تأثیر آموزش مشارکت والدین در انجام تکالیف درسی برانگیزش پیشرفت و اضطراب مدرسه دانش‌آموزان

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه یزد

10.22098/jsp.2020.867

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مشارکت والدین در انجام تکالیف درسی بر انگیزه پیشرفت و اضطراب مدرسه دانش‌آموزان پایة اول شهرستان خاتم (یزد) بود. طرح پژوهشی حاضر، شبه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعة آماری، مادران و کلیة دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی (دختر) شهرستان خاتم در سال 95-1396 را در بر می‌گرفت که از این بین،  به روش نمونه‌گیری در دسترس 60 نفر از دانش‌آموزان انتخاب شدند و 30 نفر از والدین دانش‌آموزان در گروه آزمایش و 30 نفر  در گروه گواه قرار گرفتند. پرسشنامه‌های به کار رفته، پرسشنامة اضطراب مدرسه و پرسشنامة انگیزه تحصیلی بود. اعضای دو گروه به پیش‌آزمون پاسخ دادند و سپس گروه آزمایش در 8 جلسه 50 دقیقه‌ای در برنامه آموزش مشارکت والدین مبتنی بر مدل دسی و رایان شرکت کردند. از هر دو گروه پس‌آزمون به عمل آمد. داده‌ها به روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش مشارکت والدین در انجام تکالیف برافزایش انگیزه پیشرفت تحصیلی و کاهش اضطراب مدرسه دانش‌آموزان مؤثر بوده است؛ بنابراین، می‌توان اذعان داشت که با بالا بردن کیفیت مشارکت والدین، می‌توان برخی از متغیرهای انگیزشی و هیجانی تحصیلی را تحت تأثیر قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of training the quality of parental involvement in doing homework on student's achievement motivation and school anxiety

نویسندگان [English]

  • M Rahimi 1
  • F Rasouli Fathabad 2
  • M Zare 1
1 Assistant Professor, Department of Educational Psychology, Yazd University
2 MA of Educational Psychology, Yazd University
چکیده [English]

The aim of the present study was to investigate the effectiveness of training the quality of parental involvement in doing homework on achievement motivation and school anxiety among Khatam (Yazd) first grade students. The research design was quasi-experimental (pre-test and post-test with control group). The population consisted of all first grade female students and their mothers in Khatam in 2016-2017 academic year. 60 mothers were selected by convenience sampling, and among them, 30 participants were randomly assigned to the experimental group and 30 participants to the control group. The instruments were School Anxiety questionnaire and academic motivation questionnaire. After responding the pre-test, the experimental group participated in eight 50-minute sessions of parental participation training program based on Deci and Ryan model. The results showed that parental participation training in doing homework assignments was effective on increasing academic achievement motivation and reducing school anxiety of students. Therefore, enhancing the quality of parental involvement can affect some of the motivational and emotional academic variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parental involvement
  • homework
  • achievement motivation
  • school anxiety
اسدی، شهرام (1384). بررسی تأثیر آموزش خانواده بر تغییر رفتار والدین نسبت به فرزندان خود. مرکز اسناد و مدارک علمی ایران.
بحرانی، محمود (1379). بررسی عوامل مؤثر بر میزان کتاب‌خوانی و مطالعه آزاد دانش‌آموزان متوسطه در استان فارس. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 7(4)، 102-85.
بهمن، بهاره؛ کیامنش، علیرضا و ابوالمعالی، خدیجه (1392). مقایسه اضطراب مدرسه و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان پایه چهارم در دو سیستم ارزشیابی سنتی و توصیفی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 10(2)، 107-93.
بیابانگرد، اسماعیل (1384). روش‌های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر دوران.
حسینی، میترا و سامانی، سیامک (1391). ارتباط ابعاد کارکرد خانواده و خودتنظیمی فرزندان. فصلنامه خانواده پژوهی، 31، 317-305.
درتاج، فریبرز (1373). بررسی تأثیر شبیه‌سازی ذهنی فرایندی و فرآورده‌ای بر بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان، ساخت و هنجاریابی آزمون عملکرد تحصیلی. رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
رضایی، فاطمه؛ احدی، حسن؛ پاشا شریفی، حسن و کریمی، یوسف (1386). رابطه کیفیت زندگی والدین با عملکرد مدرسه‌ای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر اصفهان 1386-1385. دانش و پژوهش در روانشناسی، 33، 148-131.
زلالی، بهروز و قربانی، فاطمه (1393). مقایسه‌ی انگیزش تحصیلی و اشتیاق به مدرسه در دانش‌آموزان با و بدون نارساخوانی. مجله ناتوانی­های یادگیری، 3(4)، 58-44.
زین الدینی میمند، فاطمه و نصیرفام، ناهید (1393). بررسی نقش حمایت اجتماعی (معلم- والد) و کارکرد خانواده بر کاهش اضطراب مدرسه. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی، مرودشت: شرکت اندیشه سازان مبتکر جوان.
سامانی، سیامک و صادق‌زاده، مرضیه (1388). ساخت مقیاس مشارکت والدین برای کودکان پیش‌دبستانی. مطالعات آموزش و یادگیری، علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 2(1)، 59-75.
سیف، علی‌اکبر (1386). اندازه‌گیری و سنجش در علوم تربیتی، تهران: انتشارات پیام نور.
شمس، گلشید و عابدی، احمد (1395). تأثیرآموزش مادرانه بر کاهش اضطراب مدرسه کودکان 5 تا 6 ساله شهراصفهان. اولین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران، قم: دبیرخانه دائمی کنفرانس.
علایی خرایم، رقیه؛ نریمانی، محمد و علایی خرایم، سارا (1391). مقایسه ی باورهای خودکارآمدی و انگیزه ی پیشرفت در میان دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی­های یادگیری، 1(3)، 104-85.
علی آبادی، فاطمه (۱۳۹۳). تعیین نقش میانجی انگیزش تحصیلی در رابطه بین مشارکت والدین و پیشرفت تحصیلی. نخستین همایش ملی توانمندسازی فردی اجتماعی افراد با نیازهای ویژه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات.
فرشاد، محمدرضا؛ سلیمی بجستانی، حسین؛ اسماعیلی، کوروش و حبیبی، یوسف (1394). اثرات مستقیم و غیرمستقیم کیفیت رابطه والدین (پدر و مادر)، انگیزه پیشرفت و انگیزه تحصیلی بر عزت نفس دانش آموزان. روانشناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی)، 36 (11)، 1-16.
فیروزنیا، سمانه؛ یوسفی، غلامرضا و قاسمی، غلامرضا (1388). انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 9(1)، 79-85.
محمدی، نیره (1389). بررسی ارتباط بین شادکامی و انگیزش پیشرفت. پایان نامه کارشناسی، دانشگاه پیام نور قم.
منصوری، شهاب (1389). رابطه شیوه‌های فرزند پروری والدین و اضطراب مدرسه با توجه به متغیر خودپنداره در دانش‌آموزان پسر عقب مانده ذهنی آموزش‌پذیر 12 تا 18 ساله شهر کرمانشاه. پایان نامه کارشناسی ارشد در روانشناسی استثنایی کودکان، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
موحدی‌راد، نرجس خاتون؛ اله اجودی، حجت؛ احمدی، مریم؛ فخارمقدم، فاطمه؛ اکبریان، مهدی و مالمیر، عیسی (1391). مقایسه شیوع اضطراب آشکار در بین دانش‌آموزان دارای ویژگی‌های جمعیت شناختی مختلف. فصلنامه علوم تربیتی، 17(5)، 146-131.
نوری، زهرا (1386). بررسیرابطهخودکارآمدیوحمایتاجتماعیبااضطرابآزمونبیندانشآموزانسومدبیرستانشهرتهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
یاسمی، صدیقه و خورانی، نرگس (1393). رابطه اضطراب با انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر مقطع سوم متوسطه. مرودشت: شرکت اندیشه سازان مبتکر جوان.
 
Alaei Kharaem, R., Narimani, M.,& Alaei Kharaem, S. (2012). A comparison of self-efficacy beliefs and achievement motivation in students with and without learning disability. Journal of Learning Disabilities, 1(3), 85-104. (Persian)
Alvarez-Valdivia, I., Lorenzo Chavez, K., Schneider, B., Roberts, J., Becallipuerta, L., Ferez-Lujan, D., & Sanze-Martinez, Y. (2012). Parental involvement and the academic achievement and social functioning of Cuban school children. School Psychology International, 34(3), 313-329.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York: Freeman.
Bang, H. J. (2011). What makes it easy or hard for you to do your homework? An account of newcomer immigrant youths’ afterschool academic lives. Current Issues in Education, 14, 1–26.
Castro, M. X., pasito- Cassas, E., Lopez – martin, E., Lizasoain, L., Navarro, E., & Gari, L. (2015). Parent involvement on student academic achievement: A meta – analysis. Educational Research Review, 38(3), 183–197.
Catherine, F. R., Stephane, D., & Frederic, G. (2017). Predicting school adjustment from multiple perspectives on parental behaviors. Journal of Adolescence, 54, 60-72.
Chowa, G., Ansong, D., & Akoto, I. (2012). Parental involvement and academic performance in Ghana. Youthsave Research Brief, 1, 12-42.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1987). The support of autonomy and the control of behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 53,1024–1037.
Dumont, H., Trautwein, U., Nagy, G., & Nagengast, B. (2014). Quality of parental homework involvement: Predictors and reciprocal relations with academic functioning in the reading domain. Journal of Educational Psychology, 106(1), 144-161.
Fan, W., & Williams, W. (2010). The effects of parental involvement on student's academic self-efficacy, engagement and intrinsic motivation. Educational Psychology Review, 17(2), 99-123
Felix, N., Dornbrack, J., & Scheckle, E. (2008). Parents, homework and socio-economic class: Discourses of deficit and disadvantage in the ''new'' South Africa. English Teaching: Practic and Critique, 7, 99-112.
Garn, M., Matthews, S., & Jolly, J. L. (2010). Parental Influences on the Academic Motivation of Gifted Students: A Self-Determination Theory Perspective. Gifted Child Quarterly, 54(2), 263-272.
Grolnick, W. S., & Pomerantz, E. M. (2009). Issues and challenges in studying parental control: Toward a new conceptualization. Child Development Perspective, 3, 165-170.
Hudson, J. L. (2013). Parent -child relationships in early childhood and development of anxiety & depress sion. Encyclopedia on Early Childhood Development.
Idit, K. Avi, K. & Tamara, B. (2011). The role of parents' motivation in students' autonomous motivation for doing homework. Journal of Learning and Individual Differences, 21, 376-386.
Johnson, L., & Burrows, B. (1983). Transition training for school seniors. Cognitive Therapy and Research, 7, 70- 92.
Mcinerney, D.M., & Ali, J. (1989). Multidimensional and hierarchical assessment of school motivation: Cross-cultural validation. Educational Psychology, 26(6), 717-734.
Mcinerney, D.M., & Sinclair, K. E. (1991). Cross-cultural model testing: Inventory of School Motivation. Educational and Psychological Measurement, 51(1), 123-133.
Mcinerney, D.M., & Swisher, K.G. (1995).Exploring Navajo motivation n school settings. Journal of American Education, 34, 28-50.
Mcinerney, D.M., Roche, L., Mcinerney, V., & Marsh, H. (1997). Cultural perspectives on school motivation: The relevance and application of goal theory. American Education Reseach, 34(1), 207-236.
Meifang, W., & Jinxia, Z. (2014). Mothers'academic involvement and children's achievement: Children's theory of intelligence as a mediator. Learning and Individual Differences, 34, 130-136.
Pavalache-Ilie, M., & Tîrdia, F-N. (2015). Parental involvement and intrinsic motivation with primary school students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 187, 607 – 612.
Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A., Barchfeld, P., & Perry, R. (2011). Measuring emotions in students learning and performance. Contemporary Educational Psychology, 36, 36-48.
­Phillips, M. C. (1987). Coping with math. Available online in http://www.mathacademy.com /anxiety index.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and Extrinsic Motivation. Classic Definition and new directions. University of Rochester Press. Available online at www. Idealibrary.com.
Sarason, I. G. (1984). Stress, anxiety, and cognitive interference: Reactions to tests. Journal of Personality and Social Psychology, 45(4), 929-938.
Schutz, P.A., & Davis, H.A. (2000). Emotions and self-regulation during test taking. Educational Psychologist. 35(4), 243–256.
 Wang, M & Sheikh-khalil, S. (2014). Does parental involvement matter achievement and mental health in high school? Child Development, 85(2), 610-625.
West, C., & Sadoski, M. (2011). Do study strategies predict academic performance in medical school? Journal of Advances in Medical Education and Practice, 45 (7), 696-703.
Xu, J. (2010). Predicting homework distraction at the secondary school level: A multilevel analysis. Teachers College Record. 112, 1937-1970.
Zulalie, B.,& Ghorbani, F. (2014). Comparison of academic motivation and school engagement in students with and without dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 3(4), 44-58. (Persian)