اثربخشی برنامه آموزش راهبردهای تنظیم هیجان بر رشد قضاوت اخلاقی، رفتار جامعه یار و مهار خشم در دانش آموزان شهر اهواز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

10.22098/jsp.2020.1070

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزش راهبردهای تنظیم هیجان بر رشد قضاوت اخلاقی، رفتار جامعه یار و مهار خشم در دانش آموزان شهر اهواز  صورت گرفت. روش پژوهش تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و با انجام مرحله پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوم شهر اهواز در سال تحصیلی 96-1397 بودند، که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از 160 نفر دانش آموز  40 نفر از دانش آموزان انتخاب و به روش جایگزینی تصادفی ساده  در  یک گروه آزمایش (20 نفر) و یک گروه گواه (20 نفر) اختصاص یافتند. گروه آزمایش به مدت 2 ماه در معرض برنامه آموزش راهبردهای تنظیم هیجان قرار گرفت و گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند، پس از برنامه پس آزمون و یک ماه و نیم پس از مداخله مرحله پیگیری انجام گرفت. برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه های رشد اخلاقی لطف آبادی، پرسشنامه رفتار جامعه یار کارلو و همکاران و پرسشنامه خشم آیزنگ وویلسون استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها هم با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری( مانکوا) و روش تجزیه وتحلیل تک متغیری آنکوا انجام گرفت. نتایج پژوهش  در سطح معنی داری ( 001/0>p ) نشان داد آموزش راهبردهای تنظیم هیجان بر رشد  قضاوت اخلاقی، رفتارجامعه یار و مهارخشم در دانش آموزان تاثیر گذار می باشد و این نتیجه در مرحله پیگیری ماندگار بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of the training of emotion regulation strategies on the development of moral judgment, pro-social behavior and anger control in the students in Ahwaz City

نویسندگان [English]

  • M Faraji 1
  • B Makvandi 2
  • S Bakhtiyar Pour 2
  • Z Eftekhar Saadi 2
  • P Ehteshamzadeh 2
1 PhD Student in Educational Psychology, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to determine effectiveness of the training of emotion regulation strategies on the growth of moral judgment, prosocial behavior and Inhibition of anger in Ahwaz city students. The research method was pre-test and post-test with control group and follow-up. The participants of this study consisted of all second-grade secondary school students in Ahwaz city in the academic year of 2016-2017. Using multi-stage cluster random sampling, 160 students were selected from 40 students and randomly divided into two groups Experiments (20 people) and control group (20 people) were assigned. The experimental group was subjected to training of emotion regulation strategies for 2 months and the control group did not receive any intervention, after the post-test program and one and a half months after the intervention, a follow-up phase was performed. The tools used for data, Lotf Abadi's Moral Development Questionnaire, Prosocial Behavior Questionnaire and Eiseng -Wilson Anger Questionnaire. Data analysis was using Multivariate Covariance Analysis (MANCOVA) and ANCOVA single-variable. The results of the research showed a significant level of education (p < 0.001) Showed that the training of emotional adjustment strategies affects the growth of moral judgment, prosocial behavior and Inhibition of anger in students, and this result was persistent during the follow up phase.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teaching strategies for emotion regulation
  • Moral judgment
  • Prosocial behavior
  • Anger
  • Secondary school students

مراجع

برجعلی، احمد؛ اعظمی، یوسف؛ چوپان، حامد و عرب قهستانی، داود (1394). بررسی تأثیر اموزش راهبردهای تنظیم هیجان بر اساس مدل گراس بر میزان پرخاشگری در افراد وابسته به مواد.  پژوهش توانبخشی در پرستاری، 2(1)، 53-65.
حسنی، جعفر و امیری، سهراب (1394). عملکرد در قضاوت اخلاقی شخصی و غیر شخصی بر اساس ابعاد تجارب هیجانی زیر استانه ای مثبت و منفی، دو فصلنامه شناخت اجتماعی، 4(2)، 1-14.
خداپناهی، محمد کریم (1394). انگیزش و هیجان. تهران: انتشارات سمت.
خوش روش، سعیده؛ خسروجاوید، مهناز و خانزاده عباسعلی (1394). اثربخشی آموزش تنظیم هیجانی بر پذیرش اجتماعی و همدلی دانش‌آموزان مبتلا به نارسا خوانی. مجله ناتوانی های یادگیری، 5(32)، 1-16.
زاهد، عادل؛ اله قلیلو، کلثوم؛ ابوالقاسمی، عباس و نریمانی، محمد (1389). ارتباط بین راهبردهای تنظیم هیجان و رفتار بین فردی در سوء مصرف کنندگان مواد. مجله اعتیاد پژوهی، 11، 1-15.
سلیمانی، اسماعیل و حبیبی، یعقوب (1393). ارتباط تنظیم هیجان و تاب‌آوری با بهریستی روانشناختی در دانش‌آموزان. مجله روانشناسی مدرسه، 3(4)، 51-72.
سیف نراقی، مریم؛ قبادیان، مسلم؛ نادری، عزت الله و شریعتمداری، علی (1390). اجتماع پژوهشی موثر در رشد اجتماعی کودکان. تفکر و کودک، 2(2)، 1-22.
صدری دمیرچی، اسماعیل؛ اسدی شیشه گران، سارا و اسماعیلی قاضی ولویی، فریبا (1395). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تنظیم شناختی هیجان، احساس تنهایی و صمیمت اجتماعی زنان. فصلنامه مددکاری اجتماعی، 5(2)، 1-10.
ضامنی، فرشید (1395). بررسی توسعه اخلاق مدیران با سلامت سازمان. فصلنامه اخلاق زیستی، 6(20)، 3-20.
عریضی، حمیدرضا و گل پرور، محسن (1390). تحول شناخت و استدلال نوجوانان دختر و پسر راهنمایی در رفتارهای جامعه یار و مساعدت به دیگران. پژوهش­های روانشناسی اجتماعی، 1(3)، 1-21.
عظیم پور، علی رضا؛ اسکندری، حسین و ابراهیمی قوام، صغری (1395). بررسی اثر گذاری آموزش فلسفه به کودکان بر تحول اخلاقی دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی در شهر تهران. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 23، 1-18.
قبادیان، مسلم (1394). تأثیر برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر مهارت های اجتماعی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی. پژوهش های تربیتی، 30، 1-12.
کجباف، محمدباقر؛ سجادیان، ایناز و نوری، ابوالقاسم (1389). بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار مقیاس گرایش­های اجتماعی مطلوب در بین دانشجویان. جامعه شناسی کاربردی، 21(2)، 101-118.
کریمی، یوسف (1394). روانشناسی اجتماعی (نظریه­ها، مفاهیم و کاربردها). تهران: انتشارات ارسباران.
گراوند، پریوش و غلامرضا، منشئی (1394). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان و مهارت های اجتماعی بر پرخاشگری ارتباطی، آشکار و رفتار جامعه پسند نوجوانان پرخاشگر شهر خرم آباد. مجله مطالعات ناتوانی، 5(11)، 190-199.
گنجی، حمزه،  (1391). ارزشیابی شخصیت، ویرایش دوم، نشرساوالان.
متین، حسین؛ اخوان غلامی، مریم و احمدی، صدیقه. (1397). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تعامل والد-کودک مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی­های یادگیری، 8(1)، 70-89.
محمودی، طیبه؛ بساک نژاد، سودابه و مهرابی زاده هنرمند، مهناز (1395). اثربخشی آموزش مدیریت خشم با رویکرد روانشناسی مثبت نگر بر راهبردهای تنظیم هیجان و نشخوار خشم در دانشجویان دختر. مجله دست آوردهای شناختی، 4(23)، 1-20.
مساح، امید (1393). کاهش خشم در مصرف کنندگان مواد با نگاهی بر آموزش تنظیم هیجانی با مدل گراس. مجله طب اعتیاد، 6، 1-10.
نریمانی، محمد؛ نصیرلو، کریم و عفت پرور، سودا (1392). اثربخشی آموزش متمرکز بر هیجان بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان آزار دیده عاطفی. دوفصلنامه مشاوره کاربردی، 3(2)، 37-50.
هاشمی، تورج؛ عندلیب، مرتضی؛ پوراسمعلی، اصغر و صالحی، مجتبی. (1390). تأثیر القای خُلق بر عملکرد شناختی و رفتاری. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۴ (۳)، ۱۰۱-۱۰۵.
یعقوبی، ابوالقاسم و عبدالهی مقدم، مریم (1395). بررسی رابطه استدلال اخلاقی و رفتار اخلاقی با میانجی گری نظریه شناخت اجتماعی در نوجوانان. مجله روانشناسی مدرسه، 5(2)، 167-182.
Basharpoor, S., & Ahmadi, SH. (2020). Predicting the tendency towards high-risk behaviors based on moral disengagement with the mediating role of difficulties in emotion regulation: A Structural Equation Modeling. Journal of Research in Psychopathology, 1(1), 32-39.
Berthelsen, D., C. & Williams, K. E. (2013). The relationship between children’s emotional and cognitive self-regulation at 2 to 3 years and prosocial behavior in the early years of school. In Proceedings of the 14th Annual Conference of the Pacific Early Childhood Education Research Association: Empowering Children’s Empathy via Early Childhood Education, Ewha Womans University and Educational Research Institute, Ewha Womans University, Seoul.
Gross, J.J., & Thompson, R.A. (2007). Emotion regulation: Conceptual foundations. In JJ
Harenski, C.N. & Hamann, S. (2005). Neural correlates of regulating negative emotions related to moral violations. Neuroimage, 313-324Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation. New York, NY: Guilford Press.
Kligyte, V., Thiel, Ch., Connelly, Sh., & Devenport, (2013). The Influence of Anger, Fear, and Emotion Regulation on Ethical Decision Making.
Kusche, C. A., & Greenberg, M. T. (2008). PATHS in your classroom: promoting emotional literacy and alleviating emotional distress. In J. Cohen (Ed.), social-emotional learning and the elementary school child: a guide for educators (pp. 140-161). New York: Teacher College Press.
Lockwood, P.L., Seara-Cardoso, A., & Viding, E. (2014). Emotion regulation moderates the association between empathy and Prosocial behavior. PLoS ONE, 9(5), 45-60.
Lotfabadi, H. (2007). National and global citizenship education students with consolidated identity and value system. Quarterly Scientific Educational Innovations, 17, 11-44. (Persian)
Maringer. M., & Stapel, D.A. (2007). Retracted: Unfinished business: How completeness affects the impact of emotional states and emotion concepts on social judgment. Journal of Experimental Social Psychology, 43(5), 120-133.
Martin-Raugh, M. P., Kell, H. J., & Motowidlo, S. J. (2016). Prosocial knowledge mediates effects of agreeableness and emotional intelligence on prosocial behavior. Personality and Individual Differences, 90, 41-49.
Massah, O., Sohrabi, F., A’azami, Y., Doostian, Y., Farhoudian, A., et al. (2016). Effectiveness of Gross Model-Based Emotion Regulation Strategies Training on Anger Reduction in Drug-Dependent Individuals and its Sustainability in Follow-up, International Journal of High Risk Behaviors and Addiction, 5(1), 24-37.
Matin, H., Akhavan Gholami, M., & Ahmadi, A. (2018). The effectiveness of emotion regulation teaching on the parent_child interaction and those mothers that have learning disabilities children. Journal of Learning Disabilities, 8(1), 70-89. (Persian)
Miles, S.R., Thompson, K.E., Stanley, M.A., & Kent, T.A.(2016). Single-session emotion regulation skills training to reduce aggression in combat veterans: A clinical innovation case study. Psychological Services. 13(2), 170-185.
Popusoia. S., & Holman, S. (2016). Driving anger and aggressive tendency: the moderating role of emotion regulation strategy. Bulletin of the Transilvania University of Braşov, Special Issue Series VII: Social Sciences, 9 (59), 22 – 35.
Saunders, L. F. (2016). Reason and emotion, not reason or emotion in moral judgment. Philosophical Explorations an International Journal for the Philosophy of Mind and Action, 19, 20-35.
Santrock, J.W. (2014). Adolescence, Fifteenth Edition. Published by McGraw-Hill Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Printed in the United States of America.
Song, J. H., Colasante, T. & Malti., T. (2017). Helping Yourself Helps Others: Linking Children's Emotion Regulation to Prosocial Behavior Through Sympathy and Trust. Ju-Hyun Song, Department of Psychology, University of Toronto, 3359 Mississauga Road, ON L5L 1C6, Canada.
Szasz, P. L., Szentagotai, A., & Hofmann, S. G.  (2011). The effect of emotion regulation strategies on anger. Behaviour Research and Therapy (BRT). 49(2), 114-119.
Szekely, R. D., & Miu, A. C. (2015). Bridging cognition and emotion in moral decision
making: Role of emotion regulation. In M. L. Bryant (Ed.), Handbook on emotion regulation: Processes, cognitive effects and social consequences. New York: Nova Science.
Thomas, R. G. (2013). The impact of cognitive strategy, self-control, and emotional intelligence on ethical judgments and intentions [electronic resource]. Submitted to the Graduate Faculty of the College of Science and Engineering Texas Christian University in partial fulfillment of the requirements for the degree of.
Wang, S., Zhang, W., Li, D., Yu, C., Zhen, S., & Huang, S. (2015). Forms of aggression, peer relationships, and relational victimization among Chinese adolescent girls and boys: roles of prosocial behavior. Frontiers in Psychology. 45 1, 4-45.
Xiao, X. (2016). Inductive Discipline and Children's Prosocial Behavior: the Role of Parental Emotion Regulation Strategies. Dissertations, 507, 1-15.
Zhang, L., Kong, M., & Zhongquan, L. (2017). Emotion regulation difficulties and moral judgment in different domains: The mediation of emotional valence and arousal. Personality and Individual Difference. 109, 56-60.
روان شناسی مدرسه و آموزشگاه
دوره 9، شماره 3
مهر 1399
صفحه 162-180

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار