی، 1
رستمی، عادل؛ نوروزی، علی؛ زارعی، علیرضا؛ امیری، محسن و سلیمانی، مهران ( 1387 ). بررسی رابطه
فرسودگی شغلی و سلامت روان با نقش کنترل کنندگی جنسیت و تاب آوری در میان معلمین ابتدایی.
.68-75 ،( 3 و 4 ) فص لنامه سلامت کار ایران، 5
طلایی، علی؛ مخبر، نغمه.؛ محمدنژاد، مریم و ثمری، علی اکبر ( 1387 ). فرسودگی شغلی و عوامل وابسته
به آن در کارکنان بیمارستانهای دانشگاهی مشهد در سال 1385 . مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی
.237 -245 ،(3) سمنان، 9
عبدالهی، بیژن ( 1384 ). توانمندسازی روان شناختی کارکنان: ابعاد و اعتبار سنجی بر اساس مدل معادلات
.37 -64 ،( 1 و 2 ) ساختاری. پژوهش و برنام هریزی در آموزش عالی، 11
عزیزی، لیلا؛ فی ضآبادی، زهرا و صالحی، مریم ( 1387 ) تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی پرسش نامه
.73-92 ،(3) فرسودگی شغلی مزلاچ در کارکنان دانشگاه تهران. مطالعات روا نشناختی، 4
مدنی، حسین و زاهدی، محمدجواد ( 1384 ). تعیین اولویت عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی کارکنان (مطالعه
.3-33 ،(1) موردی در شرکت های پالایش گاز فجر و بیدبلند). مجله جامعه شناسی ایران، 6
میرکمالی، سید محمد و ناستی زایی، ناصر ( 1389 ). بررسی رابطه توانمندسازی روان شناختی با رضایت
.104 -113 ،(2) شغلی در پرسنل پرستاری. فص لنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 8
وحیدیان رضازاده، مجید ( 1381 ). ارتباط بین رضایت شغلی با تعهد سازمانی معلمین مرد تربیت بدن . ی پایان
نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی تهران، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی.
Allen, N. J. & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective,
continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational
Psychology, 63, 1-18.
Arches, J. (1991). Social Structure, Burnout, and Job Satisfaction. Social Work, 36 (3), 202-
206.
Beckstead, J. W. (2002). Confirmatory factor analysis of The Maslach Burnout Inventory
Among Florida Nurses. International Journal of Nursing Studies, 39, 785-792.
Cavus, M. F. & Demir, Y. (2010). The impacts of structural and psychological
empowerment on burnout: A research on staff nurses in Turkish state hospitals.
Canadian Social Science, 6(4), 63-72.
Garland, B. (2002). Prison treatment staff burnout: Consequences, cause, and prevention.
Corrections Today, 64(7), 116-120.
Grayson,. L. & Alvarez, K. (2008). School climate factors relating to teacher burnout: A
mediator model. Journal of Teaching and Teacher Education, 24, 1349- 1363.
Griffin, M. L., Hogan, N. L., Lambert, E. G., Tucker-Gail, K. A. & Baker, D. N. (2010).
Job Involvement, Job Stress, Job Satisfaction, and Organizational Commitment and the
Burnout of Correctional Staff. Criminal Justice and Behavior, 37 (2), 239-255.
Halbesleben, J. R. B., & Buckley, M. R. (2004). Burnout in Organizational Life. Journal of
Management, 30(6) 859-879.
King, R.C. & Sethi, V. (1997). The moderating effect of organizational commitment on
burnout in information systems professionals. European Journal of Information
Systems, 6(2), 86, 96.
Laugaa, D., Rascle, N. & Schweitzer, M. (2008). Stress and burnout among French
elementary school teachers: A transactional approach. Revue Européenne de
Psychologie Appliquée/European Review of Applied Psychology, 58, 241-251.
Lemkau, J., Rafferty, J. & Gordon, R. Jr. (1994). Burnout and career-choice regret among
family practice physicians in early practice. Family Practice Physicians in Early
Practice Research Journal, 14(3), 213–222.
نقش توانمندسازی روان شناختی و تعهد سازمانی بر فرسودگی شغلی معلمان
54
Maslach, C. & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of
Occupational Behavior, 2, 99-113.
Neveu, J. P. (2007). Jailed resources: Conservation of resources theory as applied to
burnout among prison guards. Journal of Organizational Behavior, 28(1), 21-42.
O'Brien, J. L. (2010). Structural empowerment, psychological empowerment and burnout
in registered staff nurses working in outpatient dialysis centers. Rutgers The State
University of New Jersey – Newark. Unpublished Doctoral Dissertation.
Rimmerman, A. (1989). Burnout among Beginning Rehabilitation Workers in Israel and Its
Relationship to Social Support, Supervision, and Job Satisfaction. Rehabilitation
Counseling Bulletin, 32(3), 243-247.
Spreitzer, G. M. (1995) Psychological empowerment in the workplace: dimensions,
measurement, and validation. Academy of Management Journal, 38, 1442–1465.
Shelton, S. T. (2002). Employee, Supervisors and Empowerment in the Public Sector: The
role of employee trust. Unpublished Doctoral Dissertation.
Shirley, C. (2003). The relationship between organizational commitment and burnout.
Alliant International University, Los Angeles. Unpublished Doctoral Dissertation.
Wilkinson, A. (1998). Empowerment: theory and practice. Personnel Review, 27 (1), 40-56.