مقایسه پیشرفت تحصیلی، درگیری تحصیلی، سرسختی و ادراک محیط کلاس دانش‌آموزان دختر و پسر پایة سوم تجربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی واحد رودهن

2 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

3 دانشیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

10.22098/jsp.2019.838

چکیده

هدف این پژوهش مقایسه پیشرفت تحصیلی، درگیری تحصیلی، سرسختی و ادراک محیط کلاس دانش‌آموزان دختر و پسر بود. نمونه‌ای با حجم 300 دانش‌آموز (150 دختر و 150 پسر) سوم تجربی شهر دزفول با روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب و پرسشنامه­های سرسختی، ادراک محیط کلاس و درگیری تحصیلی را تکمیل‌کردند. میانگین نمرات دروس ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست شناسی به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی مدّ نظر قرارگرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، روش تحلیل واریانس چندمتغیّره به کار رفت. نتایج نشان‌ دادند که جنسیّت بر متغیّرهای وابسته اثر معناداری‌ دارد (001/0p< ). برای تعیین مکان معنادارشدن آماری اثر جنسیّت روی هر یک از متغیّرهای وابسته، تحلیل واریانس تک متغیّره به طور جداگانه اجرا شد. نتایج نشان‌داد بین میانگین پیشرفت‌تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد (001/0p< ). اما بین میانگین سرسختی و ادراک محیط کلاس دانش‌آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری یافت نشد(001/0<p). لذا ضرورت دارد که والدین، برنامه‌ریزان و معلّمان فرصت‌هایی را جهت درگیری و فعّال‌سازی، بهره‌مندی از تکالیف چالش‌برانگیز مفید برای رشد و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان هر دو جنس فراهم‌سازند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing academic achievement, academic engagement, hardiness and perceived classroom environment among female and male students

نویسندگان [English]

  • F Elhampour 1
  • H Ganji 2
  • KH Abolmaali Alhosani 3
1 Ph.D. student of Educational Psychology, Islamic Azad University, Rodehen Branch
2 Professor of Psychology, Islamic Azad University Rodehen, Branch
3 Associate Professor of Educational Psychology, Islamic Azad University, Rodehen Branch
چکیده [English]

 
The aim of this study was to compare students' academic achievement, academic engagement, hardiness and perceived classroom environment among female and male students in math and science. A sample size of 300 female and male students in the third grade high school in Dezful were selected using multi-stage random sampling. For data collection, hardiness questionnaire, perceived classroom environment and academic engagement questionnaire were used. To analyze the data, multivariate analysis of variance (MANOVA) and analysis of variance (ANOVA) were used. The results showed that gender significantly affected dependent variables (p<0/001). It also means academic achievement, and academic engagement (p<0/001) of female and male students were significantly different and the mean of hardiness and perceived classroom environment were not significantly different. Based on the results, it is necessity that parents, instructional planners and trainers produce good opportunities for engagement, activation and using of challenging and useful tasks for the development and academic achievement of girls and boys.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic engagement
  • academic achievement
  • hardiness
  • perceived classroom environment
اختیاری اردکانی، فاطمه (1377). بررسی تاثیر راهبردهای شناختی بر انگیزش و عملکرد حل مسأله ریاضی در دانش‌آموزان کلاس پنجم ابتدایی، سال تحصیلی 76-75، شهر: شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.
 اسلاوین، رابرت (2006). روا­­ن­شناسی تربیتی (نظریه ها وکاربست)، مترجم: سیدمحمدی، یحیی، 1398؛ تهران: نشر روان.
اناری، فهیمه و ابوالمعالی، خدیجه (1390). تعیین سهم ادراک محیط کلاس درس در پیش‌بینی درگیری ‌تحصیلی دانش‌آموزان در درس ریاضی. مجله اندیشه های تازه در علوم تربیتی، 27، 19-34.
 انصاری، حجت الله (1374). تاثیر جوّ روانی- اجتماعی کلاس در پیشرفت‌تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر پایه پنجم ابتدایی منطقه 2 و 16 تهران، سال تحصیلی 73-72، فصلنامه علمی-پژوهشی، روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، 56، 137-117.
 باباخانی، نرگس و حجازی، الهه (1391). الگوی تبیین یادگیری خودتنظیمی براساس ادراک محیط کلاس، خانواده و احساس تعلق به مدرسه در دانش‌آموزان دبیرستانی، پایان نامه دکتری روان­شناسی تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی واحد رودهن.
 البرزی، شهلا و سامانی، سیامک (1378). بررسی و مقایسه باورهای انگیزشی و راهبردهای خودتنظیمی برای یادگیری در میان دانش‌آموزان دختر و پسرمراکز تیز هوشان شیراز. سال تحصیلی 77-76. مجله اجتماعی وانسانی دانشگاه شیراز، 15(1)، 1-8.
 بروجردی، مرضیه (1391). بررسی‌اثربخشی آموزش انگیزش پیشرفت برادراک ازساختارکلاس درس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
بشارت، محمدعلی؛ رضاپور، حسین و کریمی، کیومرث (1384). بررسی تاثیرسخت‌کوشی (سخت رویی) بر سلامت روانی موفقیت تحصیلی، مجله علوم روان­شناختی، 2(3)، 120-160.
 پاینده، سیده فضیلت؛ اعتمادی، احمد و کرمی، ‌ابوالفضل (1390). اثربخشی‌آموزش سخت رویی بر سازگاری نوجوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی.
 پینتریچ، پ.آر. و شانگ، د.اچ (2002). انگیزش در تعلیم و تربیت (نظریه ها، تحقیقات و کاربردها) ترجمه: مهرناز شهرآرای (1390)، تهران: نشرعلم.
تویسرکانی راوی، فاطمه؛ عرب زاده، مهدی وکدیور، پروین (1394). رابطة محیط کلاس، اهداف پیشرفت و تفکر تأملی با عملکرد ریاضی دانش‌آموزان، مجلة روانشناسی مدرسه، 4(1)، 52-69.
خیراتی، حمیده؛ غباری بناب، باقر و به­پژوه، احمد (1398). اثربخشی آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد تحصیلی و توجه در دانش‌آموزان با مشکلات خواندن. مجله ناتوانی­های یادگیری، 8(4)، 27-54.
 راشدی، معصومه و ابوالمعالی، خدیجه (1391). مدل یابی معادلات ساختاری برای تبیین پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی براساس ویژگی‌های شخصیتی و جوّروانی- اجتماعی کلاس درس و درگیری‌تحصیلی دانش‌آموزان دوم و سوم تجربی و ریاضی شهردامغان، پایان نامه‌کارشناسی‌ارشد روان­شناسی‌تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی ساوه.
 رجائیان، محمدحسین (1387). رابطه ادراکات دانش‌آموزان سوم متوسطه از فرهنگ مدرسه با پیشرفت تحصیلی در شهر: اصفهان سال تحصیل 87-86، فصل نامه علمی-پژوهشی خوراسگان، 9(2)، 67-78.
رستم­اوغلی، زهرا؛ طالبی جویباری؛ مسعود و پرزور، پرویز (1394). مقایسه‌ی سبک‌های اسنادی و تاب آوری در دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص، نابینا و عادی. مجله ناتوانی­های یادگیری، 4(3)، 39-55.
 ریو، مارشال (2005). انگیزش و هیجان. ترجمه یحیی سید محمدی (1389)، تهران: ویرایش.
 سیف، علی اکبر (1387). روانشناسی پرورشی نوین (روانشناسی یادگیری وآموزش)، ویرایش ششم، تهران. نشردوران.
عابدینی، یاسمین؛ حجازی، الهه؛ سجادی، حسین و قاضی طباطبایی، محمود (1387). نقش واسطه‌ای درگیری‌تحصیلی در ارتباط بین اهداف اجتنابی- عملکردی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه سوم متوسطه رشته علوم انسانی، مجله پژوهش های تربیتی و روان­شناختی دانشگاه اصفهان، 4(1)، 41-58.
عمادی، سیدرسول و فرشچی، فاطمه (1394). تحلیل همبستگی مشغولیت‌تحصیلی دانشجویان با دست‌آوردهای تحصیلی آنها، مجله مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 8، 115-134.
عینی، ساناز؛ نریمانی، محمد و بشرپور، سجاد. (1398). پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی براساس سرزندگی تحصیلی و یادگیری خود‌راهبر دانش‌آموزان دختر. راهبردهای شناختی در یادگیری، 7(12)،33-45.
فلاتی، سارا؛ مصرآبادی، جواد و پیری، موسی (1391). رابطه ادراک محیط کلاس ومهارت‌های اجتماعی با پیامدهای شناختی و عاطفی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان پایه سوم دبیرستان شهر: سنندج، سال تحصیلی 90-89، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تبریز.
 قدیری، پروین؛ اسدزاده، حسن و درتاج، فریبرز (1390). بررسی رابطه ادراک محیط کلاس درس و جهت‌گیری هدف با پیشرفت‌تحصیلی ریاضی در دانش‌آموزان دختر پایه سوم متوسطه. مجله روانشناسی تربیتی، 19 (6) ، 115-138.
 کدیور، پروین (1391). نقش جنسیّت برانگیزش پیشرفت و راهبردهای یادگیری خود تنظیمی، مطالعات روان­شناختی دانشگاه الزهرا (س)، 8(2)، 27-35.
 کیامنش، علی رضا و محسن پور، مریم (1389). روندعملکرد دانش‌آموزان ایران در ریاضیات، علوم و عوامل نگرشی با تاکید بر تفاوت‌های جنسیّتی (براساس یافته‌های تیمز)، فصل نامه تعلیم و تربیت، 29(2)، 89-114.
 مسموعی، راضیه و معین، لادن (1389). رابطه سرسختی روانشناختی با سازگاری زناشویی دبیران متوسطه شهر شیراز. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، 2(4)، 163-189.
نریمانی، محمد و سلیمانی، اسماعیل (1392). اثر بخشی توان بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی(حافظه کاری و توجه) و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. ناتوانی­های یادگیری، 2(3)، 91-115.
 هویت، دنیس و کرامر، دانکن. (2005). مقدمه­ای برکاربرد  SPSSدرروان­شناسی، مترجمان: حسن پاشا شریفی، جعفر نجفی زند، مالک میرهاشمی، داود معنوی پور و نسترن شریفی (1389)، تهران: نشر سخن.
 Abedini, Y., Hejazi, A., & Sajadi, H. M. (2008).The role of academic engagement between performance goals and academic achievement Female students' in third grade high school. Journal of educational and psychology searches: Esfahan university, 4(1),41-58 (Persian).
 Alborzi, Sh. & Samani, S. (2007). A comparison of motivation believes and self-regulation learning strategies among male and female bright students of in shiraz. Journal of social and Humanity of Shiraz university,15 (1):1-18. (Persian)
 Amadi, S.R., & Farshchi, F. (2016). Relation analysis between student's academic engagement and academic outcomes. Journal studies of instructional planning, (8):115 -134. (Persian)
 Amin Bidokhti, A., & Arfani, A. (2001). Reletionship of hardiness. And job burnout of profession of semnan university of administration psychology approach. Journal of humanitist science, (2): 148 – 165. (Persian)
 Anari, F., & Abolaali Alhosaini, K.H. (2011). The predication of academic engagement based on components of classroom environmental perception among high school girl students in Tehran city.Journal of educational sciences, 27:19-34. (Persian)
 Ansari, H. (1995). The effect of classroom social- psycho climate in academic achievement of male and female fifth grade elementary students in Tehran, Journal of educational psychology, Tehran university, 56:117-137. (Persian)
 Asghari Jafarabadi, M., & Mohammadi, S.M. (2013). Statistical Series: Summarizing and Displaying Data. Journal of Diabetes and Lipid Disorders,12(2): 83-100.
 Babakhani, N., & Hejazi E. (2012). Self-regulation learning predication model's based on environment classroom perceived, family and belonging to school of high school students. Thesis PhD educational psychology Islamic Azad university Rodehen Branch. (Persian)
 Besharat, M. A., Rezapour,H., & Karimi, K. (2005).The effect of hardiness on the well-being and academic success. Journal of psychology sciences, 2(3): 120-160. (Persian)
 Bollen, K. A., & Barb, K. H. (1981). Pearson's and coarsely categorized measures. American Sociological Review, 46: 232-239.
 Brojerdi, M. (2012). The effect of teaching achievement motivation on the structure of classroom, thesis PhD. Allameh tabatabaie university. (Persian)
 Chou, C.P., & Bentler, P. M. (1990). Model modification in covariance structure modeling: A comparison among the likelihood ratio, Lagrange Multiplier, and Wald tests. Multivariate Behavioral Research, 25, 115-136.
 Chou, C.P., & Bentler, P. M. (1995). Estimates and tests in structural equation modeling. In R. H. Hoyle (Ed.), Structural equation modeling: Concepts, issues and applications (pp. 37). Thousand Oaks, CA: Sage.
 Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences, 2nd ed. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Daneshamooz, S., & Alamolhodae, H. (2012). Cooperative learning and academic hardiness on students’ mathematical performance with different levels of mathematics anxiet Educational Research, 3(3):270-276.
Einy, S., Narimani, M., & Basharpoor, S. (2019). Prediction of academic achievement based on academic buoyancy and self-directed learning of female students. Cognitive Strategies in Learning, 7(12):33-45. (Persian)
Ekhteyari Ardekani, F. (1994). The effect of cagnitional stratigies on motivation and solving mathematic problems performance of elementary fifth grade students in shiraz city.MS thesis educational psychology, Shiraz University, 15(1): 1-18. (Persian)
Falati, S., & Mesrabadi, J. (2002). Relationship between academic engagement social skills and cognition outcomes, affective and academic self- concept in third grade high school students in sanandaj city for M.A thesis Tabriz Moallem Tarbeyat university. (Persian)
 Fredericks, J. A., Blumenfeld, P.C., & Paris, A.H. (2004). School engagement: Potential ofthe concept, stste of the evidence. Review of Educational Research, 74: 59-109.
 Howitt, D., & Cramer, D. (2010). Introduction to SPSS in psychology Translated by Sharifi,H. P.,Najafizand, J.,Mirhashemi, M.,Maanavipour,D. & Sharifi, N. Tehran: Sokhan publication. (Persian)
 Kadivar, P. (2002). Metacognitive processes and its application in teaching and learning in education issues. Journal of educational Psychology, (4): 27-53. (Persian)
 Karimi,A., &Van Kat, S. (2009). Mathematics anxiety, mathematics performance and academic hardiness in high school students department of studies in psychology University of Mysore, Manasagangothri, Mysore 570 006, Karnataka, India.
 Kgadiri, P., Asadzadeh., A., & Dortaj, F. (2011). Reletionship of classroom environment perceived and goal orientation with academi achievement in mathematics of high school third grad students. Journal of Scientific – Research, (19): 115-138. (Persian)
Kheirati, H., Ghobari Bonab, B., & Beh-Pajooh, A. (2019). The effectiveness of teaching self-monitoring of attention on academic performance and attention in students with reading difficulties. Journal of Learning Disabilities, 8(4):27-54. (Persian)
 Kiamanesh, A.R., &Mohsenpour, M. (2010). Trends in factors attitudinal iranian eighth graders,mathematics achievement by gender(TIMSS,1999,2003 & 2007). Journal of educational psychology, (2), 89-114. (Persian)
 Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2nd ed). New York: Guilford.
 Masmoie, R., & Moien, L. (2011). Relationship between psychological hardness with marriage adjustment's among high school teachers in Shiraz city, Journal of women and society. Islamic Azad University branch Marvdasht. 2(8). (Persian)
 Mulaik, S. A., & Millsap, R. E. (2000). Doing the four-step. right. Structural Equation Modelin). 7): 36-73.
Narimani, M., & Soleymani, S. (2013). The effectivenes of cognitive rehabilitation on executive functions (working memory and attention ) and academic achievement in students with math learning diworder. Journal of Learning Disablities, 2(3):91-115. (Persian)
 Payndeh, S. F. (2012). Effecacy of hardiness on the adolscences Adjustment. Tehran, counseling researches,12(45). (Persian)
 Pintrich,P. R. & Schunk, D.H. (2002). Motivetion in education: Theories, searches and using those, translated by Shahraray, M.N. Tehran:saience publication. (Persian)
 Rajaeiyan, M. (2008). Relationship between of high school third grade students' perception of school culture and academic achievement in Esfahan city. Jurnal of educational psychology.Islamic Azad University kgorasgan brach. (2). (Persian)
 Rashedi. M., & Abolmaali Alhosani, K. (2012). Structural equations models to explain academic achievement based on personality characteristics, psycho – social climate of classroom and student's academic engagement in mathematics in high school students', for M.A. thesis educational psychology. Islamic Azad university. (Persian)
 Reeve J.M. (2015). Understanding Motivation & Emotion Translated by Mohammadi Y: 6thed. E. (2014).25.Tehran.virayesh. (Persian)
Rostamoghli, Z., Talebi Joybari, M., & Porzoor, P. (2015). A comparison of attributional and resiliency style in students with specific learning disorders, blindness and normal. Journal of Learning Disabilities, 4(3):39-55. (Persian)
 Saif, A.A. (2010). Modern educational psychology. Tehran: Doran. (Persian)
 Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A. beginner's guide to structural equation modeling. London Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
 Slavin, R. E. (2006). Educational psychology (theory and practice). Translated by Yahya Seyed Mohammadi (2010), Sth.Ed. C, publish: Ravan. (Persian)
 Tepper, K., & Hoyle, R. H. (1996). Latent variable models of need for uniqueness. Multivariate Behavioral Research, 31, 467-494.
 Tinsley, H. E.A. & Brown, S.D. (2000). Handbook of Applied Multivariate Statistics.
 Toisercani, F., Arabzadeh. M., & Kadiver, P. (2013). The relationship between classroom environment, achievement goals and reflective thinking with students' mathematics performance. Journal of school psychology, 4(1): 52-69. (Persian)
 Zar, J. H. (1998). Biostatistical. Analysis, Fifth Edition; New York: Pearson Press.