عوامل مؤثر بر گسترش فرهنگ پژوهش در آموزش ابتدایی: مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه مدیریت آموزش عالی، دانشگاه علامه طباطبائی

4 دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

5 استاد گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22098/jsp.2020.901

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر گسترش فرهنگ پژوهش در آموزش ابتدایی در سال 1396 انجام شد. در این پژوهش از روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی استفاده شد. برای این منظور، 20 نفر از اساتید و صاحب‌نظران حوزه آموزش و پرورش به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با آن­ها انجام شد. داده‌ها در دوازدهمین مصاحبه به اشباع رسید؛ ولی برای تأییدبخشی نتایج، گردآوری داده‌ها تا 20 مصاحبه ادامه یافت و داده‌ها با روش کلایزی مورد تحلیل قرار گرفت. سپس، نتایج حاصل از این مطالعه به اساتید شرکت‌کننده در این پژوهش ارائه و نتایج مطالعه تأیید شد. یافته‌های حاصل شده در 980 کد اولیه، 23 زیرمضمون و 8 مضمون اصلی استخراج شد که شامل صلاحیت‌های پژوهشگری دانش‌آموزان، عوامل خانودگی، عوامل آموزشی، جوّ مدرسه، فرهنگ مشوّق پژوهشگری، منابع مالی، عوامل سازمانی و عوامل اجتماعی- فرهنگی بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effective factors on developing research culture in elementary education: study with the phenomenology approach

نویسندگان [English]

  • E Daryapour 1
  • F Dortaj 2
  • A Abbaspour 3
  • E Saadipour 4
  • A Delavar 5
1 PhD student of Educational Psychology, Allameh Tabataba'i University
2 Professor of Educational Psychology, Allameh Tabataba'i University
3 Associate Professor of Higher Education Management, Allameh Tabataba'i University
4 Associate Professor, Department of Educational Psychology, Allameh Tabataba'i University
5 Professor, Department of Measurement and Measurement, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

This study was done with the aim of identifying factors affecting the development of research culture in elementary education in academic year of 2017. In this research, qualitative method with phenomenological approach was used. The participants in the study were selected among the faculty members and experts in the field of education. The purposeful sampling method was used for which deep and semi-structured interviews were conducted with 20 participants. The data were saturated in the twelfth interview, but to confirm the results, the data were gathered until the 20th interview and the data were analyzed using a Colaizzi method. Then, the results of this study were presented to the participating faculty members in this study and the results of the study were confirmed. The findings were extracted in 980 initial codes, 26 sub-themes and 8 main themes, including students researching skills, family factors, educational factors, school climate, research encouragement culture, financial resources, organizational factors and social – cultural factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Research Culture in Elementary Education
  • Research Competence
  • Educational Factors
ابوالمعالی، خدیجه (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: انتشارات علم.
امامی سیگارودی، عبدالحسین؛ دهقان نیری، ناهید؛ رهنورد، زهرا و نوری سعید، علی (1391). روش‌شناسی تحقیق کیفی: پدیدارشناسی. پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 22 (68)، 63-56.
آزادفر، مریم و حضرتی صومعه، زهرا (1389). عوامل مؤثر بر توسعه فرهنگ پژوهشگری از دیدگاه استادان دانشگاه‌های استان قزوین. پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، 1(3)، 87-67.
باقری، شیوا و سامعی، محمد اسماعیل (1393). تأثیر فضاهای آموزشی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان‌شناسی، مرودشت.
پاهنگ، نظام‌الدین؛ مهدیون، روح‌اله و یاریقلی، بهبود (1396). بررسی کیفیت مدارس و شناسایی عوامل مؤثر بر آن: پژوهشی ترکیبی. مدیریت مدرسه، 1، 193-173.
تیرگر، هدایت و طهرانی، حسن‌محمد (1387). موانع عمده توسعه پژوهش‌محوری در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان کرمان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 17 و 18، 118-99.
 جعفری ثانی، حسین؛ حسینی، مجتبی؛ سادات هاشمی، فروزان و لطفی، ملیحه (1393). بررسی تأثیر روش تدریس کاوشگری علمی بر رشد دانش فراشناختی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی. راهبردهای شناختی در یادگیری، 1(2)، 48-31.
جعفری، فاطمه و لیاقت‌دار، سید محمد (1392). روحیه پرسشگری: عوامل و زمینه‌های تحقق آن. تکنولوژی آموزشی، 1(29)، 17-14.
حسین‌پور طولازدهی، شهره؛ زین‌آبادی، حسن‌رضا؛ عبدالهی، بیژن و عباسیان، حسین (1396). جامعه یادگیرنده حرفه‌ای پژوهش‌محور (یک پژوهش پدیدارنگارانه). نوآوری‌های آموزشی، 63 (16)، 24-7.
خلیلی، فرزانه و رجایی، یداله (1387). بررسی موانع و مشکلات عمده پژوهش در دانشگاه آزاداسلامی واحد ابهر و ارائه راهکارهای مناسب. علوم مدیریت، 6، 116-79.
سلمانزاده ممقانی، داوود؛ کاردان حلوایی، ژیلا و یاسین زاده، مهدی (1393). بررسی عوامل انگیزه پژوهشگری دانش‌آموزان دختر و پسر مقاطع راهنمایی و متوسطه مناطق آذرشهر و ممقان از دیدگاه معلمان و دانش‌آموزان. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی، مرجع دانش.
طباطبایی، زهرا و موسوی، مرضیه (1390). بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان در پرسشگری و تفکر انتقادی دانش‌آموزان پایه های سوم تا پنچم ابتدایی. تفکر و کودک، 2(1)، 90-73.
عباسی اسفجیر، علی اصغر (1394). مدل‌سازی مدرسه پژوهش‌محور و آزمون تجربی آن با استفاه از مدل‌سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی در مدارس استان مازندران. مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، 4(3)، 182-157.
علی پور، قادر (1387). مطالعه راه‌های تقویت و گسترش روحیه پژوهشگری در بین دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرستان بانه در سال تحصیلی 87- 67. پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته برنامه‌ریزی درسی: دانشگاه پیام‌نور تهران.
علیزاده‌فرد، سوسن؛ محتشمی، طیبه و تدریس تبریزی، معصومه (1394). اثربخشی برنامه آموزش والدین بر مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 5(1)، 107-89.
فرحبخش، سعید؛ ستار، آزیتا و محمدی، طاهره (1395). بررسی عوامل مؤثر در استقرار مدرسه زندگی در مدارس ابتدایی شهر خرم‌آباد. مدیریت مدرسه، 4 (1)، 85-71.
کریمیان، زهرا؛ صباغیان، زهرا و صالح صدق‌پور، بهرام (1390). بررسی موانع و چالش‌های پژوهش و تولید علم در دانشگاه‌های علوم پزشکی. انجمن آموزش عالی ایران، 3 (4)، 28-15.
کلاهدوزی، احمد و کوثری، مریم (1390). مبانی و الگوی آموزش‌های پژوهش‌محور در دانشگاه جامع امام حسین (ع). پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 19، 168-139.
لاریجانی، محمد معتقد (1393). نقش خانواده در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهر تهران. روان‌شناسی تربیتی، 31 (10)، 222-211.
مختاری، مصطفی؛ زارعی زوارکی، اسماعیل و مفیدی، فرخنده (1393). سنجش میزان بهره‌مندی از مهارت‌های ارتباطی، تفکری و پژوهشگری در میان دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر تهران. اندیشه‌های نوین تربیت، 10(3)، 102-80.
مهدوی هزاوه، منصوره؛ ملکی، حسن؛ مهرمحمدی، محمود و عباس‌پور، عباس (1396). برنامه درسی تربیت معلم دوره ابتدایی: ارائه الگویی همسو با سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش. پژوهش در تعلیم و تربیت، 1 (1)، 74-47.
مهری نژاد، ابوالقاسم و شریفی، حسن‌پاشا (1384). بررسی اثربخشی تدریس به شیوه حل مسأله و ارزشیابی براساس شاخص‌های پژوهشگرانه در پرورش روحیه پژوهشگری. نوآوری‌های آموزشی، 14، 37-9.
وحدتی، منصوره؛ مظلومی محمودآباد، سعید؛ سلیمی، طاهره و اقبال، عبدالعظیم (1393). بررسی موانع انجام پژوهش‌های آموزشی در دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در سال 1392. مرکز مطالعات و توسعه علوم پزشکی یزد، 2 (15)، 40-33.
هاشمی، نظام (1391). تدوین یک مدل مفهومی و عملیاتی برای ایجاد علاقه و انگیزه به پژوهش در دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی. روان‌شناسی تربیتی، 23(8)، 60-43.
Abbasi, A. (2015). Modeling a research-based School and its experimental test using structural equation modeling by partial least squares in Mazandaran schools. Development of Social- Cultural Studies, 4(3), 157-182. (Persian)
Abdullah, M. Majid, R.A. Bais, B. Bahri, N.S. & Asillam, M.F. (2018). Fostering research aptitude among high school students through space weather competition. Advances in Space Research, 61, 478-486.
Abolmaali, K. (2012). Qualitative Research from Theory to Practice. Tehran: Elm. (Persian)
Alameddinea, M.M. & Ahwalb, H.W. (2016). Inquiry based teaching in literature classrooms. Social and Behavioral Sciences, 232, 332-337.
Albright, K. Petrulis, R. Vasconcelos, A. & Wood, J. (2012). An inquiry approach to teaching research methods in information studies. Education for Information, 29, 19-38.
Alipour, GH. (1998). Studies of enforcement and development ways of research spirit among high school students of Baneh. M.A. thesis in curriculum: Payame Noor university of Tehran. (Persian)
Alizadehfard, S. Mohtashami, T. & Tadris tabrizi, M. (2015). The effectiveness of parents training program on social skills of children with learning disability. Journal of Learning Disabilities, 5(1), 89-107. (Persian)
Anderson, J. (2012). Effects of questioning strategies on students` inquiry skills during a physics research project. Dissertation of Master of Science in science education. Montana state university, Bozeman, Montana.
Azadfar, M. & Hazrati, Z. (2009). Factors Affecting the Research Development from the Viewpoint of Faculty Members of Qazvin Universities. Political and International Researches, 1(3), 67-87. (Persian)
Bagheri, S. Samei, M. (2014). The effecting of educational environments on academic achievement of students. First national conference on educational sciences and psychology, Marvdasht. (Persian)
Budsankom, P. Sawangboon, T. Damrongpanil, S. & Chuensirimongkol, J. (2015). Factors affecting higher order thinking skills of students: A meta-analytic structural equation modeling study. Educational Research and Reviews, 10(19), 2639-2652.
Emami Sigaroodi, A. Dehghan Niri, N. Rahnavard, Z. & Nouri Saeid, A. (2012). Qualitative research methodology. Comprehensive Nursing and Midwifery, 22 (68), 56-63. (Persian)
Farahbakhsh, S. Sattar, A. & Mohammadi, T. (2016). The study of effective factors in establishing the school of life in elementary schools of Khorram Abad. School Management, 4(1), 71-85. (Persian)
Gangi, T. (2016). The study of factors affecting students` tendency towards research and study from the viewpoints of teachers in the academic year 2015-2016 in Dehloran. The Caspian Sea Journal, 3, 142-148.
Hashemi, N. (2012). Developing a conceptual and operational model to create interest and motivation for research among students of Military Science University. Educational Psychology, 23(8), 43-60. (Persian)
HosseinPour, S. ZeinAbadi, H. Abdollahi, B. & Abbasian, H. (2017). Research-based learner community. Educational Innnovations, 63(16), 7-24. (Persian)
Jaafari Sani, H. Hosseini, M. Sadat Hashemi, F. & Lotfi, M. (2014). Studying the effect of inquiring teaching method on development of metacognition knowledge of students in science classroom. Cognitive Strategies in Learning, 1(2), 31-48. (Persian)
Jaafari, F. & Liyaghatdar, M. (2013). Questioning spirit: factors and conditions of its realization. Educational Technology, 1(29), 14-17. (Persian)
 Karimian, Z. Sabbaghian, Z. & Saleh Sedghpour, B. (2011). The studying of barriers and challenges of research and science production in universities of medical sciences. Iran Higher Educational Association, 3(4), 15-28. (Persian)
Katz, E. (2002). Developing the research culture: the impact on an academic college of education in Israel. Thesis of Doctor of philosophy, University of Leicester: England.
Khalili, F. & Rajaei, Y. (1998). The study of the obstacles and major problems of research in Islamic Azad University of Abhar and providing appropriate solutions. Management Sciences, 6, 79-116. (Persian)
Kolahdouzi, A. & Kousari, M. (2011). Principles and research-based learning patterns in Imam Hossain University. Research in Islamic Education Issues, 19, 139-168. (Persian)
Larijani, M. (2014). Family`s role in academic achievement of high school students. Educational Psychology, 31(10), 211-222. (Persian)
Lertputtarak, S. (2008). An Investigation of Factors Related to Research Productivity in a Public University in Thailand: A Case Study. Dissertation of Doctor of education: Victoria University, Melbourne, Australia.
Liewellyn, D. (2005). Teaching high school science through inquiry: A case study approach. SAGE publication.
Mahdavi Hazaveh, M. Maleki, H. MehrMohammadi, M. & Abbaspour, A. (2017). Teacher Training Curriculum: Providing a Model in Accordance with the document of the fundamental transformation of the education system. Research in Education, 1(1), 47-74. (Persian)
Mehrinejad, A. & Sharifi, H. (1995). The study of the effectiveness of teaching in problem solving and evaluation based on research indicators in the development of researcher's spirit. Educational Innovations, 14, 9-37. (Persian)
Mizimbayeva, A. Mankesh, A. & Survutaite, D. (2015). Master students` research culture development in pedagogical education. Pedagogy, 118(2), 74-87.
Mokhtari, M. Zarei, E. & Mofidy, F. (2014). Measurement of the rate of utilization of communication skills, thinking and research among the students of the fifth grade in Tehran. New Ideas of Education, 10(3), 80-102. (Persian)
Nabeiei, P. Mousaninezhad, H. & Amini, M. (2015). Barriers that prevent implementation of research in medical education. Advances in Medical Education, 1(1), 10-21.
Naooreen, B. & Aslam Adeeb, M. (2014). Investigating Academic Research Culture in Public Sector Universities of Pakistan. Social and Behavioral Sciences, 116, 3010-3015.
Newman, W. Abell, S.K. Hubbard, P.D. McDonald, J. Otaala, J. & Martini, M. (2004). Dillemas of teaching inquiry in elementary science methods. Science Teacher Education, 15(4), 257-279.
Nobahar, N. Nobahar, M, & Hamidi, M. (2014). Investigation of research barriers and challenges in university from the perspective of faculty members of Kermanhshah city. Social Sciences, 4(4), 15-21.
Pahang, N. Mahdyune, R. & Yarigholi, B. (2017). Studying the quality of schools and identifying the factors affecting it: Mixed research. School Management, 1, 173-193. (Persian)
Pickton, M. (2015). Facilitating a research culture in an academic library: top down and bottom up approaches. New Library World, 117, 105-127.
Purvis, C. (2009). Factors that influence the development of critical thinking skills in associate degree nursing students. Dissertation of doctor of education: Athens, Georgia.
Puspitasari, P. Dika, J.W. & Permanasari, A.A. (2017). The Research-Based Learning Development Models a Foundation in Generating Research Ideas. AIP conference proceedings, 1887.
Sabirova, E.G. & Zakirova, V.G. (2015). Formation of pupils` research skills in information and educational environment of elementary school. Social and Behavioral Sciences, 191, 1139-1142.
Salmanzadeh, D. Kardan, J. & Yasinzadeh, M. (2014). Studying the factors of researching motivation of high school students of Azarshahr and mamghan from the view point of teachers and students. First national conference of educational sciences and psychology, Marvdasht. (Persian)
Tabatabaei, Z. & Mousavi, M. (2011). Studying the effect of philosophy for children program on questioning and critical thinking of students in third to fifth grades. Thinking and Child, 2(1), 73-90. (Persian)
Tirger, H. & Tehrani, H. (2000). Major Barriers to Research-Based Development in Islamic Azad University of Kerman. Knowledge and Research in Educational Sciences, 17 & 18, 99-118. (Persian)
Trautmann, N. MaKinster, J. & Avery, L. (2004). What makes inquiry so hard? National association for research in science teaching, Vancouver, Canada.
Vahdati, M. Mazloumi, S. Salimi, T. & Eghbal, A. (2014). The study of barriers of educational researches in Shahid Sadoughi medical science university of Yazd. The Center of Studies and Development of Yazd Medical Sciences, 2(15), 33-40. (Persian)
Wu, H.K. & Hsieh, C.E. (2006). Developing sixth graders’ inquiry skills to construct scientific explanations in inquiry-based learning environments. International Journal of Science Education, 28(11), 1289-1313.
Zion, M. Michalsky,T. & Mevarech, Z. (2005). The effects of metacognitive instruction embedded within an asynchronous learning network on science inquiry skills. Science Education, 27(8), 957-983.