بررسی نقش انعطاف‌پذیری شناختی و ذهن‌آگاهی در پیش‌بینی تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

10.22098/jsp.2020.1062

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش انعطاف‌پذیری شناختی و ذهن‌آگاهی در پیش‌بینی تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان انجام شد. طرح پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستان‌های دوره دوم متوسطه شهرستان دامغان در سال تحصیلی 97-1396 بود. از بین آنها نمونه­ای به حجم 220 نفر با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های تعلل‌ورزی سولومون و راث­بلوم، پرسشنامه ذهن‌آگاهی، و پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین مؤلفه عمل همراه با آگاهی و عدم واکنش ذهن‌آگاهی با تعلل‌ورزی تحصیلی رابطه منفی وجود دارد و بین انعطاف‌پذیری شناختی و تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان رابطه منفی وجود دارد (01/0P<). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که انعطاف‌پذیری شناختی و ذهن‌آگاهی می­توانند تعلل‌ورزی تحصیلی را پیش­بینی کنند(01/0P<). انعطاف‌پذیری شناختی فرد را قادر می‌سازد که در برابر فشارها، مسائل عاطفی و اجتماعی برخورد مناسب وکارآمد داشته باشد و ذهن‌آگاهی باعث می‌شود فرد در لحظه زندگی کند و قدر فرصت‌ها و ارزش زمان را بداند. بنابراین هر یک به نوعی باعث کاهش تعلل‌ورزی تحصیلی در دانش‌آموزان می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of cognitive flexibility and mindfulness in predicting student procrastination

نویسندگان [English]

  • P Emamverdi 1
  • M Taher 2
1 M.A. of General Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the role of cognitive flexibility and mindfulness in predicting students' academic procrastination. The research design was descriptive-correlational. The statistical population included all male and female high school students in Damghan city in the academic year 1396-1397. Among them, a sample of 220 people was selected using multi-stage cluster random sampling method and answered the Solomon and Rathblum procrastination questionnaire, mindfulness questionnaire, and cognitive flexibility questionnaire. Pearson correlation test and multiple regression were used to analyze the data. The results of correlation test showed that there is a negative relationship between the component of action with awareness and lack of reaction of mindfulness to academic procrastination (P <0.01). There is a negative relationship between cognitive flexibility and students' academic procrastination (P <0.01). The results of regression analysis showed that cognitive flexibility and mindfulness can predict academic procrastination. Cognitive flexibility enables one to deal appropriately and effectively with pressures, emotional and social issues, and mindfulness enables one to live in the moment and appreciate the opportunities and value of time. Therefore, each of them somehow reduces the academic procrastination in students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic procrastination
  • Cognitive flexibility
  • Mindfulness
امانی، المیرا؛ فدایی، الناز؛ توکلی، مسعود؛ شیری، اسماعیل و شیری، ولی. (1396). مقایسه ی برنامه‌ریزی، توجه انتخابی و انعطاف پذیری شناختی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص (نارسایی خواندن). مجله ناتوانی­ های یادگیری، 7(2)، 94-111.
تبریزچی، نرگس و وحیدی، زهره. (1394). مقایسه ی تنظیم هیجان، ذهن آگاهی و بهزیستی روان شناختی در مادران دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی­ های یادگیری، 4(4)، 21-35.
جوکار، بهرام. (1386). نقش واسطهای تاب‌آوری در رابطه با هوش هیجانی و هوش عمومی. مجله روان­شناسی معاصر، 3، 23-31.
جوکار، بهرام؛ و دلاورپور، محمد. (1386). رابطه تعلل‌ورزی آموزشی با اهداف پیشرفت.مجله اندیشه­ های نوین تربیتی، 3(3 و4)،61-80.
حیدری‌نسب، لیلا؛ احمدوند، زهرا؛ شعیری، محمدرضا(1392). وارسی اعتبار و روایی پرسشنامه پنج وجهی ذهن آگاهی در نمونه های غیر بالینی ایرانی. مجله علوم رفتاری.7(3).229-238.
 دانشفر، حسین. (1388). آموزش و ارزیابی مهارت­های زندگی. تهران: انتشارات فاطمی.
دلاور، علی. (1387). مبانی نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران:  انتشارات رشد، چاپ ششم.
رستمی، چنگیز؛ جهانگیرلو، اکرم؛ سهرابی، احمد؛ واحمدیان، حمزه. (1395) . نقش انعطاف­ پذیری شناختی و ذهن‌آگاهی در پیش ­بینی اهمال­ کاری دانشجویان. مجله علوم پزشکی زانکو، 61-50.
سواری، کریم؛ بشلیده، کیومرث؛ و شهنی ییلاق، منیجه. (1388). ارتباط مدیریت زمان و خود اثربخشی ادراک­شده با اهمال­کاری تحصیلی. روان­شناسی تربیتی (روان­شناسی و علوم تربیتی). 5(14)، 99-112.
سواری، کریم (1378). ارتباط ساده و چندگانه اهداف چهارگانه پیشرفت (عملکردگرایی، عملکرد گریزی، تبحرگریزی، تبحرگرایی)، مدیریت زمان و خود اثربخشی ادراک­شده با اهمال­کاری تحصیلی. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی، دانشکده روان­شناسی. دانشگاه پیام­نور مرکز اهواز.
سیف، علی. اکبر. (1388). روان­شناسی پرورشی نوین، روان­شناسی یادگیری و آموزش، ویرایش ششم، تهران: نشر دوران.
Amani, E., Fadaei, E., Tavakoli, M., Shiri, E., & Shiri, V. (2018). Comparison among children with specific learning disorder (SLD) and typically children on measures of planning, selective attention and cognitive flexibility. Journal of Learning Disabilities, 7(2), 94-111. (Persian)
Aynur, P. Murat, A. & Can, B. (2011). Academic procrastination behaviour of Pre-service Teachers’ of celalbayar university. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 29, 1418– 1425.
Baer, R. A., Smith, G. T., & Allen, K. B. (2004). Assessment of mindfulness by self-report: The Kentucky Inventory of Mindfulness Skills. Assessment, 11(3), 191-206.
Custer N. (2018).Test anxiety and academic procrastination among prelicensure nursing students. Nursing Education Perspectives. 39(3),162-3.
Cheung, R. Y., & Ng, M. C. (2019). Being in the moment later? Testing the inverse relation between mindfulness and procrastination. Personality and Individual Differences, 141, 123-126
Daneshfar, h (2009). Teaching and evaluating life skills. Tehran: Fatemi Publishing. (Persian).
Delavar, A. (2007). Theoretical and Scientific Foundations of Research in the Humanities and Social Sciences, Tehran: Growth Publication, Sixth Edition. (Persian).
Dennis, JP., & Vander, Wal. JS. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapist Research, 34(3):241-5.
Dionne, F. (2016). Using acceptance and mindfulness to reduce procrastination among university students: Results from a pilot study. Revista Prâksis, 1, 8-20
Dishion, TJ., Connell, A. (2006). Adolescents' resilience as a self-regulatory process: promising themes for linking intervention with developmental science. Annals of the New York Academy of Sciences,1094:125-38.
Eyni, S. (2020). The effectiveness of mentalization-based therapy on improving object relations of people with borderline personality disorder. Journal of Research in Psychopathology,1(1), 16-23.
Fatima, T., Shamim, F., Naseer, S., Syed, F., & Qazi, S. (2019). Precarious Employment, Concentration Problems and procrastination: Trait Mindfulness as a moderator. In Academy of Management Proceedings (Vol. 2019, No. 1, p. 17104). Briarcliff Manor, NY 10510: Academy of Management.
Hashemi, Z., Mahmood Alilu, M., & Hashemi, T. (2020). The effectiveness of metacognitive therapy in patients with depression: Two years of follow-up. Journal of Research in Psychopathology, 1(1), 1-9.
Heydarinasab L, Ahmadvand Z, Shairi MR.(2013). An investigation of the validity and reliability of psychometric characteristics of five facet mindfulness questionnaire in Iranian non-clinical samples. International Journal of Behavioral Sciences.7(3),229-37. (Persian).
Hoa, L. M. (2015). What predicts your grade better? (Correlates of academic performance, self-efficacy and explanatory style with academic performance. Weber Psychiatry & Psychology, 1, 1-18.
Jokar, B., & Delavarpor, M. (2007). The relationship of educational excursion with the goals of progress. Journal of Educational New Ideas, 3 (3 and 4), 80-61. (Persian).
Kabat-Zinn, J., & Hanh, TN. (2009).  Full catastrophe living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness: Delta.
Keng, SL., Moria, J., Smoski, B., Clive, J., & Robins, A. (2014). Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies. Clinical Psychology Review.31(6),1041–1056.
Kervin CE, Barrett HE.(2018) Emotional management over time management: Using mindfulness to address student procrastination. WLN: A Journal of Writing Center Scholarship.42(9-10),10-8.
Oksuz, Y., & Guven, E. (2014). The Relationship between Psychological Resilience and Procrastination Levels of Teacher Candidates. Procedia - Social andBehavioral Sciences, 116, 3189-319.
Özer, B. U., & Saçkes, M. (2011). Effects of academic procrastination on college students’ life satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 12, 512–519.
Robins, CJ. (2003). Zen principles and mindfulness practice in dialectical behavior therapy. Cognitive Behavior Practice, 9(1): 50-7.
Robinson, LE., & Goodway, JD. (2009). Instructional climates in preschool children who are atrisk. Part I: Object-control skill development. Research Quarterly for Exercise and Sport, 80(3):42-533.
Rostami, C.H., Jahangirloo, A., Sohrabi, A., Vahmadian, H. (2016). The Role of Cognitive Flexibility and Mindfulness in Prognosing Students' Impact. Zanjou Journal of Medical Sciences, 61-50.(Persian).
Rutten, B. P., Hammels, C., Geschwind, N., Menne‐Lothmann, C., Pishva, E., Schruers, K., ... & Wichers, M. (2013). Resilience in mental health: linking psychological and neurobiological perspectives. Acta Psychiatrica Scandinavica, 128(1), 3-20.
Schommer-Aikins, M., & Easter, M. (2018). Cognitive flexibility, procrastination, and need for closure linked to online self-directed learning among students taking online courses. Journal of Business and Educational Leadership, 8(1), 112-121.
Saif, AS U (2009). New Educational Psychology, Psychology of Learning and Education, Sixth Edition,Tehran: Publishing Duran.(Persian).
Savari K., Bashlideh, K., & Shahni Yilaq, M. (1388). The relationship between time management and perceived self-efficacy with academic procrastination. Educational Psychology (Psychology and Educational Sciences). 5 (14), 99-112
Savari, K. (2009). Simple and multiple communication Four goals of progress (Functionalism, Exitability, Excellence, Excellence), Time Management and Perceived Self-efficacy with Academic Neglect. Master's Degree in Psychology, Faculty of Psychology. Pahne Noor University of Ahvaz Center. (Persian)
Solomon, L.J., & Rothblum, E.D. (2009). Academic Procrastination: Frequency and Cognitive-Behavioral Correlates. Journal of Counseling Psychology, 31(4)387-394
Steel, P. (2000). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological Bulletin, 133, 65-94
Steel, P. (2002). Correlations of procrastination with the big five personality traits. Unpublished raw data.
Sternberg, R. J., & Frensch, P. A. (2). On being an expert: A cost-benefit analysis. In The psychology of expertise (pp. 191-203). Springer, New York, NY.
Tabrizchi, N., & Vahidi, Z. (2015). Comparing emotional regulation, mindfulness and psychological well- being in mothers of students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 4(4), 21-35. (Persian)
Teasdale, JD., Segal, ZV., & Williams, M. (2012). How doe cognitive therapy prevent depressive relapse and wh should attentional control (mindfulness training help? Behavior Research Therapy, 33(1), 25–39.
Zong, J. G., Cao, X. Y., Cao, Y., Shi, Y. F., Wang, Y. N., Yan, C., ... & Chan, R. C. (2010). Coping flexibility in college students with depressive symptoms. Health and Quality of Life Outcomes, 8(1), 66.