اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌نگری مبتنی بر بسته کوئیلیام بر خوش‌بینی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان دختر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه لرستان

2 دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، دانشگاه لرستان

10.22098/jsp.2020.870

چکیده

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌نگری مبتنی بر بسته کوئیلیام بر خوش‌بینی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه اول دوره دوم متوسطه بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. نمونه پژوهش شامل 60 دانش‌آموز دختر گروه آزمایش (30 نفر) و گروه گواه (30 نفر) که در سال تحصیلی 95-1396 مشغول به تحصیل بودندکه با روش تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و به دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خوش‌بینی تحصیلی و پرسشنامه اشتیاق تحصیلی بودند. قبل از آموزش مهارت‌های مثبت‌نگری از دو گروه پیش‌آزمون خوش‌بینی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی گرفته شد. سپس به گروه آزمایشی مهارت‌های مثبت‌نگری آموزش داده شد و به گروه گواه آموزشی ارائه نشد. نتایج تحلیل‌های کوواریانس چندمتغیری نشان داد آموزش مهارت‌های مثبت‌نگری باعث افزایش معنادار خوش‌بینی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی در دانش‌آموزان می‌شود. بر این اساس به معلمان پیشنهاد می‌شود با ایجاد باورهای مثبت‌نگری در دانش‌آموزان و گسترش محیط مدرسه‌ای مثبت‌گرا، فعال و شاداب شرایط را برای رشد خوش‌بینی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان فراهم کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of skill-training through Quilliam optimism package on academic optimism and academic engagement of female students

نویسندگان [English]

  • M Sadeghi 1
  • M Abbasi 1
  • Z Beyranvand 2
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Lorestan University
2 PhD student of Educational Psychology, Lorestan University
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of skill-training through Quilliam optimism package on academic optimism and academic engagement of first grade female students of Khorramabad in senior high schools. The present study was a quasi-experimental study with pre- and post-test. The sample consisted of 30 participants in the experimental group (n=30) and 30 participants in the control group (n=30) in the academic year of 2015-2016, who were selected through random multi-stage cluster sampling, and were randomly assigned into two groups (experimental and control). Before teaching skill-training optimism to the experimental group, the pre-tests of academic optimism and academic engagement were administrated to both groups. Then, the training optimism skills was administered to the experimental group and no training was provided to the control group. After the completion of the treatment, academic optimism and academic engagement post-tests were administrated to both groups. The results of multivariate analysis of covariance of training optimism skills indicated a significant increase in academic optimism and academic engagement. Accordingly, we recommended that teachers create positive beliefs in students and expand positive school environment, active and healthy conditions for growth optimism and enthusiasm of school children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Skills optimism
  • academic optimism
  • academic engagement
آذین، احمد و موسوی، سیدمحمود (1389). بررسی نقش عوامل آموزشگاهی بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرستان فریدونشهر. جامعه‌شناسی کاربردی، 22(1)، 200-183.
براتی‌سده، فرید و صادقی، افسانه (1386). مثبت‌اندیشی و مثبت‌نگری کاربردی. انتشارات: دایره سفید، تهران.
پیریایی، صالحه و نعامی، عبدالزهرا (1391). رابطه ابعاد انگیزش تحصیلی با اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان‌های شهر اهواز. پژوهش در نظام آموزشی، 6 (16)، 42-29.
خدایاری‌فرد، محمد. (1379). کاربرد مثبت‌نگری در روان‌درمانگری با تأکید بردیدگاه اسلامی.  روان‌شناسی و علوم تربیتی.
دستغیب، سیده‌مریم؛ علیزاده، حمید و فرخی، نورعلی(1391). تأثیر مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر خلاقیت دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1 (4)، 17-1.
زلالی، بهروز و قربانی، فاطمه (1393). مقایسه‌ی انگیزش تحصیلی و اشتیاق به مدرسه در دانش‌آموزان با و بدون نارساخوانی. مجله ناتوانی­های یادگیری، 3(4)، 58-44.
سلیگمن، مارتین؛ رایویچ، ک. کاکس، ل و گیلهام، ج (1995). کودک خوش‌بین. ترجمه: فروزنده، داورپناه (1388) انتشارات رشد. چاپ دوم. تهران.
سهرابی‌اسمرود، فرامرز و جوابخش، عبدالرحمان(1388). اثربخشی تقویت مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر منبع کنترل دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان گرگان.  دانشور رفتار، 16 (137)، 68-59.
سیف، علی‌اکبر (1390). روان‌شناسی پرورشی نوین: روان‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران: نشردوران.
سیف، علی‌اکبر. (1387). روان‌شناسی پرورشی نوین، تهران: نشردوران.
شیری، فاطمه (1390). بررسی رابطه خوش‌بینی با سلامت روان و تاب‌آوری در دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روان‌شناسی عمومی. دانشگاه علامه طباطبایی.
چم‌زاده‌قنواتی، مونا؛ آقایی، اصغر و گل‌پرور، محسن. (1393). اثربخشی آوزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سبک بدبینانه دانش‌آموزان پسر دوره ابتدایی، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 12(2)، 50-43.
عارفی، سعیده (1393). بررسی رابطه خوش بینی تحصیلی با جهت‌گیری هدف پیشرفت در دانشجویان کارشناسی دانشگاه خوارزمی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه خوارزمی.
عابدی، احمد (1384). فراتحلیل عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه. شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان اصفهان.
فروغی، علی (1390). اثربخشی روان‌درمانی مثبت در ارتقای تاب‌آوری افراد وابسته به مواد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
قویدل، سمیه (1390). بررسی مهارت‌های مثبت‌اندیشی در بین کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
کار، آلان (2006). روان‌شناسی مثبت: علم شادمانی و نیرومندی‌های انسان. ترجمه حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند (1385). تهران: رشد.
کوئیلیام، سوزان (2003). مثبت‌اندیشی و مثبت‌گرایی کاربردی. ترجمه براتی‌سده و صادقی. (1386). تهران: نشر جوانه رشد.
مرادی، کیوان؛ واعظی، مظفرالدین؛ فرزانه، محمد و میرزایی. محمد. (1393). نقش رابطه خوش‌بینی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در بین دانش‌آموزان مدارس متوسطه پسرانه مناطق 6 و 9 شهر تهران. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(5)، 80-69.
Abedi, A. (2005). A meta-analysis of factors affecting academic motivation in high school students. Isfahan Education Research Council. (Persian)
Arefi, S. (2014). The relationship between academic optimism and goal orientation in undergraduate students of Kharazmi University. Master thesis. Kharazmi University. (Persian)
Aunola, K., Stattin, H., & Nurmi, J. E. (2003). Adolescents’ achievement strategies, school adjustment, and externalizing and internalizing problem behaviors. Journal of Youth and Adolescence, 29, 289-306.
Azin, A., &Mousavi, S. M. (2010). The role of school factors on social adjustment of high school students in Fereidounshahr. Applied Sociology, 22 (1), 183-200. (Persian)
Bandura, A. (1993). Perceiving self- efficacy in cognitive development and functioning. Educational psychologist, 28(2),117-148.
Baratissade, F., & Sadeghi, F. (2007). Positive thinking and applied positivity. Publications: White Circle, Tehran. (Persian)
Brown, S. P. (1986). A meta-Analysist and review of organizational research on job involvement. Psychologyical Bulletin, 2, 235-255.
Carr, A. (2004). Positive Psychology, The Science of Happiness and HumanStrengths. New York. Brunner-Routledge.
Chomazadeh Ghavati, M., Aghaei, A., & Golparvar, M. (2014). The effectiveness of positive thinking skills training on the pessimistic style of elementary school students. Research in Curriculum, 12 (2), 43-50. (Persian)
Clark, M. H., & Schroth, C. A. (2010). Examining relationships between academic motivation and personality among college student. Journal of Learning and Individual Differences, 20, 19-24.
Dastgheib, S. M., Alizadeh, H., & Farrokhi, N. (2012). The influence of positive thinking skills on the creativity of high school girl students. Innovation and Creativity in the Humanities, 1 (4), 1-17. (Persian)
Eccles, J. S., & Roeser, R. W. (2011). Schools as developmental contexts during adolescence. Journal of Research on Adolescence, 21, 225–241.
Eriksen, C.W. (2000). Treatment of anxiety on real-life examinations.Journal of Personality, 32, 480-894.
Feldman, D. B., & Kubota, M. (2015). Hope, self efficacy, optimism, and academic achievement: Distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade-point average. Learning and Individual Differences, 37-46.
Foroughi, A. (2011). The effectiveness of positive psychotherapy on improving resilience of substance dependents. Master thesis. Allameh Tabatabaei University. (Persian)
Grath, M.C., Catherine, Mantgomery, Karolyn, Whit, Kerridge, Lanh. (2006). A narrative account of positiv thinking on discussion about death and dying.
Hoy, W. (2012). School characteristics that make a difference for the achievement of all students. Journal of Educational Administration, 50 (1), 76-97.
Hoy, W. K., & Moray, A. (1999). Academic optimism of schools: A force for student achievement. American Educational Research Journal, 43, 425-446.
Janosz, M.Blance, M. Boulerica, B. and Tremblay, R.E. (2000). Predicting Different Types of school Dropouts: A Typological Approach with Two longitudinal samples.  Journal of Educational psychology, 92(1), 13-28.
Kar, A. (2006). Positive Psychology: The Science of Happiness and Human Strengths. Translated by Hasan Pasha Sharifi and Jafar Najafi Zand (2006). Tehran: Growth. (Persian)
Khodayari, M. (1998). Positive application in psychotherapy with emphasis on Islamic perspective. Psychology and Educational Sciences. (Persian)
Kiuru, N., Nurmi, J.E., Aunola, K., & Salmela-Aro, K. (2009). Peer group homogeneity in adolescents’ school adjustment varies according to peer group type and gender. International Journal of Behavioral Development, 33, 65–76.
Linley, A. P., & Joseph, S. (2004). Positive psychology in practice. USA, New Jersey, John Wiley & Sons, Inc.
Linnenbrink-Garsia, L., & Pekrun, R. (2011). Students’ emotions and academic engagement: Introduction to the special issue. Contemporary Educational Psychology, 36, 1-3.
Martin, A. J. (2008). Enhancing student motivation and engagement: The effect of a multidimensional intervention. Contemporary Educational Psychology, 239–269.
Maslach, C., Schaufeli, W.B., & Leiter, M. P, (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52, 39-422.
Moradi, K., Vaezi, M., Farzaneh, M., & Mirzaei, M. (2014). The role of academic optimism and academic achievement among male high school students in districts 6 and 9 of Tehran. Research in School and Virtual Learning, 2 (5), 69-80. (Persian)
Piriyya, S., & Naami, A. Z. (2012). The Relationship between dimensions of academic motivation and academic desire of third year high school students in Ahvaz. Educational Research, 6 (16), 29-42. (Persian)
Pyhalto, K., Pietarinen, J., Salmela-Aro, K. (2011). Teacher–working-environment fit as a framework for burnout experienced by Finnish teachers. Teaching and Teacher Education, 27 (7), 1101–1110.
Qavidel, S. (2011). Investigation of positive thinking skills among librarians of central libraries of universities covered by the ministry of science, research and technology. M.Sc., Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran. (Persian)
Quilliam, S. (2003). Applied positivity and positivism. You are honest and honest. (2007). Tehran: Emerging bud Growth. (Persian)
Ronnel, B., King, D. M. F., Ganotice, J. R., & Jonalyn, B. V. (2015). Positive affect catalyzes acagemic enegement: cross sectiva longitaginal and experimental evidence. Learning and Individual Differences, 64-72.
Saif, A. A. (2008). Modern Breeding Psychology, Tehran: Doran Pub. (Persian)
Salanova, M., Schafeli, W. B., Martinnez, I., & Berso, E. (2009). How obstacles and facilitators predict academic performance: the mediating role of study burnout and engagement. Anxiety, Stress & Coping, 1, 1-18.
Salmela-Aro, K. Kiuru, N. Pietikainen, M. Jokela, J. (2008). Does school matter? European Psychologist, 13 (1), 12–23.
Salmela-Aro, K., Mutanen, P., & Vuori, J. )2012(. Promoting career preparedness and intrinsic work-goal motivation: RCT intervention. Journal of Vocational Behavior, 80 (1), 67–75.
Schafeli. W. B., Salanova, M., Gonzalez-Roma, V., & Baker, A. B. (2001). The measurement of engagement and burnout. Journal of Happiness studies, 3, 71-92.
Schafeli. W. B., Salanova, M., Gonzalez-Roma, V., & Baker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout. Journal of Happiness studies, 3, 71-92.
Schannen-Moran, M., Bankole, R.A., Mitchell, R.M., & Moore J.R, D.M. (2013). Student academic optimism: A confirmatory factor analysis. Journal ofEducational Administration, 51 (2), 150-175.
Schaufeli, W.B., & Salanova, M. (2007). Efficacy or inefficacy, that,s the question: Burnout and engagement, and their relationships with efficacy beliefs. Anxiety. Coping & Stress, 20, 177-196.
Seif, A. A. (2011). Modern Breeding Psychology: The Psychology of Learning and Education. Tehran: Doran Pub. (Persian)
Seligman, M. E. P. (1991). Authentic Happiness. New York: Free Press.
Seligman, M., Cox, L., & Gillham, J (1995). Optimistic baby. Translated by: Forouzandeh, Davarpanah (2009). Second edition. Tehran: Roshd Publications (Persian)
Shiri, F. (2011). The relationship between optimism and mental health and resilience in high school students in Tehran. Masters Thesis, General Psychology. Allameh Tabatabaei University. (Persian)
Sikes, C. (2001). Creativity: Its role in healing and place in positive psychology. Retrieved February 28, 2010 from ERLC data bace.
Sin, N., & Lyubomirsky, S. (2009). Enhancing well_ being and alleviating depressive symptoms with positive psychology intervention: apractice_ friendly meta_ analysis. Electronic version). Journal of Clinical Psychology, 65, 467-487.
Smith, R.L., & Troth. W.A. (1975). Achaevement Motivation: An rational approach to psychological aducation. Journal of Counseling Psychology, 75, 500-503.
Snyder, C. R. (2007). Positive psychology: The Scientific and Practical Explorations of Human Strengths. Thousand Oaks, CA: Sage.
Snyder, C. R., Lopez, S. J. (2002). Handbook of positive psychology. New York: Oxford University Press.
Sohrabi-Esmood, F., & Jabakhsh, A. R. (2009). The effectiveness of strengthening positive thinking skills on the source of control in high school students in Gorgan. Daneshvar Behavior, 16 (137), 68-59. (Persian)
Upadyaya, K., & Salmela-Aro, K. (2013). Development of studies engagement in association with academic success and well-being in varying social contexts: a review of empirical research. European Psychologist, 18 (2), 136–147.
Zulalie, B., & Ghorbani, F. (2014). Comparison of academic motivation and school engagement in students with and without dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 3(4), 44-58. (Persian)