مدل ساختاری رابطه صبر با کفایت اجتماعی در دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران

2 استادیار روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران.

3 دانشیار روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش صبر در پیش‌بینی کفایت اجتماعی در دانش­آموزان دوره متوسطه دوم انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود.
روش‌ها: جامعه آماری شامل کلیه دانش‌­آموزان دوره متوسطه دوم شهر کازرون در سال تحصیلی 97-1396 بودند که از بین آن­ها تعداد 250 دانش‌آموز دختر و پسر به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله ای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، مقیاس صبر و پرسشنامه کفایت اجتماعی بودند. داده‌های جمع­آوری شده با استفاده از نسخه 22 نرم­افزارهای SPSS و AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج به دست آمده نشان داد که مدل از برازش مطلوبی برخوردار بوده است. هم­چنین، یافته­ها نشان داد که صبر دانش­آموزان نوجوان پیش‌بین معنی‌دار و قدرتمندی برای نمره بالای کفایت اجتماعی آنها است (001/0< p). بدین‌ترتیب که مؤلفه‌های صبر دارای تأثیرات مثبت و معنی‌داری بر هر چهار مؤلفه کفایت اجتماعی یعنی مهارت‌های رفتاری، مهارت‌های شناختی، کفایت هیجانی و آمایه‌های انگیزشی بوده‌اند. هرچند یافته‌ها بیشترین تأثیر را بر روی مؤلفه مهارت‌های رفتاری نشان داده است.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش از نقش فضیلت اخلاقی صبر در پیامدهای مثبت روان‌شناختی حمایت و تلویحات ضمنی مثبتی جهت بهبود کفایت اجتماعی در دانش­آموزان دوره متوسطه دوم دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The structural model of relationship between patience and social competence in secondary high school students

نویسندگان [English]

  • Marziyeh Sadeghzadeh 1
  • Leila Shameli 2
  • Farhad Khormaei 3
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of literature and Humanities, Salman Farsi University of Kazerun, Kazerun, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of literature and Humanities, Salman Farsi University of Kazerun, Kazerun, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to investigate the role of patience in predicting secondary high school students’ social competence.
Method: The research method was descriptive and correlational. The statistical population included all high school students in Kazerun city in the academic year 2017-2018. Among them, 250 girl and boy students were selected as a sample group by stepwise cluster sampling. The instruments used in this study were the Patient Scale and Social Competence Questionnaire. The collected data were analyzed using SPSS and AMOS software version 22.
Results: The results showed that the model has a good fit. Also, research findings showed that the patience of adolescent students is a significant and powerful predictor of their high social competence score (p<0.001). Thus, the components of patience have positive and significant effects on all four components of social competence entitles as behavioral skills, cognitive skills, emotional adequacy and, motivational skills. However, findings have shown the greatest impact on the components of behavioral skills.
Conclusion: The results of this research support the role of the moral virtue of patience in positive psychological outcomes and have implicit implications for improving social competence in adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Patience
  • Social competence
  • Moral virtue

آزادی ده‌بیدی، فاطمه و خرمایی، فرهاد. (۱۳۹۴). نقش مؤلفه‌های صبر در پیش‌بینی اضطراب امتحان دانشجویان. اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم تربیتی، شیراز، موسسه عالی علوم و فناوری حکیم عرفی شیراز. https://civilica.com/doc/460399/
اسدیان، سیروس و پیری، موسی. (1390). رابطه بین عملکرد خانواده و کفایت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماس. مجله علوم رفتاری، (9) 3، 25-41. http://edcbmj.ir/article-1-989-en.html
ایمان‌زاده، معصومه؛ فرخی، نورعلی و بهرامی، تورج. (1397). الگوی روابط ساختاری بین سرمایه روانشناختی و هویت ملی با میانجیگری خودکارآمدی، کفایت اجتماعی و فرهنگ شهروندی در دانش‌آموزان دختر. مجله روانشناسی مدرسه، (3) 7، 45-66. http://jsp.uma.ac.ir/article_728.html
بیرامی، منصور؛ هاشمی نصرت‌آبادی، تورج؛ بدری گرگری، رحیم و دبیری، سولماز. (1395). اثربخشی آموزش کفایت اجتماعی مبتنی بر مدل فلنر بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان قربانی قلدری با توجه به نوع جهت‌گیری اهداف اجتماعی. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، (23) 6، 2-24.https://jcps.atu.ac.ir/article_4555.html
پرندین، شیما. (1385). ساخت و هنجار آزمون کفایت اجتماعی در نوجوانان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
خرمایی، فرهاد و آزادی ده‌بیدی، فاطمه. (1394). پیش بینی انگیزش پیشرفت بر اساس مؤلفه های صبر در دانشجویان. سومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری. تهران.  https://civilica.com/doc/430491/
خرمایی، فرهاد؛ آزادی ده‌بیدی، فاطمه و حق‌جو، شیوا. (1395). مدل ساختاری رابطه فضیلت اخلاقی صبر با مشکلات تنظیم هیجانی در دانشجویان. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، (1) 10، 21-31.    http://rph.khu.ac.ir/article-1-2527-fa.html 
خرمایی، فرهاد؛ زارعی، فرشته؛ مهدی‌یار، منصوره و فرمانی، اعظم. (1393). نقش صبر و مؤلفه‌های آن به عنوان فضایل اخلاقی در پیش‌بینی امید دانشجویان. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، (3) 7، 58-68.  http://ijme.tums.ac.ir/article-1-5386-fa.html
خرمایی، فرهاد و فرمانی، اعظم. (1393). بررسی نقش پنج عامل بزرگ شخصیت در پیش‌بینی صبر و مؤلفه‌های آن در دانشجویان. مجله روان‌شناسی بالینی و شخصیت، (11) 2، 11-24.  http://cpap.shahed.ac.ir/article_2714.html
خرمایی، فرهاد؛ فرمانی، اعظم و سلطانی، اسماعیل. (1393). ساخت و بررسی ویژگی­های روان سنجی مقیاس صبر.  فصلنامه اندازه گیری تربیتی،    5(17)، 99-83. https://jem.atu.ac.ir/article_324.html
شریفی ساکی، شیدا؛ علی‌پور، احمد؛ آقایوسفی، علیرضا؛ محمدی، محمدرضا و غباری بناب، باقر. (1397). بررسی رابطه صبر و شفقت به خود با افسردگی در زنان مبتلا به سرطان پستان. فصلنامه علمی-پژوهشی بیماری‌های پستان ایران، (2) 11، 36-45.    http://ijbd.ir/article-1-675-fa.html
شمشیری، بابک و شیروانی شیری، علی. (1390). مفهوم صبر در قرآن و دلالت‌های فلسفی و تربیتی آن. مجله تربیت اسلامی، (13) 6، 79-98. http://islamicedu.rihu.ac.ir/article_91.html 
غباری‌بناب، باقر و راقبیان، رویا. (1396). آموزش صبر به کودکان برای ارتقای سلامت معنوی آنان: راهنمای والدین. نشریه فرهنگ و ارتقای سلامت، ۱ (۱)، 58-49.http://ijhp.ir/article-1-27-fa.html
فرمانی، اعظم؛ خرمایی، فرهاد و دوکوهکی، نجمه. (1393). بررسی نقش صبر و مؤلفه‌های آن در پیش‌بینی رضایت زناشویی والدین دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز. کنگره ملی آسیب‌شناسی خانواده و جشنواره ملی خانواده پژوهی، تهران، دانشگاه پیام نور تهران. https://www.sid.ir/fa/seminar/ViewPaper.aspx?ID=75790
فرمانی، اعظم؛ آقایوسفی، علیرضا و دهستانی، مهدی. (1396). نقش تیپ‌های شخصیتی A و D در پیش‌بینی صبر و مؤلفه‌های آن در دانشجویان. مجله مطالعات روان‌شناختی، (2) 13، 133-151.https://psychstudies.alzahra.ac.ir/article_2878.html
کاپلان، پاول. اس. (2000). روان‌شناسی رشد: سفر پرماجرای کودک. ترجمه مهرداد فیروزبخت (1393).  تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا. چاپ ششم.
کاظمی، رضا؛ مؤمنی، سویل و کیامرثی، آذر. (1390). بررسی اثربخشی آموزش مهارت­های زندگی بر کفایت اجتماعی دانش­آموزان مبتلا به اختلال ریاضی. مجله ناتوانی‌­های یادگیری، 1 (1)، 108-94. http://jld.uma.ac.ir/article_92.html
محسنی، نیکچهر. (1393). نظریه‌ها در روانشناسی رشد: شناخت، شناخت اجتماعی، شناخت و عواطف. تهران: انتشارات جاجرمی.
نریمانی، محمد؛ رشیدی، جمال و زردی، بهمن. (1398). نقش خودپنداره کودکان، حمایت اجتماعی خانواده و سبک والدگری در پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 8(30)، 112-133. 10.22098/jld.2019.791

Alan, S., & Ertac, S. (2015). Patience, self-control and the demand for commitment: Evidence from a large-scale field experiment. Journal of Economic Behavior and Organization, 115 (C), 111-122. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2014.10.008
Asadian, C., & Pierre, M. (2011). Relationship between family performance and social competence in students of Islamic Azad University of Salmas Branch. Iranian Quarterly Journal of Behavioral Sciences, 3 (9), 25-41. (Persian) http://edcbmj.ir/article-1-989-en.html
Azadi Dehbidi, F., & Khormaee, F. (2015). The role of patience components in predicting the students' test anxiety. First International Conference on Psychology and Educational Sciences, Shiraz, Hakim Orfi Institution of Science and Technology. (Persian)  https://civilica.com/doc/460399/
Bairami, M., Hashemi Nosrat Abyadi, T., Badri Gargari, R., & Debirie, S. (2017). Effectiveness social competence training based on Felner's model on social adaptation of bullying victim's students according to the type of social goal- orientation. Iranian Quarterly Journal of Clinical Psychology, 6 (23), 2-24. (Persian) https://jcps.atu.ac.ir/article_4555.html
Bettinger, E., & Slonim, R. (2007). Patience among children. Journal of Public Economics, 121 (3), 343- 363. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2006.05.010
Booker, J. A., & Dunsmore, J. C. (2017). Affective social competence in adolescence: Current findings and future directions. Social Development, 26 (1), 3-20. https://doi.org/10.1111/sode.12193  
Bornstein, M. H., Hahn, C., & Haynes, M. (2010). Social competence, externalizing, and internalizing behavioral adjustment from early childhood through early adolescence: Developmental cascades. Developmental Psychopathology, 22 (4), 717–735. https://doi.org/10.1017/S0954579410000416
Boyum, L. A., & Parke, R. D. (1995). The role of family emotional expressiveness in the development of children's social competence. Journal of Marriage and Family, 57 (3), 593-608. https://doi.org/10.2307/353915
Chen, X., & French, D. C. (2008). Children’s social competence in cultural context. Annual Review of Psychology, 59, 591-616. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.59.103006.093606
Chen, X., Huang, X., Chang, L., Wang, C., & Dan, L. (2010). Aggression, social competence, and academic achievement in Chinese children: A 5-year longitudinal study. Development and Psychopathology, 22 (3), 583–592. https://doi.org/10.1017/S0954579410000295
Curry, O. S., Price, M. E., Price, J. G. (2008). Patience is a virtue: Cooperative people have lower discount rates. Personality and Individual Differences, 44 (3), 780-785. https://doi.org/10.1016/j.paid.2007.09.023
Farmani, A., AghaYousefi, A., & Dehestani, M. (2017). The role of personality types A and D in predicting patience and its components in students. Iranian Journal of Psychological Studies, 13 (2), 151-133. (Persian)  https://psychstudies.alzahra.ac.ir/article_2878.html
Farmani, A., Khormaee, F., & Dukoohaki, N. (2014). The role of patience and its components in predicting the marital satisfaction of parents’ of elementary school students in Shiraz. National Congress of Family Pathology and National Family Studies Festival, Tehran, Payame Noor University of Tehran. (Persian) https://www.sid.ir/fa/seminar/ViewPaper.aspx?ID=75790
Felner, R. D., Lease, A. M., & Philips, R. C. (2013). Social competence and the language of adequacy as a subject matter for psychology: A quadripartite travel framework. In T. Robbins Basic Pathology, 16th ed, USA: WB Saunders Company.
Ghobaribonab, B., & Raghebian, R. (2018). Teaching patience to children to promote their spiritual health: A parent's guide. Iranian Journal of Culture and Health Promotion, 1 (1), 49-58. (Persian) http://ijhp.ir/article-1-27-fa.html  
Imanzadeh, M., Farrokhi, N., & Bahrami, B. (2018). Structural relationship pattern between psychological capital and national identity mediated by self-efficacy, social competence and civic culture of female students. Iranian Journal of School Psychology, 7 (3), 45-66. (Persian)  http://jsp.uma.ac.ir/article_728.html
Jackson, S. L. and Cunningham, S. A. (2015). Social competence and obesity in elementary school. American Journal of Public Health, 105 (1), 153-158. https://doi.org/10.2105/AJPH.2014.302208
Kaplan, P. (2000). Growth psychology: The child's adventurous journey. Translation by Mehrdad Firuzbakht (1393). Rasa Cultural Services Institute. Sixth Edition. (Persian)
Kazemi, R., Momeni, S., & Kiamarsi, A. (2011). The Effectiveness of life skills training on the social competence of students with dyscalculia. Journal of Learning Disabilities, 1 (1), 94-108. (Persian) http://jld.uma.ac.ir/article_92.html
Khormaei, F., Azadi Dehbidi, F. (2015). Predicting achievement motivation based on patience components in students.3rd Iranian Conference on Psychology and Behavioral Sciences, 13 August. Talash Conference Center, Tehran, Iran. https://civilica.com/doc/430491/
Khormaei, F., Azadi Dehbidi, F., & Haghjo, S. (2016). Structural model of the relationship between moral virtue of patience and difficulty in emotion regulation among university student. Journal of psychological Health, 10 (1), 21-31. (Persian) http://rph.khu.ac.ir/article-1-2527-fa.html 
Khormaei, F., & Farmani, A. (2014). The study of the role of the five big factors of personality in predicting patience and its components in students. Iranian Quarterly Journal of Clinical Psychology and Personality, 2 (11), 11-24. (Persian). http://cpap.shahed.ac.ir/article_2714.html
Khormaei, F., & Farmani, A. (2016). Patience and its components in predicting bullying among primary school students. International Journal Behavioral Science, 10 (1), 1-5.
Khormaei, F., Farmani, A., & Soltani, I. (2014). Preparation and review of psychometric properties of patience scale. Iranian Quarterly Journal of Educational Measurement, 5 (17), 83-99. (Persian) https://jem.atu.ac.ir/article_324.html
Khormaei, F., Zarei, F., Mahdiyar, M., & Faramani, A. (2014). The role of patience and its components as moral virtues in predicting students' hopes. Iranian Journal of Medical Ethics and History, 7 (3), 58-68. (Persian) http://ijme.tums.ac.ir/article-1-5386-fa.html
Mavroveli, S., Petrides, K. V., Rieffe, C., & Bakker, F. (2007). Trait emotional intelligence, psychological well-being and peer-rated social competence in adolescence. British Journal of Developmental Psychology, 25 (2), 263–275. https://doi.org/10.1348/026151006X118577
Mohseni, N. (2014). Theories in growth psychology: Cognition, social cognition, cognition, and emotions. Tehran: Jajarmi Publications.  (Persian)
Narimani, M., Rashidi, J., & Zardi, B. (2019). The role of children’s self-concept, family’s social support, and parenting styles in predicting academic vitality among students with specific learning disability. Journal of Learning Disabilities, 8(3), 112-133. (Persian)   10.22098/jld.2019.791
Parandin, S. (2002). Construction and the norm of social adequacy test in adolescents in Tehran. Master's thesis at Allameh Tabataba'i University. (Persian)
Schonert-Reichl, K., & Lawlor, M. S. (2010). The effects of a mindfulness-based education program on pre and early adolescents’ well-being and social and emotional competence. Mindfulness, 1 (3), 137–151. https://doi.org/10.1007/s12671-010-0011-8
Schnitker, S. A. (2012). An examination of patience and well- being. The Journal of Positive Psychology, 7 (4), 263-280. https://doi.org/10.1080/17439760.2012.697185
Schnitker, S., & Emmons, R. A. (2007). Patience as a virtue: Religious and psychological perspectives. Research in the Social Scientific Study of Religion, 18, 177-208. https://doi.org/10.1163/ej.9789oo41585n.i.2o1.69
Shamshiri, B., & Shirvani Shiri, A. (2011). The concept of patience in the Quran and its philosophical and educational implications. Islamic Educational Journal, 6 (13), 79-98. (Persian) http://islamicedu.rihu.ac.ir/article_91.html
Sharifi Saki, Sh., Alipour, A., AghaYousefi, A., Mohammadi, M., Ghobari Bonab, B., & Anbiaee, R. (2018). Relationship of patience and self-compassion with depression in patients with breast cancer. Iranian Quarterly Journal of Breast Disease, 11 (2), 36-45. (Persian). http://ijbd.ir/article-1-675-fa.html              
Stevens, J. R., Hallinan, E.V., & Hauser, M. D. (2005). The ecology and evolution of patience in two new world monkeys. Biology Letters, 1 (2), 223- 226. https://doi.org/10.1098/rsbl.2004.0285
Swanson, J., Valiente, C., Lemery-Chalfant, K., & O’Brien, C. (2011). Predicting early adolescents academic achievement, social competence and physical health from parenting, ego resilience and engagement coping. Journal of Early Adolescence, 4 (31), 548-576. https://doi.org/10.1177/0272431610366249
Wentzel, K. R. (1991). Relations between social competence and academic achievement in early adolescence. Child Development, 62 (5), 1066-1078. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1991.tb01589.x