اثربخشی آموزش همدلی بر پرخاشگری و کیفیت روابط با همسالان دانش‌آموزان پسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد بهسازی منابع انسانی، دانشگاه امام جواد(ع) یزد

3 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه امام جواد (ع) یزد

10.22098/jsp.2020.1068

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش همدلی بر پرخاشگری و کیفیت روابط با همسالان دانش­آموزان پسر بود. روش پژوهش، نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش­آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر یزد در سال تحصیلی97-96 بودند. به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه ای، 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) اختصاص یافتند. شرکت کنندگان گروه آزمایش طی هفت جلسه­ی 90 دقیقه­ای تحت آموزش همدلی قرار گرفتند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه پرخاشگری باس و پری، و پرسشنامه روابط با همسالان هادسون، جمع­آوری شد و با آزمون آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفت. یافته­ها، حاکی از آن بود که 75 درصد واریانس نمرات پس­آزمون گروه آزمایش، ناشی از تأثیر آموزش همدلی بر پرخاشگری و روابط با همسالان است. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که آموزش همدلی بر کاهش پرخاشگری و کیفیت روابط با همسالان تأثیر دارد. همچنین آموزش همدلی بر کاهش ابعاد پرخاشگری (فیزیکی، کلامی، خشم، خصومت) دانش­آموزان مؤثر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of teaching empathy on aggression and quality of relationships with Peers of male students

نویسندگان [English]

  • M Shakeri 1
  • A Jafari 2
  • S Kahdooei 3
1 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Yazd University
2 Master of Human Resources Improvement, Imam Javad (AS) University of Yazd
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Imam Javad University of Yazd
چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the effectiveness of empathy education on aggression and quality of relationships with male students' male peers.  The research method was a semi-experimental design with pretest-posttest design with control group.  The statistical population of this study was all male primary school pupils in Yazd in the academic year of 2016-2017.  30 randomly selected cluster random sampling and assigned to two groups (15 people) and control (15 people).  Participants in the experimental group received sympathetic training in seven sessions of 90 minutes.  The data were collected using the Bass & Perry Aggression Questionnaire and Hudson's Relationship Questionnaire and analyzed by multivariate covariance analysis.  Findings indicated that 75% of the variance in the post-test scores of the experimental group was due to the effect of empathy education on aggression and relationships with peers.  Therefore, it can be concluded that empathy education affects the reduction of aggression and the quality of relationships with peers.  Also, empathy education is effective in reducing the dimensions of aggression (physical, verbal, anger, hostility) of students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empathy education
  • Aggression
  • Relationships with peers
اکبری، ابوالقاسم (1385). مشکلات نوجوانی و جوانی. چاپ سوم، تهران، رشد و توسعه ساوالان.
باقرپور تبریزی، مهرناز (1395). تأثیر آموزش گروهی همدلی بر افزایش عزت نفس و خودکارآمدی تعاملی نوجوانان بی سرپرست. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه سمنان، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
برزگر بفروئی، کاظم (1394). تأثیر آموزش همدلی بر سازگاری اجتماعی و پرخاشگری دانش‌آموزان دختر. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3 (9)، 21-32.
برک، لورا (2007). روان­شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمه یحیی سید محمدی (1388)، چاپ چهاردهم، تهران، نشر ارسباران.
بگیان کوله­مرز، محمدجواد؛ پژوهی­نیا، شیما و رضازاده، بابک (1392). اثربخشی آموزش گروهی همدلی بربهبود روابط بین­شخصی وخودتنظیمی عاطفی دانش‌آموزان دارای نشانه­ های ADHA. مجله­ی روان­شناسی مدرسه، 2 (2)، 6-28.
تاجری، بیوک (1395). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر حساسیت بین فردی و پرخاشگری دانش‌آموزان. مجله­ ی روانشناسی مدرسه، 5 (3)، 39-55.
جان­بزرگی، مسعود؛ نوری، ناهید؛ آگاه­هریس، مژگان (1393). آموزش اخلاق، رفتار اجتماعی و قانون­پذیری به کودکان. چاپ پنجم، تهران، ارجمند.
حسین­خانزاده، عباسعلی؛ رحیمی، الیاس؛ استوی، الهه (1395). تأثیر آموزش مهارتهای جرأت­ورزی بر بهبود روابط بین همسالان و حرمت خود دانش‌آموزان دیرآموز. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 6 (21)، 1-22.
رجبی، زهرا؛ نجفی، محمود؛ رضایی، علی­محمد (1392). اثربخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر کاهش پرخاشگری کودکان. مطالعات روانشناسی بالینی، 3(10)، 55-71.
رحمانیان، فاطمه؛ امیری مجد، مجتبی (1395). رابطه روابط با همسالان با سازگاری اجتماعی در دانش‌آموزان هنرستانی. سومین همایش ملی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران. تهران: انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
رشیدی، مهسا (1393). اثربخشی آموزش گروهی بخشایشگری بر کاهش پرخاشگری و افزایش همدلی عاطفی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی، رشته روانشناسی تربیتی.
 سعدی­پور، اسماعیل (1396). رابطه بین میزان استفاده از شبکه­های اجتماعی با روابط با همسالان و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، 24 (3)، 175-202.
سیف­الهی اوشانی، پرتو (1395). تأثیر آموزش همدلی بر افزایش رفتارهای جامعه­پسند. کنگره ملی روانشناسی اجتماعی ایران، تهران، انجمن عمومی.
کرمی، جهانگیر؛ علیخانی، مصطفی؛ زکی­یی، علی و خدادادی، کامران (1391). اثربخشی نقاشی درمانی درکاهش رفتارهای پرخاشگرانه ی دانش‌آموزان دختر دچار نارساخوانی. مجله ناتوانی­ های یادگیری، 1(3)، 105-117.
طاهر، محبوبه؛ ابوالقاسمی، عباس و نریمانی، محمد (1395). اثربخشی آموزش همدلی و آموزش مدیریت خشم مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر سازگاری دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ ای. مجله­ی روانشناسی مدرسه، 5 (1)، 26-47.
علامه، عاطفه؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ حاجی یخچالی، علیرضا و مهرابی­زاده، مهناز (1394). مقایسه خودکارآمدی در تعامل با همسالان و شایستگی اجتماعی در دانش‌آموزان پسر با رفتارهای پرخاشگرانه و عادی. شناخت اجتماعی، 4 (8)، 102-123.
علی­اکبری دهکردی، مهناز و چراغی بیدقی، فرشاد (1395). اثربخشی آموزش مهارت­های مقابله با هیجانات ناخوشایند بر پرخاشگری رابطه­ای و آشکار دانش‌آموزان. روانشناسی مدرسه، 5 (3)، 148-166.
فرخواری، سمانه (1395). اثربخشی داستان گویی با محتوای اجتماعی بر کاهش پرخاشگری و افزایش تعاملات دوستانه با همسالان در دانش‌آموزان دختر. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شاهرود، دانشکده روانشناسی عمومی.
فلاح، محمدحسین؛ دهقانی، نجمه؛ فلاح­زاده، معصومه و ماندگاری، نجمه (1393). همدلی. یزد، دارالعباده.
کاجی اصفهانی، سعیده؛ عارفی، مژگان؛ آقایی جشوقانی، اصغر؛ اصلی آزاد، مسلم و فرهادی، طاهره (1396). مطالعه همدلی شناختی در دانش‌آموزان با پرخاشگری ارتباطی و آشکار. فصلنامه سلامت روان کودک، 4 (2)، 116-124.
محمدی، علیرضا (1396). اثربخشی آموزش خویشتن­داری بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان دوره اول ناحیه دو یزد. پایان­نامه کارشناسی ارشد. مؤسسه آموزش عالی امام جواد(ع) یزد، گروه روانشناسی، رشته آموزش و بهسازی منابع انسانی.
Akbari, A. (1385). Problems of adolescence and youth. Third edition, Tehran, Growth and Development of Savalan (Persian)
Aliakbari Dehkordi, M., & Cheraghi Bidghi, F. (2016).The effectiveness of teaching coping skills for dealing with unpleasant emotions on apparent and relational aggression in students. Journal of School Psychology, 5(3), 148-166. (Persian)
Allameh, A., Shahani Yayalagh, M., Haji Yakhchali, A., & Mehrabizadeh, M. (2015). Comparison of self-efficacy in interaction with peers and social competence in male students with aggressive and normal behaviors. Social Recognition, 4(8),102-123. (Persian)
Amsterdam, H.V. (2018). Conceptual issues in neuroscientific research on empathy gerrit glas. International Journal of Law and Psychiatry.
Atramentova, L., Luchko, E., & Filiptsova, O. (2018). Impact of migration on the expression of aggression and empathy in urban populations. The Egyptian Journal of Medical Human Genetics,19, 83-86. 
 Bagherpour Tabrizi, M. (2016). The Impact of Empathy Group Training on Increasing Self-esteem and Interactive Self-efficacy of Unmarried Adolescents. Master's thesis. Semnan University, Faculty of Psychology and Educational Sciences. (Persian).
Barzegar, K. (2015). The effect of empathy education on social adjustment and aggression of female students. Research in Virtual and School Learning, 3 (9), 21-32. (Persian)
Beghayan Kole-mars, M., Peguhiniya, Sh., Rezazadeh, B. (2013). Effectiveness of empathy group training on improving interpersonal and emotional self-regulation of students with ADHA symptoms. Psychology of School, 2 (2), 6-28. (Persian)
Berke, L. (2007). Growth Psychology (from fertilization to childhood). Translation by Yahya Seyyed Mohammadi (2009), Fourteenth Edition, Tehran, Arasbaran Publishing.
Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63(3), 452- 459.
Galić, Z., & Ružojčić, M. (2017). Interaction between implicit aggression and dispositional self-control in explaining counterproductive work behaviors. Personality and Individual Differences, 104, 111–117.
Fallah, M, Dehghani, N, Fallahzadeh, M, Mendigari, N. (2014). Sympathy. Yazd, Paradise of Dar Al-Faddeh. (Persian).
Farakhavari, S. (2016).  The effectiveness of storytelling with social content on reducing aggression and increasing friendship with peers in female students.  Master's Thesis.  Shahroud University, Faculty of General Psychology.
Jan Bozorghi, M., Nouri, N., & Agahharis, M (2014). Ethics Education, Social Behavior, and Law-Ability to Children. Fifth Edition, Tehran, Arjomand. (Persian)
Heather, M., Thompson, A., Stevenson, E. C. (2016). Self-esteem: A mediator between peer relationships and behaviors of adolescents in foster care. Children and Youth Services Review, 66, 106-116.
Hossein Khanzadeh, A., Rahimi, E., & Steve, E (2016). The Effect of teaching drug skills on Improving Relationships between Peers and Self-Responsibility of Paid Learners. Quarterly Psychology of Exceptional People, 6 (21), 1-22. (Persian)
Hudson, W.W. (1992). The WALMYR Assessment Scales Scoring Manual. Tempe, ZA: WALMYR publishing co.
Kadiroğlu ,T., Hendekcib, A., & Tosunc, Ö. (2018). Investigation of the relationship between peer victimization and quality of life in school-age adolescents. Archives of Psychiatric Nursing, 4(3), 123-134.
Kaji Isfahani, S., Arefi, M., Aghaei Jashouqani, A., Asle azad, M., Farhadi, T. (2017). Cognitive study in students with relevant and aggressive aggression. Quarterly Journal of Mental Health, 4 (2), 116-124. (Persian)
Karami, J., Alikhani, M., Zakiei, A., & Khodadadi, K. (2012). The effectiveness of art therapy (painting) in reducing the aggressive behavior of students with dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 1(3), 105-117. (Persian)
Kim, H.,& Han, S. (2018). Does personal distress enhance empathic interaction or block it? Personality and Individual Differences, 124, 77-83.
Kim, S., & Rai Nho, Ch. (2017). Longitudinal reciprocal effects between peer relationship difficulties and aggressive behaviors in Korean adolescents. Children and Youth Services Review, 83, 41-47.
Lisa, T., Christian, S., Martin, A., & Simone, K. (2018). The co-evolution of  career aspirations and peer relationships in psychology bachelor students: A longitudinal social network study. Journal of Vocational Behavior, 106, 48-61.
Mohammadi, A. (2017). The Effectiveness of self-directed education on reducing the students' aggression in the first period of Yazd district. Master's thesis. Higher Education Institution, Imam Javad (AS) Yazd, Department of Psychology, Education and Human Resource Improvement. (Persian)
Rajabi, Z., Najafi, M.,& Rezaei, A. (1392). The effectiveness of cognitive-behavioral therapy on reducing children's aggression. Clinical Psychology Studies, 3(10), 55-71.
Rahmanian, F.,& Amiri Majd, M. (2016). The relationship of relationships with peers with social adjustment in Honari students. Third National Conference on Strategies for the Development and Promotion of Education Sciences, Psychology, Consulting and Education in Iran. Tehran: Association for the Development and Promotion of Basic Sciences and Technologies. (Persian)
Rashidi, M. (2014). The Effectiveness of Divine Class Education on Reducing Aggression and Enhancing Emotional Consciousness. Master's Thesis. University of Tehran, Faculty of Psychology and Educational Sciences, School of Psychology. (Persian).
Sadiopour, E. (2017). The Relationship between Using Social Networking with Relationships with Peers and Students' Academic Performance. Quarterly Journal of Communicative Research, 24 (3), 175-202. (Persian)
Seifalahei Oshani, P. (2016). Impact of empathy education on increasing community-based behaviors. National Congress of Social Psychology, Tehran, Public Association. (Persian)
Shachar, K., Ronen-Rosenbaum. Rosenbaum, M., Orkibi, H., Hamama, L. (2016). Reducing child aggression through sports intervention: The role of self-control skills and emotions. Children and Youth Services Review, 71, 241–249.
Simpson, J., & Weiner, E. (Eds.). (2017). Oxford English Dictionary. Oxford: Oxford University Press
Spivak, B., Batagol, B., Sifris, A., & Williams, B. (2018). Measuring empathy in undergraduate law students: Examining the factorial validity of the Jefferson Scale of Empathy – Law Students (JSE-LS). International Journal of Law and Psychiatry, 58, 143-149.
Taher, M., Abolghasemi, A., & Narimani, M. (2016). The effectiveness of empathy training and anger management training based on cognitive-behavioral approach on adolescence of students with conflict disobedience disorder. Journal of School Psychology, 5 (1), 26-47. (Persian)
Tageri, B. (2016). Effectiveness of problem solving skills training on interpersonal sensitivity and students' aggression. Journal of School Psychology, 5 (3), 39-55. (Persian)
World Health Organization. (2015). Adolescent mental health. Retrieved from http:// www.who.int/topics/adolescent_health/en.