اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مشاوره مدرسه، آموزش و پرورش استان البرز

2 دانشگاه تهران

3 استاد گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر باهدف شناسایی اثر آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار انجام پذیرفت، پژوهش از نوع آزمایشی و در چارچوب طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون با گروه گواه اجرا گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان‌های دولتی در سال تحصیلی 94-93 شهر هشتگرد بود که به روش تصادفی مرحله‌ای، دو دبیرستان انتخاب شد و بر اساس نمره‌کسب ‌شده از اجرای اولیه پرسشنامه سازگاری اجتماعی نمونه‌ای شامل 60 نفر از نمرات پایین تر از میانگین، برای پژوهش برگزیده شده و به‌تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. گرداوری اطلاعات به واسطه دو ابزار، پرسشنامه سازگاری دانش آموزان  و پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی لوتاتزوهمکاران صورت پذیرفت. به‌ منظور اجرای پژوهش و مطابق با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون ابتدا هر دو گروه در پیش‌آزمون سنجیده شدند، سپس گروه آزمایش طی هشت جلسه تحت آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی قرار گرفتند و مجدداً در پس‌آزمون هر دو گروه به سنجش درآمدند. جهت تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد و نتایج تفاوت معنادار میان گروه آزمایش و گواه را در هر دو متغیر سازگاری اجتماعی و سرمایه روان شناختی نشان داد (05/0p<). بر این اساس می‌توان گفت آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر افزایش سازگاری دانش‌آموزان مؤثر بوده و منجر به بهبود سرمایه روان شناختی در کلیه مؤلفه‌های آن‌ شامل خودکارآمدی، امید، خوش‌بینی و تاب‌آوری می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Positive Thinking Skill Training on Social Maladjusted Adolescent Girls' social adjustment and Psychological Capital

نویسندگان [English]

  • S Dehghannezhad 1
  • M Hajhosseini 2
  • J Ejei 3
1 Master of Science in School Counseling
2 Assistant Professor in department of Educational Psychology, University of Tehran
3 Professor in department of Educational Psychology, University of Tehran
چکیده [English]

The aim of current study was to recognize effect of positive thinking skill training on social maladjusted adolescent girls' social adjustment and psychological capital. Method this study was experimental and in framework of pre- and post-test plans with control group. It was measured by two questionnaires A: students' adjustment for high school. B: Inventory Psychological Capital . Accordingly, a 60-person sample of maladjusted adolescent girls in high schools of Hashtgerd City was elected using cluster sampling method. Then positive thinking skills training were provided for experimental group. The pre- and post-test were performed for both groups before and after of training for experimental group and data obtained by descriptive statistics and data categorizing and in inferential level were investigated by Covariance analysis method. Results of data analysis showed that training influence of positive thinking is effective on increase of adolescent students' adjustment and psychological capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • positive thinking
  • social adjustment
  • Psychological capital
  • maladjusted adolescent
ابراهیمی، مرتضی؛ کرمی، جهانگیر؛ برازنده چقائی، سمیه و بگیان‌کوله‌مرز، محمدجواد (1394). مداخله‌ای در سازگاری اجتماعی و کاهش رفتارهای تکانشی دانش‌آموزان پسر مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری ریاضی: اثربخشی و کارآمدی آموزش والدین با رویکرد آدلری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 5(1)، 31-7.
احمدی، علی اصغر (1387). بررسی رابطه بین عزت نفس و اعتقادات دینی با سازگاری دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه تهران.
بردباری طارمسرایی، قمر(1391). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری عاطفی، اجتماعی و آموزشی دختران دبیرستانی خانواده‌های ایثارگر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
برخوری، حمید؛ رفاهی، ژاله و فرح‌بخش، کیومرث (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی به شیوه گروهی بر انگیزه پیشرفت، عزت‌نفس و شادکامی دانش‌آموزان پسر پایه اول دبیرستان شهر جیرفت. فصلنامه رهیافتی نودرمدیریت آموزشی،2(5)، 35-62.
بیابان‌گرد، اسماعیل (1380). روان‌شناسی نوجوانان. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جوان بخش، عبدالرحمان(1385).بررسی اثربخشی مهارت های مثبت اندیشی به شیوه گروهی برمنبع کنترل دانش‌آموزان دبیرستانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
خدایاری فرد، محمد و عابدینی، یاسمین (1389). نظریه‌ها و اصول خانواده‌درمانی و کاربرد آن در درمان اختلالات کودکان و نوجوانان، تهران: دانشگاه تهران.
رعیت ابراهیم آبادی، معصومه (1393). بررسی برنامه مداخله ی مثبت‌اندیشی بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی نوجوانان بزهکار. پایان نامه کارشناسی ارشد، روان‌شناسی، دانشگاه تهران.
زاهد، عادل؛ رجبی، سعید و امیدی، مسعود (1390). مقایسه سازگاری اجتماعی، هیجانی، تحصیلی و یادگیری خود تنظیمی در دانش‎آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی یادگیری، 1(2)، 62- 43.
سپاه منصور، محمد (1386). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر انگیزه پیشرفت، خود احترامی و سازگاری اجتماعی. مجله اندیشه و رفتار، 6 (1)،85 -93.
سلیگمن، مارتین (1393). شادمانی درونی، ترجمه مصطفی تبریزی، رامین کریمی، علی نیلوفری، تهران، نشردانژه.
سلیگمن، مارتین (1388). خوش‌بینی آموخته‌شده. ترجمه قربانعلی خدایی، تهران: نشرچنار.
عاشوری، سمانه (1390). اثربخشی آموزش شناختی رفتاری با رویکرد مثبت اندیشی بر خودتنظیمی رفتار واضطراب نوجوانان دختر، پایان‌نامه جهت اخذ کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روان‌شناسی دانشگاه تهران.
علیرضا لو، حامد (1392). بررسی آموزش مهارت مثبت‌اندیشی بر انگیزه پیشرفت و شادکامی دانش‌آموزان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تهران، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
کار، آلن (1385). روان‌شناسی مثبت. ترجمه حسن پاشا شریفی، جعفر نجفی زند، تهران، نشر سخن.
نریمانی، محمد؛ شاه محمدزاده، یحیی؛ امیدوار، عظیم و امیدوار، خسرو (1393). مقایسه ی سرمایه روان‌شناختی و سبک‌های عاطفی در بین دانش‌آموزان پسر با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری، 4(1)، 100-118
نویدی، احد(1387). تأثیر آموزش مدیریت خشم بر مهارت های سازگاری پسران دوره متوسطه شهر تهران. مجله روانپزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 14(4)، 394-403.
یارمحمدیان، احمد و شرفی راد، حیدر (1390). تحلیل رابطه ی بین هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی در نوجوانان، مجله جامعه شناسی کاربردی، 44 (22)، 35-50.
یوسفی، علیرضا؛ غرضی، فاطمه و گردان شکن، مریم (1391). بررسی تأثیر آموزش حل مسئله بر خودکارامدی و خودکارآمدی ادارک شده در نوجوانان، تحقیقات علوم رفتاری،10(6)، 421-430.
هاشمی نصرت‌آباد، تورج؛ بابا پور خیرالدین، جلیل و بهادری خسروشاهی، جعفر (1391). نقش سرمایه روان‌شناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه اجتماعی. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، (4)، 123-144.
Bernat,  F. (2009). Youth Resilience: can schools Enhance youth Factors for Hope, optimism, and success? publisher title: Women & Criminal Justice. Binghamton:(19),3; 251.
Black, J., &  Reylons, W. M. (2013). Examining the relationshpe rfectionism, depressin, and optimism: Testing for mediation and moderation, Personality and Individual Differenes, 426-431.
Bolier, L., Haverman, M., Westerhof, G. J., Riper, H., Smit, F., & Bohlmejer, E. (2013). Positive psychology intervention: A meta analysis of randomized controlled studies. Bolier Public Healt, 13 (119), 1471-2458.
Campbell , R. (2009). Psychiatvic dictionary .Oxford University Press.
Ciarrochi, J., & Scott, G. (2006). The link between emotional competence and well-being: A longitudinal study. British Journal of Guidence & Counselling. 34, 231 -243.
Erez, A., judge, T. (2001). Relationship of core self-evaluation to goal setting, Motivatoin,and performance. J Appl psychology, 86(6), 1270 -1279.
Forgeard, M. J. C., Seligman, M. E. P. (2012). Seeing the glass half full: A review of the causes and conseqences of optimism,partiques psychologiqes, 107-120.
Ho, M., cheung, F. M. & Cheung, Sh. (2010).The role of meaning in life and optimism in promoting well-being, Personality and Individual differeneces, 658-663.
Judge, T.,Bono j. (2001). Relationship of core self evaluation traits-self-esteem,generalized self-efficacy,locus of control,and emotional stability with job satisfaction and job performance:A meta-analysis, Journal of  Appl Psychol; 86: 80-92.
Karademas, E. C. (2006). Self-efficacy, Social support, and well-being: The mediating role of optimism. Personality and Individual Differences, 40, 1281-1290.
Karademas, E. C., Konstantions, K., & Sideridis, G. D. (2007). Optimism, self-efficacy, and information processing of threat –and well-being- related stimuli. Stress and Health. 23, 285-294.
Luthans, F., & Avolive B. J. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with statisfation. Pres Psychlogy, 6, 138-146.
Luthans, F., luthans, k., & luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Going bgehond human and social capital.bus horiz, 47(1),45-50.
Luthans, F., Youssef, A., & Avolio, B. (2007). Psychological capital: developing the human competitive edge: Oxford, England:Oxford University Press.
Orejudo, S., Puyuelo, M., Fernandez-turrado, T. ,Ramos, T. (2012). Optimism in adolescence:A cross-sectional study of the infiuence of family and peer group variables on junior high school students,personality and individual differces, 812-817.
Peteson, C., & siligman, M. (2006). Character sterenghs and virtues A Hand book and classification. A. P. A, Oxford University press.
Reed-victor, E. (2003). Individual differnces and early school adjustment: Teacher appraisals of young children with special needs. Early Child Development and Care, 174, 59-70.
Selgiman, M. E. P. (2011). Flourish: Avisionary new underestanding of happiness and well-Being. New York: Free press.
Silva, A. (2010). The contribution of psychological capital to entrepreneurs success during recessionary Times. submitted to the nonrefereed stream - New Zealand Applied Business Educators Conference 27 & 28 September.
Snyder, C. R., & Lopez, S. (Eds.). (2002). Handbook of positive psychology. New York: Oxford   University Press.
Steinberg, L. (1992). Authorizative parenting and adolescent adjustment across varied ecological Niches. Based in Part on a paper present at Biannal metting of the.Washington, D.C. Press.
Susana, C., Marques, J. L., Shane, J., & Lopez, J. (2011). The role of positive psychology constructs in predicting mental health and academic achievement in children and adolescents: a two-year longitudinal study. Journal of Happiness Study, 12, 1049-1062.
Valli.S, Niittykangas. H & Haapanen.M. (2009). Positieve psychological capital and growth aspirations of Enetreneurs Frontiers of Entrepreneurship Research. Available at: http://digitalk knowledge. Babson. Edu.
Welsh, M., Parke, D. R., Widaman, K., & O'Neil, R. (2001). Linkages between children's social and academic competence: A longitudinal analysis. Journal of School Psychology, 39, 463-481.
Wood, B. (1996). A developmental biopsychosocial approach to the treatment of choronic illness in children and adolencents. In R. Mikesell, D. Lusterman, and S. Mc Daniel (Eds). Integration family terapy: Handbook of Family Psychology and Systems Theory. Washengton D.C: American Psychological Assocation. 437-45.
Wong, S. S.(2012). Negetive thinking versus positive thinking in a singaporean student sample:relationships with psychological well being and psychological maladjustment. Learning and Individual Differnces,4, 76-82
Zettergren, P. (2003). School adjustment in adolescence for previously rejected, average and popular children. Journal of Educational Psychology, 73, 207-221..